Άμος Οζ, Η γυναίκα που γνώρισα

Υπήρξε και θα είναι πάντα από τους επιφανέστερους συγγραφείς και διανοητές της εποχής μας. Ένας εκ των τριών κορυφαίων Ισραηλινών λογοτεχνών και διανοούμενων, (οι άλλοι δύο, ο Αβραάμ Γεοσούα και ο Νταβίντ Γκρόσμαν), ο Άμος Οζ έγραψε αυτό το βαθιά συγκινητικό και βαθιά ανθρώπινο -φιλοσοφικών και μεταφυσικών ερωτημάτων- μυθιστόρημα το 1989. Πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά σε θαυμάσια ρέουσα μεταγραφή της Λουίζας Μιζάν, από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

 

Κεντρικός ήρωας είναι ο Γιοέλ Ραβίντ, ένας άνδρας κοντά στα 50, ολιγόλογος, παρατηρητικός, που αρχειοθετεί στη μνήμη του κάθε λεπτομέρεια αφού επεξεργαστεί κάθε δεδομένο. Έχοντας εργαστεί για χρόνια στις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ, συνταξιοδοτείται πρόωρα μετά τον ξαφνικό χαμό της συζύγου του, Ίβρια. Μετακομίζει σε κάποιο προάστιο του Τελ Αβίβ μαζί με την έφηβη κόρη του, τη μητέρα του και την πεθερά του.

 

Ο εσωτερικός κόσμος του Γιοέλ έχει φθινοπωρινό φόντο, βουβό θρήνο και έντονο πόνο για τον θάνατο της Ίβρια, της μοναδικής του αγαπημένης, που νιώθει ότι δεν πρόλαβε να γνωρίσει πλήρως. Ο δεσμός τους ήταν ισχυρός, ήταν δεσμός γνώσης. Αποτραβηγμένος πια από την προηγούμενη ζωή του, δημιουργεί μια προσχεδιασμένη καθημερινότητα. Ψάχνει τη λύτρωση στις ασχολίες του με το νέο του σπίτι και τον κήπο, διαβάζει, βλέπει τηλεόραση, ξοδεύει χρόνο σε ενδοσκόπηση και ακτινογράφηση των πάντων. Σαν ένας άνθρωπος στην καρδιά ενός σκοτεινού δάσους που θέλει να ξεκαθαρίσει τι υπάρχει, τι υπήρξε, τι είναι και τι δεν είναι ψευδαίσθηση, στέκεται και ακούει προσεκτικά την αγάπη του για την Ίβρια που έγινε εξάρτηση, θυμός, εκδίκηση και πάλι αγάπη. Ακούει τη θάλασσα που παραμένει στη θέση της ενώ όλα τριγύρω αλλάζουν, ακούει το σκοτάδι, το ξημέρωμα, τις τύψεις του, το παρελθόν του.

Φαντάσματα και θραύσματα μνήμης εισχωρούν σε κάθε οπή του νου του ανεξέλεγκτα.

Ο Γιοέλ σταδιακά εντάσσεται στα καθημερινά κι ανθρώπινα μέσω της γνωριμίας του με έναν μεσίτη και δύο αδέλφια εξ Αμερικής που ζουν στο διπλανό σπίτι και τον μαγνητίζουν με την αλλόκοτη συμπεριφορά τους. Από ψυχρός, καχύποπτος επαγγελματίας κατάσκοπος μετατρέπεται σε έναν πιο τρυφερό άνδρα κοντά στην αυτογνωσία. Αρχίζει να βρίσκει ένα κάποιο νόημα στη ζωή του και σε μια χώρα μικρογραφία ενός κόσμου σε χάος.

Ιδιοφυής, υπαινικτική και διεισδυτική η γραφή του Οζ σε αυτό το σπουδαίο μυθιστόρημα που είναι παράλληλα μια ψυχολογική μελέτη για την ανθρώπινη καρδιά και τους γκρεμούς της.

 

 

Μετάφραση: Λουίζα Μιζάν

Εκδόσεις Καστανιώτη

Μισέλ Μπυτόρ, Τροποποίηση

 

Ένας εκ των σπουδαιότερων Γάλλων πεζογράφων, ο Μισέλ Μπυτόρ, δοκιμιογράφος, ποιητής και κριτικός τέχνης, ανανεωτής της αφηγηματικής τεχνικής και εκπρόσωπος του Nouveau Roman (Νέου Μυθιστορήματος), πολυβραβευμένος. Με την Τροποίηση απέσπασε το βραβείο Renaudot το 1957.  Με πρωτότυπη και πειραματική γραφή έπλασε ένα μυθιστόρημα που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα καλύτερα των 100 τελευταίων χρόνων.
 

