Georges Rodenbach, Μπρυζ, η νεκρή

Ο Υγκ Βιαν, συντετριμμένος από τον πρόωρο θάνατο της συζύγου του, μετακομίζει στην Μπρυζ, μια νεκρή πόλη με ατμόσφαιρα που συνάδει απόλυτα με τη θλίψη και το βαρύ πένθος του. Η Μπρυζ είναι η πόλη που ενσαρκώνει τη νοσταλγία του κι εκείνος, ένας περιπλανώμενος, σπαρακτικά θλιμμένος, μέσα στην ομίχλη και τους λαβυρίνθους της. Ένας άνθρωπος σκιά, που κινείται πλάι στα νερά των καναλιών και γύρω από καθρέφτες που αντικατοπτρίζουν την ασύλληπτη οδύνη του, κινείται έξω από γοτθικά κτίρια και εντός καθεδρικών ναών με τις αναμνήσεις σαν βαριές αλυσίδες στα πόδια του.

 

Ό,τι έχει απομείνει από την νεκρή σύζυγό του είναι η πλεξούδα της, αντικείμενο ιερό - ψυχή του σπιτιού του, που αργότερα θα μετατραπεί σε αντικείμενο ασφυξίας.

 

Ο Υγκ διαβάζει λίγο, καπνίζει πολύ, ονειροπολεί διαρκώς και κολυμπά μόνιμα σε βυθό μνήμης γύρω από τα πορτρέτα της νεκρής. Στο πλευρό του, η Μπαρμπ, η πιστή του οικονόμος, σιωπηλή, θρησκόληπτη, μάρτυρας του πένθους και των μελλούμενων.  Ένα βράδυ, βγαίνοντας από την εκκλησία της Νοτρ-Νταμ, ο Υγκ αντικρίζει μια γυναίκα, πιστό αντίγραφο της γυναίκας του. Την ακολουθεί για μέρες, μαθαίνει την ταυτότητά της: Τζέιν Σκοτ, χορεύτρια. Και στη συνέχεια, υποκατάστατο της νεκρής.

 

Ο Υγκ μπαίνει σε μια δίνη νοσηρού ερωτικού πάθους μαζί της. 

 

Ώσπου η νεκρή πόλη γίνεται δικαστής, ώσπου τα είδωλα παύουν να θυμίζουν το ένα το άλλο. Η έννοια της αμαρτίας αναδύεται στην επιφάνεια του νερού δίπλα στο ψυχοράγισμα ενός κύκνου.

 

Κορυφαίο κείμενο του συμβολισμού, ποιητικό ψυχογράφημα μιας πόλης τυλιγμένης σε μια απόκοσμη αχλή. Ένα σύντομο συνταρακτικό μυθιστόρημα-μελέτη πάνω στο πένθος και την αυταπάτη του έρωτα.

 

Επίμετρο και μετάφραση άθλος της Ιωάννας Αβραμίδου. Αντί επιμέτρου, δύο ποιήματα για την Μπρυζ, ένα του Ράινερ Μαρία Ρίλκε και ένα του Στέφαν Τσβάιχ, και ακολουθούν φωτογραφίες τοπίων και μνημείων που αποτελούν το σκηνικό αυτής της αριστουργηματικής νουβέλας.

 

 

Εκδόσεις Σαιξπηρικόν

Tessa Hadley, Το παρελθόν

Το παρελθόν είναι σκόρπια παλιά γράμματα, είναι η μυρωδιά κλειστού αέρα σε συρτάρι που ξεκλειδώνει, είναι οι ξεθωριασμένες φωτογραφίες παλιών εαυτών σαν προφητικοί χρησμοί, είναι οι παιδικές ανασφάλειες που καταδιώκουν ενήλικες ψυχές.

"Το παρελθόν" είναι ένα σπουδαίο σύγχρονο βρετανικό μυθιστόρημα με τη μυρωδιά του κλασικού. Το έκτο κατά σειρά της Tessa Hadley και πρώτο της που μεταφράζεται στα ελληνικά, δίνοντάς μας την ευκαιρία να γνωρίσουμε μια συγγραφέα μεγάλης στόφας στα χνάρια του Χένρι Τζέιμς και της Βιρτζίνια Γουλφ.

Χωρισμένο σε τρία μέρη ή τρεις πράξεις, (η ατμόσφαιρά του είναι έντονα θεατρική) παρόν - παρελθόν - παρόν. Το παρόν συνυφαίνεται με το παρελθόν, το χθες έχει έντονη επίδραση στη ζωή των ηρώων σήμερα.