Γραμμένο σε β' πληθυντικό πρόσωπο και σε οριστική ενεστώτα, η Τροποίηση κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1990 σε θαυμάσια μετάφραση της Έφης Χατζηφόρου και με επίμετρο του Μισέλ Λερίς.
 

Πρωταγωνιστής, ένας ώριμος οικογενειάρχης που ταξιδεύει τρίτη θέση ώρα πρωινή με μια ταχεία από το Παρίσι προς τη Ρώμη, αλλάζοντας τη συνήθειά του να ταξιδεύει πάντα βράδυ πρώτη θέση. Ασκώντας σχεδόν αδιάφορα το επάγγελμα του εμπορικού αντιπροσώπου ενός οίκου γραφομηχανών και όντας σε προσωπικό και οικογενειακό τέλμα, μοναδικές του διαφυγές είναι η Ρώμη και μια νεαρή γυναίκα που συνάντησε εκεί σε προηγούμενο επαγγελματικό του ταξίδι. Η Ρώμη με την ιστορία της, τον καλλιτεχνικό της πλούτο, τα μυστικά της, την ομορφιά της, τους αρχαίους μύθους και τις τροποποιήσεις της, τον στοιχειώνει κάθε λεπτό και στήνει εμπρός του ένα μωσαϊκό φαντασιώσεων και αναμνήσεων.
 

Μοιρασμένος ανάμεσα σε δύο γυναίκες, σύζυγο και ερωμένη, είναι ταυτόχρονα μοιρασμένος ανάμεσα σε δύο πόλεις, Παρίσι και Ρώμη.
 

Διαδρομή με τραίνο και γεγονότα που λαμβάνουν χώρα σε λιγότερο από 24 ώρες. Ο κλειστός χώρος της αμαξοστοιχίας μετατρέπεται σε θεατρική σκηνή όπου πάνω της παρελαύνει ένα πλήθος συνταξιδιωτών-συμπρωταγωνιστών διαφορετικών εθνικοτήτων, ηλικιών και κοινωνικής θέσης.
 

Ο ήρωας-ταξιδιώτης τούς δίνει φανταστικά ονόματα και ρόλους ζωής.
 

Αρχικός σκοπός του ταξιδιού, είναι να συναντήσει την ερωμένη του, να της ανακοινώσει ότι της βρήκε δουλειά στο Παρίσι, να την πάρει μαζί του σε μια έναρξη κοινή. Σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής, ο ήρωας θυμάται, φαντάζεται, ονειρεύεται. Έχει στο πλάι του ένα βιβλίο που δεν θα ξεκινήσει ποτέ και το οποίο αποτελεί τη μόνη του αποσκευή προς την ελευθερία.
 

Μια πορεία στις ράγες προς την τροποποίηση, ένα φως που αναβοσβήνει, ένα πειραματικό παιχνίδι του "κερδίζει όποιος χάνει", μια κάθοδος σε προσωπική κόλαση και μια άνοδος στη σκέψη του ρωμαϊκού φωτός.
 

Επιβλητικό, ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα, ταξίδι στην αλλαγή και στη συνείδηση.

 

 

Βραβείο Renaudot, 1957

Μετάφραση: Έφη Χατζηφόρου

Εκδόσεις Εστία

Μαρτίν Κόαν, ΗΘΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

 

Πρώτη φορά μεταφρασμένος στα ελληνικά αυτός ο συγγραφέας-αποκάλυψη κι ένα μυθιστόρημα που απέσπασε δικαίως το σημαντικό Βραβείο Herralde το 2007. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο Κόαν στα έργα του - τα οποία επίσης ευελπιστούμε να τύχουν μετάφρασης στη γλώσσα μας - είναι η ιστορία της Αργεντινής, η κοινωνικοπολιτική κατάσταση, η συλλογική και ατομική μνήμη και λήθη.
 

Οι Ηθικές επιστήμες, ένα μυθιστόρημα δυνατό και αλύπητο σαν φωτιά, μας μεταφέρει στο Μπουένος Άιρες του 1982, περίοδο κατά την οποία η στρατιωτική δικτατορία αρχίζει να πνέει τα λοίσθια και κρατιέται στην εξουσία με τον Πόλεμο των Φώκλαντ.
 

Αυτό είναι το γενικό πλαίσιο. Γιατί στο ειδικό, έχουμε το Εθνικό Κολέγιο του Μπουένος Άιρες, που ουσιαστικά αποτελεί μια μικρογραφία του έξω κόσμου, και είναι ένας χώρος όπου κυριαρχεί η καταπίεση και ο φόβος και καλλιεργείται η καταπίεση και η απόλυτη πίστη στην πατρίδα. Τίποτα απ' όσα εκτυλίσσονται έξω δεν μπορεί να ηχήσει μέσα από τα ερμητικά σφαλιστά παράθυρα.

Η εικοσάχρονη Μαρία Τερέσα εργάζεται ως επιμελήτρια του κολεγίου: παίρνει παρουσίες, ελέγχει αυστηρά τη στοίχιση και την ένδυση των μαθητών, φέρνει τα βιβλία ύλης στους καθηγητές, προμηθεύει κιμωλίες, ενημερώνει τους ανωτέρους της για οτιδήποτε μεμπτό. Βλέπει χωρίς να κοιτάζει! Είναι το αόρατο βλέμμα που ελέγχει τα πάντα και τους πάντες.
 

Η Μαρία Τερέσα ζει με τη μητέρα της. Ο πατέρας της έχει πεθάνει. Ο αδερφός της Φρανσίσκο έχει επιστρατευτεί και αποτελεί ένα πρόσωπο του έργου που μιλάει δυνατά μέσα από την απουσία και την σιωπή, μέσα από τις λακωνικές ή ανυπόγραφες καρτ ποστάλ που αποστέλλει στις δύο γυναίκες.
 

Η Μαρία Τερέσα εκτελεί τα καθήκοντά της με τον πιο αρμόζοντα τρόπο. Πάντα λιγομίλητη, άτεγκτη απέναντι στον εαυτό της και, προκειμένου να ανέβει στην εκτίμηση των Αρχών του κολεγίου, οδηγείται στις τουαλέτες των αγοριών όπου παραμονεύει να συλλάβει πιθανούς παράνομους καπνιστές. Πίσω από την κλειδωμένη πόρτα ενός θαλάμου, έρχεται αντιμέτωπη με το δικό της παρελθόν, με ήχους, με σιωπές, με καταπιεσμένες επιθυμίες της. Ώσπου γίνεται η ίδια θύμα ενός κρατικού μηχανισμού: δύο χέρια κάτω από τη φούστα της σαν ερπύστριες τεθωρακισμένων και μια σκονισμένη ανάσα στο σβέρκο της. 

Κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, φόβος και σαδισμός. Γραφή ψυχρή, κοφτερή σαν λεπίδι, παιγνιώδης σαν να είναι υποταγμένη στο καθεστώς. Κι ένας ανελέητος εσωτερικός πόλεμος πίσω από κλειστά στόματα.Και λέξεις που δεν τολμούν να ειπωθούν.

Εξαίσια μετάφραση της Έφης Γιαννοπούλου.

 

 

Εκδόσεις Κίχλη

Αναστάσιος Μεγαλοοικονόμου, Ως εδώ βυθίζομαι

 

Αν η ποίηση είναι το καταφύγιο που ζητούμε, εδώ είναι κι ο βυθός: της θάλασσας, της καθημερινότητας, της μοναξιάς, του "μαζί", της χαρμολύπης, του πριν, του τώρα και του μετά.
 

Εδώ είναι ο βυθός των λέξεων που σμιλεύονται, παίρνουν σχήμα, βγαίνουν στην επιφάνεια δειλά στο φως της μέρας. Οι λέξεις του Μεγαλοοικονόμου δημιουργούν μικρά μονόπρακτα, ξετυλίγονται και αναδεικνύουν τη χάρη τους μέσα σε συννεφιά ή στο ημίφως, σε μια συσκότιση χειμώνα. Κι εκεί που σκοτεινιάζει, ο βυθός της ποίησης αποζητά "τα πρωινά που δροσίζουν το πρόσωπο", τα μικρά θαύματα και τις νότες.
 

Η φύση, γιορτινή ή πένθιμη, η θάλασσα, το ουράνιο τόξο-ζητούμενο μετά από κάθε καταιγίδα είναι τα κυρίαρχα στοιχεία στα ποιήματα της παρούσας συλλογής.  Τα όνειρα στο "Ως εδώ βυθίζομαι" είναι όμορφα, όταν δεν είναι βάρος: έχουν καπνό και φαντασίωση, σιωπή και παρελθόν. Είναι ακροβασία σε τεντωμένο σχοινί, είναι σκοτεινή γιορτή με άδεια έπιπλα, κενή απορία, απόντες καλεσμένους, ποτήρια και σώματα ανέγγιχτα.
 