Τέσσερα αδέρφια ξαναβρίσκονται στο πατρικό τους σπίτι για καλοκαιρινές διακοπές και με αφορμή την πιθανή πώλησή του.

Η Χάριετ, η Άλις που έχει μαζί της τον Κασίμ, πακιστανικής καταγωγής, γιο ενός πρώην συντρόφου της, η Φραν με τα δύο της παιδιά και ο Ρόλαντ που φέρνει μαζί του την δεκαεξάχρονη κόρη του από τον πρώτο του γάμο και την τρίτη σύζυγό του, Πιλάρ, αργεντίνικης καταγωγής. 

Παρόν: τέσσερα αδέρφια, δύο μικρά παιδιά και δύο "ξένοι", ο Κασίμ και η Πιλάρ, κάτω απ' την ίδια στέγη.

Παρελθόν: στο ίδιο σπίτι, μια γενιά πίσω, 1968, η μητέρα των τεσσάρων, Τζιλ, επιστρέφει στους γονείς της με τα τρία της παιδιά (το ένα αγέννητο ακόμα), έχοντας εγκαταλείψει τον σύζυγό της που κι εκείνος την εγκατέλειψε στο όνομα μιας επανάστασης.

Τρεις εβδομάδες, τα τέσσερα αδέρφια ζουν σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον στη φύση, πηγαινοέρχονται νωχελικά, συνομιλούν, θυμούνται τα παιδικά τους χρόνια, πίνουν τσάι, ετοιμάζουν φαγητό, ανακαλύπτουν ότι περισσότερα είναι εκείνα που τους χωρίζουν παρά τους ενώνουν, προσπαθούν ευγενικά να κρατήσουν τις μεταξύ τους γέφυρες όρθιες, προσπαθούν να ανταλλάξουν τρυφερά συναισθήματα. Μέσα στην ησυχία και την ομορφιά του τοπίου τριγύρω, το παρελθόν κινείται ύπουλα σαν αναμένο φυτίλι κάτω από τα πόδια τους. 

Κλειστοφοβικό δράμα δωματίου με αιωρούμενες νευρώσεις, ανασκαφή μύχιων σκέψεων και πράξεων. Η χαμηλόφωνη γραφή της Hadley συλλαμβάνει επιτυχώς την τραγωδία των οικογενειακών σχέσεων, της καθημερινότητας, της μετάνοιας, της απώλειας, της κρίσης ταυτότητας, του χρόνου που τρέχει αφήνοντας σημάδια φθοράς σε πρόσωπα και καρδιές.

Έξοχη η μετάφραση από την Μαρία Αγγελίδου. 

Εκδόσεις Gutenberg

Jules Verne, Παιδικές και νεανικές αναμνήσεις

 

Ξεκίνημα από το μηδέν, με τους καλύτερους οιωνούς για μόνιμη εγκατάσταση στα εκδοτικά πράγματα. Ο αριθμός "0" της σειράς Opusculum των νεοσύστατων εκδόσεων Στιγμός ξεκινάει την πορεία του με αυτό το ολιγοσέλιδο λογοτεχνικό θαύμα του Ιουλίου Βερν. Αυτοβιογραφικό και εξομολογητικό κείμενο, και ταυτόχρονα μια σύντομη ανάλυση του έργου του με την πένα του ίδιου του συγγραφέα.
 

Οι "Αναμνήσεις" αποτυπώθηκαν κατόπιν προτροπής του Αμερικανού δημοσιογράφου Θίοντορ Στάντον και πρωτοδημοσιεύτηκαν το 1891 στο περιοδικό Youth's Companion.
 

Ο εξηντάχρονος τότε Βερν επιστρέφει μέσω της μνήμης στα παιδικά του χρόνια γιατί "γερνώντας, η μνήμη μακραίνει σαν ένα τηλεσκόπιο που μεγαλώνουμε το σωλήνα του και μπορεί να διακρίνει τις πιο μακρινές γραμμές του παρελθόντος".  Ο Βερν εξομολογείται την αγάπη του για το γράψιμο και τη θάλασσα, αναφέρει τα πρώτα του διαβάσματα που επηρέασαν νου και ψυχή όσο οι εικόνες ζωντανεύουν και γίνονται πλοία και ιστιοφόρα. Η επιθυμία του μικρού Βερν ήταν να ανακαλύψει τον εσωτερικό τους κόσμο, να σκαρφαλώσει στα ξάρτια κι από εκεί να αγναντεύει τη ζωή και το άπειρο.
 