Ό,τι νυχτώνει έχει ξημέρωμα. Πίσω από τη σκοτεινή ατμόσφαιρα και το διάχυτο αίσθημα απαισιοδοξίας που αγκαλιάζουν το πρώτο ποιητικό έργο του Μεγαλοοικονόμου, υπάρχει μια χαραμάδα φως. Αρκεί ένας ζεστός αέρας να ανοίξει διάπλατα την πόρτα στην ομορφιά και τη ζωή.
 

Ονειρικό και με γερό πάτημα στη γη, σκληρό και ειρωνικό σε σημεία το ύφος των ποιημάτων. Και ταυτόχρονα, τόσο πλούσιο σε αλήθεια, συλλογισμό, εσωτερική πυρκαγιά και μια "καρδιά που χτυπάει ξύλο και περιμένει αντίλαλο".
 

Μια θαυμαστή πρώτη εμφάνιση στο χώρο της ποίησης το "Ως εδώ βυθίζομαι".

 

 

Εκδόσεις Φίλντισι

Χ.Π. Σοφίας, έαρ ραμφίζει

 

Έαρ στην καρδιά του χειμώνα εν μέσω εγκλεισμού. Σαν έαρ ήρθε η νέα ποιητική συλλογή του Χ.Π. Σοφία. Εαρινές οι λέξεις, γλυκόπικρες, γεννούν αυτοτελείς ποιητικές ιστορίες με κεντρικό μοτίβο την αναγέννηση φύσης, αισθημάτων και εσώτερου εαυτού.
 

Οι ποιητικοί μονόλογοι σπάνε την κρύα πέτρα γυρεύοντας καρπό κι ανθό στο υγρό χώμα των πένθιμων λιβαδιών. Έχουν εικόνες όπου, μέσα από την ιστορική και προσωπική μνήμη, "η ησυχία αγκαλιάζει τα παιδιά της" ατενίζοντας τη θάλασσα ν' αγγίζει τα νησιά και τα όνειρα που ξεθαρρεύουν, ανοίγουν φτερά και πετάνε. Σε άλλες εικόνες, το βρόχινο νερό βαφτίζει λέξεις και τους δίνει υπόσταση όσο από κάπου στον ορίζοντα ακούγεται το κλάμα ενός σαξοφώνου, μιας απουσίας.
 

Η επιστροφή κατ' οίκον δεν έχει πια προσμονή για τη νύχτα γιατί "δεν υπάρχουν πια σωσίβια για τους ενήλικες".
 

Το έαρ υψώνεται και η πιθανότητα εξέγερσης αυξάνεται περισσότερο.
 

Κερδισμένη η μάχη του Χ.Π Σοφία να δαμάσει την άνοιξη με τις ψευδαισθήσεις της, τα ζεστά μεσημέρια της, τις ξαφνικές μπόρες της, τους πειρασμούς της, το παρελθόν που γίνεται δίχτυ, τα μυθικά πλάσματα που παραφυλάνε πίσω απ' τα βλέφαρα της νύχτας και τα σώματα που κρύβονται πίσω από τα εαρινά δέντρα του γενέθλιου τόπου.
 

Με θαυμάσια εκφραστικά μέσα ο ποιητής χτίζει ένα κόσμο οικείο και ανοίκειο, ρεαλιστικό και ονειρικό ταυτόχρονα. Χωρισμένη σε τρία μέρη η ποιητική συλλογή: έαρ - Άναρχος- ραμφίζει, αποτελείται από ποιήματα μικρής και μεγάλης έκτασης και σύντομα ποιητικά πεζά, όλα τους κεντημένα με φιλοσοφικές σκέψεις, ανασκαφές στιγμών, αλήθειες και ψεύδη της ύπαρξης, με μνήμες χαραγμένες στο χαρτί.
 

Κι έτσι ακριβώς, "η άνοιξη διαδόθηκε από στόμα σε στόμα" και "οι ιδιοκτήτες της σιωπής έφεραν πιο κοντά τους καθρέπτες με τους ανθρώπους".

 

 

Εκδόσεις Κουκκίδα

James Baldwin, Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει

 

Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει, αυτό θα συνέβαινε υπό τη μουσική υπόκρουση ενός ατελείωτου blues που θα εξιστορούσε έρωτα, θλίψη, πόνο, φτώχεια, ανεργία, αγώνα για κοινωνική άνοδο, μάχη ενάντια στον ρατσισμό, ανθρώπους-στόχους και όνειρα-στάχτες.
 