Από το παράθυρο του σπιτιού του, το ποτάμι μετατρέπεται σε αρχιπέλαγος και η φλόγα των ταξιδιών ανάβει στην παιδική καρδιά: εκείνος και ο αδελφός του ταξιδιώτες και καπετάνιοι σε ένα ταξίδι στο παντοτινό της περιπέτειας.
 

Ώσπου φτάνει η ώρα των μεγάλων ταξιδιών που ύστερα έγιναν όλα εκείνα που διαβάστηκαν, διαβάζονται και θα διαβάζονται παντού και αιώνια.
 

Η αριστοτεχνική μετάφραση ανήκει στη Μαρία Παπαδήμα, ξεχωριστή εργάτρια του λόγου, της ομορφιάς των λέξεων και των εικόνων.
 

 

Εκδόσεις Στιγμός
 

Φρανκ Μπουίς, Καμιάς γυναίκας γέννημα

 

 

Παλιά, πολύ παλιά σε κάποια αγροτική περιοχή της Γαλλίας, ο ιερέας Γκάμπριελ δέχεται στο εξομολογητήριό του μια επίσκεψη. Πίσω από το διάτρητο χώρισμα, μια αναπνοή, μια φωνή, μια εκμυστήρευση για κάποια τετράδια κρυμμένα κάτω από το σώμα μιας νεκρής γυναίκας, τροφίμου στο άσυλο των ψυχικά ασθενών. Τα τετράδια φτάνουν στα χέρια του ιερέα κρυφά. Τα τετράδια ανοίγουν και έτσι αρχίζει ένα μαύρο παραμύθι με τραγική ηρωίδα την Ροζ, η οποία αιωρείται κάτω από πένθιμους ίσκιους τοπίων και ανθρώπων.

Στα 14 της, η Ροζ, πωλείται ως σκλάβα από τον πατέρα της σε έναν πλούσιο γαιοκτήμονα που ζει με την ηλικιωμένη μητέρα του και μια σύζυγο φάντασμα, κλειδωμένη σε ένα από τα δωμάτια κελιά του υποστατικού του.  Η Ροζ έρχεται αντιμέτωπη με την πιο άγρια πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Μοναδικά της στηρίγματα στην καθημερινή της κόλαση είναι η ανάμνηση των μικρότερων αδελφών της και της μητέρας της, μια μικρή κούκλα από μίσχους καλαμποκιού και η γνωριμία της με τον Εντμόν. Τον τρυφερό και τρομαγμένο Εντμόν, με ένα ρόλο κλειδί στην εξέλιξη της ζωής όλων.

Όλα τα άλλα είναι ένα τσεκούρι που γδέρνει ανελέητα την ψυχή του κοριτσιού και την σπάει σε χιλιάδες κομμάτια. Ώσπου η οργή ξεχειλίζει, οι ψυχικές αντοχές χτίζουν οικοδόμημα γερό στην ψυχή της Ροζ, ο πόνος γίνεται άγριος θυμός και ο θυμός φονικό όπλο.

Η Ροζ μεταφέρεται στο άσυλο. Εκεί θα γνωρίσει την άλλη Ροζ, τη "γυναίκα που μετράει", εκεί θα αποκτήσει εκείνο που βίαια θα αποχωριστεί έξι μέρες μετά. Εκεί οι μνήμες θα αρχίσουν να τρέχουν πάνω στις σελίδες των τετραδίων.

Με εναλλαγές πρωτοπρόσωπης και τριτοπρόσωπης αφήγησης και την τεχνική του εγκιβωτισμού (με έντονη επιρροή από τον Ουίλλιαμ Φώκνερ), οι φωνές αποκτούν ύψος και ένταση. Το κουβάρι ξετυλίγεται, δίνοντας ώθηση κι εκκίνηση σε μια σπαρακτική εξιστόρηση.

Ο πολυβραβευμένος Φρανκ Μπουίς, διαθέτοντας μια ευφάνταστη γραφή, δημιούργησε ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα εποχής με αποχρώσεις ψυχολογικού θρίλερ. Μια κατάδυση στα σκοτεινά νερά της ανθρώπινης ψυχής.

Έξοχη η μετάφραση του Γιώργου Καράμπελα σε ένα κείμενο που δονείται ολόκληρο από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα.

 

 

Εκδόσεις Καστανιώτη

Σταύρος Ζουμπουλάκης, Συζητώντας με τον Στρατή Μπουρνάζο

Ένας διανοούμενος της εποχής μας και ένας ιστορικός, με σταθερό τόπο συνάντησης το ίδρυμα βιβλικών σπουδών Άρτος Ζωής. Ήσυχα απογεύματα, ένα πάτημα του play στο κασετοφωνάκι και οι συζητήσεις ξεκίνησαν, εξελίχθηκαν, κολύμπησαν σε λιμνάζοντα και ταραγμένα ύδατα της ύπαρξης και της σύγχρονης Ιστορίας, στα ρηχά και στα βαθιά. Οι συναντήσεις αυτές μεταξύ των Σταύρου Ζουμπουλάκη και Στρατή Μπουρνάζου, 11 τον αριθμό, όσα και τα κεφάλαια αυτού του πρωτότυπου για τα ελληνικά δεδομένα τόμου, βασισμένου σε μια ιδέα του Νίκου Γκιώνη, έγιναν ένα απολαυστικό ανάγνωσμα το οποίο κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα από τις εκδόσεις Πόλις.

Τα θέματα που απασχολούν τους δύο συνομιλητές και τα οποία αναλύουν δίχως ίχνος συμβατικότητας, είναι θέματα που αφορούν όλους μας λιγότερο ή περισσότερο. Οι συζητήσεις τους έχουν αμεσότητα, ειλικρίνεια και τεράστιο ενδιαφέρον μιας και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων όπως θρησκεία, πολιτική, εκπαίδευση και λογοτεχνία.

Πρόεδρος του ιδρύματος Άρτος Ζωής και του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, συγγραφέας, δοκιμιογράφος και φιλόλογος, πολυγραφότατος, βραβευμένος, με ένα σπουδαίο έργο στην πορεία του, εκφράζεται ανοιχτά, μειλίχια και με πάθος για τα παιδικά του χρόνια, την περίοδο σπουδών του σε Αθήνα και Παρίσι, τους δασκάλους του και όσα τον επηρέασαν, τη θητεία του στον τομέα της εκπαίδευσης, τα χρόνια που ήταν διευθυντής στη Νέα Εστία. Ύστερα αναφέρεται στην αρρώστια και τον ανθρώπινο πόνο, στη λογοτεχνία και σε αγαπημένους του συγγραφείς των οποίων το έργο έριξε καρπό μέσα του.

Έπειτα η κουβέντα στρέφεται στον εβραϊσμό, τον αντισημιτισμό και το Ολοκαύτωμα και αργότερα, στην πολιτική και την Αριστερά, με αναφορές στη σημερινή κυβέρνηση αλλά και στο Τέρας της ακροδεξιάς που δεν δαμάζεται εύκολα.

Τέλος, συζητήσεις για τον Άρτο Ζωής και τις βιβλικές σπουδές και για την Εθνική Βιβλιοθήκη και τους αναγνώστες.

Καρπός των 11 συναντήσεων λοιπόν, αυτή η πρωτότυπη έκδοση που οπωσδήποτε συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες της χρονιάς.

Βιβλίο ανάσα σε κάθε είδους θηλιά που μας πνίγει. Βιβλίο παράθυρο στην αλήθεια, την καλοσύνη, τον άνθρωπο, την Ιστορία, τον κόσμο, το φως, την ελπίδα.

 

Εκδόσεις Πόλις

Τζόναθαν Κόου, Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ

 

Ένας φόρος τιμής στον κινηματογράφο, στην ανθρώπινη καρδιά, στη νοσταλγία, στην έμπνευση που ενηλικιώνεται και οδεύει προς το γήρας και στις ανοιχτές πληγές του παρελθόντος που μετατρέπονται σε ασπρόμαυρα πλάνα.  Αυτό είναι το νέο βιβλίο του Τζόναθαν Κόου που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις.  Ο "κύριος Γουάιλντερ" του τίτλου δεν είναι άλλος από τον σπουδαίο σκηνοθέτη Μπίλι Γουάιλντερ. Το "εγώ" είναι η Καλλιστώ, η αφηγήτρια της ιστορίας. Στα 57 της σήμερα, κάτοικος Λονδίνου, μουσικός, με καριέρα και οικογένεια σε κρίση, αναπολεί μια άλλη μακρινή εποχή όσο η "Fedora" του Μπίλι Γουάιλντερ παίζει στην οθόνη και γίνεται αντικατοπτρισμός της ζωής της.