Το σημαντικό αυτό μυθιστόρημα, κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις και  ήρθε να προστεθεί ανάμεσα στα μυθιστορήματα-μελέτες για τον ρατσισμό και τον άνθρωπο, ανάμεσα σε εκείνα που προσφέρουν τροφή για σκέψη και προβληματισμό για ένα κόσμο που δεν αλλάζει ποτέ, εγκλωβισμένος στον "λευκό" ναρκισσισμό του και την εξουσία που παρέχουν το χρώμα και η καταγωγή.
 

Μια ανθρωποκεντρική ιστορία αγάπης, αφηγημένη από τα χείλη της δεκαεννιάχρονης Τις, ερωτευμένης βαθιά με τον εικοσιδυάχρονο Φόνι, νεαρό μαύρο γλύπτη. Ο έρωτάς τους είναι σαν ανθός βορά στα δηλητήρια των φυλετικών διακρίσεων και της βίας που εκτοξεύονται στην ατμόσφαιρα, στο μεγάλο χωνευτήρι στην καρδιά της Νέας Υόρκης.  Τα όνειρά τους συντρίβονται από μια ψευδή κατηγορία: ο Φόνι κατηγορείται για τον βιασμό μιας Πορτορικανής, τον οποίο δεν διέπραξε και βρίσκεται στη φυλακή.  Η Τις, έγκυος στο παιδί του, μαζί με την οικογένειά της και τον πατέρα του Φόνι ξεκινούν ένα τεράστιο αγώνα για να αποδείξουν την αθωότητά του. Και βρίσκονται τελικά αντιμέτωποι με έναν ανθρώπινο-κρατικό-δικαστικό μηχανισμό για τον οποίο οι μαύροι είναι πάντα ένοχοι.

Τοιχογραφία μιας εποχής που δεν διαφέρει σχεδόν καθόλου από τη σημερινή, όπου οι κοινωνίες εξακολουθούν να διαμορφώνονται πάνω στα θεμέλια της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού.

Ένα σπουδαίο αλληγορικό μυθιστόρημα. Πίσω από το κεντρικό σκηνικό του έρωτα των δύο νέων και της αγάπης και της θυσίας των οικογενειών τους, στέκεται σαν πανύψηλο δέντρο φόντο η ίδια η σύγχρονη Ιστορία με τους διαρκείς αγώνες της μαύρης κοινότητας για κοινωνική ισότητα.

Η γραφή του Baldwin, λυρική και κοφτερή μαζί, αναδεικνύεται άψογα στα ελληνικά από την μετάφραση που δημιούργησε η Άλκηστις Τριμπέρη, και υμνεί την αγάπη, την πίστη, την αλήθεια, την ανθρωπιά και την ελπίδα. Βιβλίο φόρος τιμής στα blues και τον δρόμο που γεννήθηκαν: την Beale Street.

 

 

Εκδόσεις Πόλις
 

Μαρία Λαϊνά, Τι όμορφη που είναι η ζωή

Σημαντική ποιήτρια, ακριβοθώρητη, μοναχική, ακούραστη ονειρογεννήτρια στιγμών και συναισθημάτων, πολυβραβευμένη, με αρκετά έργα της να έχουν μεταφραστεί και αγαπηθεί στο εξωτερικό, η Μαρία Λαϊνά στο "Τι όμορφη που είναι η ζωή" δίνει φωνή και παλμό στις σκέψεις της ηρωίδας της, δημιουργώντας ένα μονόλογο πλήρους λυρισμού και φιλοσοφικών σπαραγμάτων.
 

Η αφηγήτρια της Λαϊνά στέκεται απέναντι στον αντικατοπτρισμό της μοναξιάς της. Κι ενώ η ζωή είναι όμορφη, αισθάνεται ότι δεν μπορεί να απολαύσει τις ομορφιές της. Έχοντας χάσει τη μητέρα της δέκα χρόνια πριν, κουβαλάει στην καρδιά ένα μόνιμο πένθος και στο σώμα την ίδια της τη μητέρα. Ανεπαίσθητα, γίνεται εκείνη, βιώνει πράγματα μέσα από εκείνη, ζει ό,τι επαναλαμβάνεται μέσα από εκείνη.
 

Η αφηγήτρια αγαπά τη σιωπή και την ασφάλεια που γεννά το σκοτάδι, την συγκινεί η αθόρυβη ομορφιά ενός λουλουδιού, προσμένει την αγία ώρα που το σκοτάδι θα έρθει παρηγορητικά να την αγγίξει. Οι μνήμες και οι φόβοι γίνονται δίαυλοι επικοινωνίας με τη νεκρή μητέρα της. Την θυμώνει η ακατάσχετη πολυλογία των ανθρώπων, νιώθει ξένη προς τον εσωτερικό και εξωτερικό κόσμο, παλεύει να μη σκέφτεται οτιδήποτε σκέφτεται αλλά σκέφτεται αλύπητα ακόμα κι όταν κοιμάται. Ο ύπνος γίνεται εχθρός, φόβος, πόλεμος. Το ασυνείδητο βγαίνει στην επιφάνεια. Τα πρωινά και οι προσδοκίες κάθε καινούργιας μέρας, είναι εφιάλτες. Κι εκείνα τα λαμπάκια, τα ξημερώματα, αποκτούν ένα τόσο περίεργο σχήμα.

Ολιγοσέλιδο λογοτεχνικό θαύμα, μια νουβέλα συγκλονιστικά πολύτιμη, συγκλονιστικά σκοτεινή σαν τον βαθύ βυθό της ανθρώπινης ψυχής.

 

 

Εκδόσεις Πατάκη

Νικήτας Σινιόσογλου, ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΝΑΤΟ - Δοκιμή περιπλάνησης

Μάθημα γραφής, χρήσης της ελληνικής γλώσσας, έκφρασης, οικονομίας λόγου, ποιητικότητας, ατμόσφαιρας, δημιουργίας εικόνων και συναισθημάτων από τον Νικήτα Σινιόσογλου, διδάκτορα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Cambridge και εντεταλμένο ερευνητή στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
 

Αυτή θα ήταν η ορθότερη απάντηση στο τι ακριβώς είναι η "ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΝΑΤΟ": ένα βιβλίο-μάθημα! Ένα κράμα δοκιμίου, φιλοσοφίας, διηγήματος, πεζοποιητικού λόγου και λογοτεχνίας περιπλάνησης. Ένας μικρός τόμος κειμένων υψηλής ποιότητας, κειμένων βαθιά μελαγχολικών αλλά τόσο διαποτισμένων με λυρισμό, άρα φωτεινών, την ίδια στιγμή.

 
Ο Σινιόσογλου, αφηγητής και περιπλανώμενος,σαν ξένο σώμα πάνω σε ένα "τόπο άπλαστο", μονολογεί, συλλογίζεται, θυμάται, φωτογραφίζει, σκάβει ακούραστα μια γη σκέψεων και ανακαλύπτει καρπούς λέξεων. Όσο πλανιέται παραέξω, τόσο μαζεύεται κι απλώνεται στον εαυτό του μέσα.
 

Οι εικόνες στο διάβα του απαθανατίζονται κυριολεκτικά και μεταφορικά. Μάντρες,παλιές αποθήκες, συνεργεία και σάπια τροχόσπιτα μετατρέπονται σε αναφορές που συνδέονται με τον κόσμο εντός και εκτός του αφηγητή.
 

"Μόνος ενώπιος ενωπίω μ' έναν τόπο που αρνείται να γίνει τοπίο είναι όλα τόσο πιο δύσκολα".
 

Ο Σινιόσογλου κοντοστέκεται, αντικρίζει κομμάτια του  παρελθόντος σε σωρούς, ψηλαφίζει το σώμα του εδάφους και πλέκει  ένα εγκώμιο για την ομορφιά, την ασχήμια, τη θλίψη και την ανεστιότητα του υπάρχειν.
 

Τολμά και κοιτά κατάματα αυτό που, οι περισσότεροι από εμάς, αποφεύγουμε να δούμε: ένα κομμάτι της χώρας σε εγκατάλειψη και σε φθορά, κι εκείνο της "απώλειας που βρίσκεται στην αφετηρία κάθε περιπλάνησης". Κι ύστερα κάνει βουτιά στα θολά νερά της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης.
 

Σπάνια συγγραφική περίπτωση για τα ελληνικά δεδομένα, ο Νικήτας Σινιόσογλου, σπάνιας αναγνωστικής θέσης στην καρδιά, η Λεωφόρος του.

 

 

Εκδόσεις Κίχλη

Άντριου Κράμεϋ, Ο κύριος Μι

«...αν η λογοτεχνία έχει κάποιο νόημα, αυτό είναι να μας μαθαίνει πως να είμαστε ο εαυτός μας».  Πόσο μάλιστα όταν έχουμε να κάνουμε με λογοτεχνία αξιώσεων όπως αυτή του Andrew Crumey και, πιο συγκεκριμένα, με το παρόν μυθιστόρημα, όπου τίποτε απολύτως δεν περισσεύει και το καθετί έχει σοβαρό λόγο ύπαρξης.