Καλοκαίρι του '76, η εικοσάχρονη Καλλιστώ, ταξιδεύει από την Αθήνα στην Αμερική και, χάρη σε μια τυχαία γνωριμία, βρίσκεται να γευματίζει με τον Γουάιλντερ και τον στενό του συνεργάτη και σεναριογράφο Ιζ Ντάιαμοντ. Δεν γνωρίζει το έργο τους αλλά μαγεύεται όσο τους μαγεύει κι εκείνη με την αθωότητά της. Κι έτσι αρχίζει μια σχέση που θα την σημαδέψει για πάντα.

Ένα χρόνο μετά, προσλαμβάνεται ως μεταφράστρια στο πλευρό των δύο αντρών και τους ακολουθεί στην Κέρκυρα, νησί σκηνικό των γυρισμάτων της νέας τους ταινίας Fedora. Η Καλλιστώ βουτά με ενθουσιασμό στη μαγεία της προετοιμασίας, γίνεται μάρτυρας ενός κόσμου με διαμάχες, μικρές χαρές και ματαιώσεις. Ενώ είναι συνεπαρμένη, αντιλαμβάνεται ότι κάτι αλλάζει στον κόσμο και στην εποχή του σινεμά και ότι το άστρο του Γουάιλντερ τρεμοσβήνει σαν κερί στον άνεμο των αλλαγών. Το Χόλιγουντ τον απορρίπτει. Από την Ελλάδα το συνεργείο μεταβαίνει στο Μόναχο για συνέχεια των γυρισμάτων, μιας και η Γερμανία εξασφαλίζει την απαιτούμενη χρηματοδότηση. Το νεαρό κορίτσι διαπιστώνει ότι πίσω από τη φήμη και την ξεθωριασμένη πλέον λάμψη του Μπίλι κρύβεται μια ολόκληρη ιστορία Ιστορίας και γεγονότων που τον στοιχειώνουν.

Μέσα από τα μάτια και τα χείλη της αφηγήτριας, ο Κόου φιλοτεχνεί με τις πιο τρυφερές πινελιές το πορτρέτο ενός σκηνοθέτη-ορόσημο κι ενός ανθρώπου μελαγχολικού με σαρδόνιο χιούμορ. Ευφυές τέχνασμα η προσθήκη του ιντερλούδιου με μορφή σεναρίου, με την αφήγηση του Γουάιλντερ για το πώς από τη Γερμανία των ναζί και των φαντασμάτων βρέθηκε στην Αμερική χτίζοντας νέα όνειρα.

Μυθιστόρημα παρηγορητικό, ανθρώπινο, σαν γλυκόπικρο τραγούδι θαυμάσια μεταφρασμένο στα ελληνικά από την Άλκηστη Τρίμπερη. 

Εκδόσεις Πόλις

Πάνος Σαμαράς, Νύχτα / Το χαμένο λιβάδι

 

Αριθμός 1 σημαντικότατο έργο της σειράς "Ανασύροντας από τη λήθη" των εκδόσεων Σκαρίφημα, αυτή η συγκλονιστική διλογία που κυκλοφόρησε τρία χρόνια πριν και δεν πρέπει επ' ουδενί να περάσει απαρατήρητη.
 

Ο Πάνος Σαμαράς υπήρξε μια ξεχωριστή μορφή των ελληνικών γραμμάτων, με εντελώς προσωπικό ύφος και γραφή ψυχής, αίματος και ήθους. Οι ήρωές του δεν είναι χάρτινοι, είναι βαθιά ανθρώπινοι, αγωνιζόμενοι για επιβίωση, αγάπη, ελπίδα και φως σε μια κατασκότεινη  ιστορική περίοδο. Απόμακρος από τους λογοτεχνικούς κύκλους και παρεξηγημένος από τους κριτικούς της εποχής του, ο Σαμαράς στερήθηκε τη μεγάλη αναγνωρισιμότητα που του έπρεπε.
 

Πολλά χρόνια μετά, έστω και αργά, χάρη στην ευαισθησία και την οξύνοια των εκδόσεων Σκαρίφημα και του Σπύρου Καρυδάκη, δύο από τα κορυφαία του έργα ξαναγεννήθηκαν, ανασύρθηκαν από τη λήθη, βγήκαν στο φως και ταξίδεψαν ως τα χέρια μας.
 