 

Μυθιστόρημα ιδεών, στα χνάρια του Ουμπέρτο Έκο, του Μπόρχες και του Καλβίνο, εφευρετικό, ευφυές, μελαγχολικό και,συχνά, σπαρταριστό, καθηλωτικό, με άφθονη τροφή για σκέψη και με πλήθος αναφορών σε μεγάλα λογοτεχνικά και φιλοσοφικά έργα και πρόσωπα.

 

Τρεις ιστορίες που μπαίνουν η μια μέσα στην άλλη και διαδρομή δύο αιώνων. Ένα σκασμένο λάστιχο και μια ξαφνική μπόρα και η ιστορία ξεκινά: ο "ανάλαφρος" κύριος Μι απομονωμένος συλλέκτης βιβλίων, αναζητά την Εγκυκλοπαίδεια του Ροζιέ, ένα χαμένο κείμενο που υπερασπίζεται τη φιλοσοφία ενός εναλλακτικού σύμπαντος. Στα ογδόντα του ο κύριος Μι, αποφασίζει να κάνει έρευνα μέσω του Ίντερνετ. Ανίδεος και αθώος μπροστά στον αχανή κόσμο των πληροφοριών, αντί για το χαμένο κείμενο, πέφτει πάνω στη φωτογραφία μιας γυμνής γυναίκας που κρατάει ένα βιβλίο, το οποίο παίζει κομβικό ρόλο στην υπόθεση.

 

Παράλληλα, ο ηλικιωμένος συλλέκτης συναντά ένα κορίτσι που θα γίνει η οικονόμος του και θα τον μυήσει στην "επιστήμη της ζωής" και στις σαρκικές απολαύσεις.

 

Οι αφηγήσεις του κυρίου Μι εναλλάσσονται με εκείνες του Δρ Πέτρι, καθηγητή γαλλικής λογοτεχνίας και συγγραφέα του βιβλίου "Φεράν και Μινάρ: Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ και το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο". Ο Πέτρι, απεγνωσμένα ερωτευμένος με μια μαθήτριά του, συνδέει τους ερωτικούς και φιλοσοφικούς του θρήνους με αναφορές στον Προυστ, τον Κάφκα και τον Φλωμπέρ.

 

Η τρίτη ιστορία λαμβάνει χώρα την άνοιξη του 1761. Ο Φεράν και ο Μινάρ, δύο Γάλλοι αντιγραφείς, ενώνουν φιλία και δυνάμεις, έχουν στα χέρια τους την θρυλική εγκυκλοπαίδεια. Ακολουθεί ένα έγκλημα και οι δύο φίλοι, καταδιωκόμενοι από τις αρχές, ξεκινούν μια πορεία από τόπο σε τόπο, ώσπου συναντούν τον Ρουσσώ και έρχονται αντιμέτωποι με την ιδιοφυΐα του και την παράνοιά του.

 

Θρίλερ, φιλοσοφία, διανοητικό παιχνίδι και χιούμορ κάνουν εναλλαγές σε αυτό το εξαίσιο μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2001 από τις εκδόσεις Πόλις, σε μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου.

 

Ευχής έργον να έχουμε σύντομα μια επανέκδοσή του.

 

 

Εκδόσεις Πόλις

Octave Mirbeau, Ο θάνατος του Μπαλζάκ

Η αριστουργηματική αυτή νουβέλα -που κλείνει το μάτι προς το λογοτεχνικό ντοκιμαντέρ ή προς μια σύντομη περιεκτικότατη βιογραφία- μόλις κυκλοφόρησε υπό τον αριθμό 1 της σειράς Opusculum των εκδόσεων Στιγμός. Χωρισμένη σε τρία κεφάλαια-αποσπάσματα του βίου και του τέλους του κορυφαίου Ονορέ ντε Μπαλζάκ.

Κεφάλαιο 1ο: Με τον Μπαλζάκ: ένα ρεαλιστικό πορτρέτο του συγγραφέα και ανθρώπου για τα πάθη και τις αδυναμίες του, τον δημιουργικό του πυρετό και τις εξάρσεις του, τα δάνεια και τα χρέη, το ατελές κυνήγι μιας χίμαιρας. Ένα κείμενο ύμνος προς τον μέγα δημιουργό της Ανθρώπινης κωμωδίας.
 

Κεφάλαιο 2ο: Η γυναίκα του Μπαλζάκ: Ένα γράμμα εκείνης, μιας Ξένης, της μαντάμ Χάνσκα από τα βάθη της Ρωσίας, φτάνει στα χέρια του συγγραφέα και τον κολακεύει. Μέσω της αλληλογραφίας τους γεννιέται ένας δυνατός έρωτας που αναζωπυρώνεται λόγω φαντασίας και απόστασης. Ακολουθούν τέσσερις συναντήσεις μέσα σε δεκαπέντε χρόνια. Και οι δύο φορούν την ατσαλάκωτη μάσκα του έρωτα, τα προσωπικά τους ναυάγια κρύβονται επιμελώς κάτω από φαινομενικά λιμνάζοντα ύδατα. Παντρεύονται στη Ρωσία και επιστρέφουν στο Παρίσι μια νύχτα του 1850, όταν πια οι μάσκες παραμορφώνονται και κομμάτια ναυαγίου βγαίνουν στην επιφάνεια. Τα δεκαπέντε χρόνια ονείρων και επιθυμιών γίνονται στάχτες σε μια ανεξέλεγκτη πυρκαγιά εξαπάτησης.
 

Κεφάλαιο 3ο: Ο θάνατος του Μπαλζάκ: Σε αφήγηση μέσα στην αφήγηση, ο Ζαν Ζιγκού, ζωγράφος και εραστής της μαντάμ Χάνσκα-Μπαλζάκ, αποκαλύπτει στον Mirbeau τις τελευταίες ώρες του γίγαντα της γαλλικής πεζογραφίας. Όσο ο Μπαλζάκ ψηλάφιζε το σχήμα του θανάτου, οι δύο εραστές περνούσαν τη νύχτα μαζί σε διπλανό δωμάτιο.
 

Λογοτεχνικό κομψοτέχνημα και άσκηση ύφους του συγγραφέα της Belle Epoque, Octave Mirbeau.
 

Εισαγωγή και θαυμάσια μετάφραση της Μαρίας Γυπαράκη, εκδότριας του Στιγμού που ήδη κατέχει ξεχωριστή θέση σε καρδιές και προθήκες.

Εκδόσεις Στιγμός

Anna Seghers, Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν

Η Άννα Ζέγκερς, Γερμανοεβραία συγγραφέας, κομμουνίστρια και αγωνίστρια για την διατήρηση μνήμης, έγραψε αυτή τη συνταρακτική νουβέλα όντας εξόριστη στο Μεξικό το 1943. Η φωνή και το σώμα της περιφέρονται κάτω από τον καυτό ήλιο, από το μικρό χωριό της εξορίας της σε μια ερημιά. Πίσω από ένα ερημικό σπίτι, ένας λευκός τοίχος, ένας κήπος με πυκνή βλάστηση κι ύστερα ο ήχος μιας τραμπάλας, παιδικές φωνές, το άκουσμα του ονόματος της αφηγήτριας όπως κάποτε, παλιά.
 

Πρόσωπα και μνήμες σε αναγέννηση, σαν σε παραίσθηση οι τόποι της παιδικής ηλικίας ζωντανεύουν. Οι δεκαπέντε συμμαθήτριες και φίλες της Άννας-Νέττυ σαν άνθη που ξεπετάγονται στο πρώτο ξύπνημα της άνοιξης. Τα γέλια τους, η αθωότητα, οι πλεξούδες τους (που έχουν συμβολικό χαρακτήρα μιας και αποτελούν αναφορά στο Ολοκαύτωμα και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης), τα πρώτα τους σκιρτήματα με τα αγόρια σε μια σχολική εκδρομή στον Ρήνο. Κι εκεί ακριβώς, μπαίνουν σκοτεινά  εμβόλιμα πλάνα, η προδοσία και ο τρόμος που ήρθαν αργότερα. Δύο κόσμοι σε πλήρη σύγκρουση, οι ειδυλλιακές εικόνες του παρελθόντος και η βιαιότητα του μετά.  Σ' εκείνη την εκδρομή, η δασκάλα-συνοδός είχε ζητήσει από την Άννα να γράψει μια έκθεση με θέμα την εκδρομή. Και η Άννα το έκανε έπειτα από χρόνια, αρνούμενη να παραδοθεί στο χρόνο, θέλοντας να δαμάσει το ρεύμα του.
 

Η παραληρηματική νευρώδης και, παράλληλα, λυρική γραφή της Ζέγκερς είναι αγώνας ενάντια στη λήθη, είναι ένας φόρος τιμής στη συντριβή της νιότης και σε ό,τι αντιστάθηκε και χάθηκε.
 

Μια νουβέλα μελέτη για το ατομικό και συλλογικό τραύμα και του αγώνα για επιβίωση.

 

Εισαγωγή της Christa Wolf και επίμετρο με συνέντευξη του Pierre Radvanyi, γιου της Άννας Ζέγκερς.
 

Εξαίρετη μετάφραση από τον Γιώργο Δεπάστα.

 

Εκδόσεις Άγρα