Κεντρικός ήρωας είναι ένας νεαρός στρατιώτης από τη Θράκη, εγκλωβισμένος στην κατοχική Αθήνα. Ξένος μέσα του, ξένος γύρω του, γυρεύει έναν τόπο, ένα κομμάτι ψωμί, μια ζεστή καρδιά. Στη "Νύχτα", περιπλανώμενος, με το μυαλό στοιχειωμένο από εικόνες φρίκης του πεδίου της μάχης, ήχους των πολυβόλων και οβίδων, είναι ένας άνθρωπος-σκιά που νοσταλγεί τον τόπο του και το λιβάδι των παιδικών του χρόνων, την οικογένειά του, τη Μάγδα που του ορκίστηκε ότι θα τον περιμένει.  Στη μαύρη νύχτα χωρίς άστρα, η γη του και οι άνθρωποί του είναι το μόνο φως. Ώσπου ένα άλλο φως αρχίζει να τον ζεσταίνει, το φως των ματιών της Λουκίας. Κι ο κόσμος γίνεται πολύ πλατύς, όσο κι ο ουρανός. Κι ένα φως ακόμα, φως τρεμόσβηστο: η μητέρα του ένα κερί στον άνεμο, ένα σώμα που ίπταται, ένας νους που κάνει ταξίδι στο χρόνο.  Τα μάτια του ήρωα είναι λιβάδια απέραντα που χάνουν το χρώμα τους, γίνονται ασπρόμαυρη φωτογραφία, γιατί όλα χάνονται, ο κατοχικός τρόμος είναι φλόγα που κατακαίει ό,τι ξεκίνησε ν' ανθίζει.
 

Στο "Χαμένο λιβάδι", ο ίδιος ήρωας, μετά την Κατοχή, ταξιδεύει στη Γερμανία προς αναζήτηση ανθρώπων-θεμελίων του. Εκεί ξημερώνουν άλλες μέρες, άλλοι τρόμοι, οι παλαιοί εχθροί ξεπηδούν από παντού. Εκείνοι που σκόρπισαν θάνατο και οδύνη τώρα θρηνούν, αρνούνται ή αποδέχονται. Η επιστροφή του νεαρού ήρωα στην Ελλάδα είναι φορτωμένη θλίψη μα και δύναμη να ξαναχτίσει έναν κόσμο απ' την αρχή όσο η Ιστορία αλλάζει σελίδα.
 

Κατοχική και μετακατοχική λογοτεχνία με εναλλασσόμενες αποχρώσεις, ποιητικότητα, λιβάδια που αλλάζουν σχήμα. Άνθρωποι κουκίδες στα μαύρα κατάστιχα...

 

 

Εκδόσεις Σκαρίφημα

Παναγιώτης Περιβολάρης, Ιστορίες μεταναστών

Αρντιάνα-Άννα Μπ. - Ζαμφίρε Λ. - Μανιόλα Κ. - Μαρία Κχ. - Τζελάλ Ν. - Μιχάλης Κ.- Πελλούμπ Τ. - Χάνκο Ντ. - Γιασάρ Φ. - Μπίλυ Τ. - Μζία Φ. - Μαρτίνο Ζ. - Ματίλντα Δ. - Γκεζίμ Ντ. - Ιμράν Ρ. - Αλεξάνδρα-Αλέσσα Κ. - Φώτης-Φεστίμ Ν. και Αχμάντ.
 

Όλοι τους πρωταγωνιστές σε αυτά τα εξαιρετικά -σαν μονόπρακτα- διηγήματα. Ένας προβολέας και μια καρέκλα σε μια άδεια σκηνή και σκηνικά οι αλήθειες τους και οι ιστορίες τους.  Ένας ένας παίρνουν σειρά μπροστά στο κοινό και αφηγούνται κοιτώντας μας κατάματα, ζητώντας όχι οίκτο αλλά μια δόση προσοχής. Ξεγυμνώνονται, σκορπίζουν τα κομμάτια τους, υπενθυμίζουν ότι, αν και μετανάστες, παραμένουν άνθρωποι που κυνήγησαν ένα όνειρο γραπωμένοι από μια σανίδα την ώρα που τα πάντα γύρω τους βούλιαζαν.
 

Γύρευαν μια στεριά, μια θέση κάτω απ' τον ήλιο της Ελλάδας.
 

Οι αφηγήσεις τους συγκλονίζουν.
 

Ο εφιάλτης δεν τελείωσε στην πατρίδα που άφησαν πίσω τους, τους ακολούθησε και στο ελληνικό έδαφος ή κατά την πορεία τους προς αυτό.  Λύγισαν, υπήρξαν στιγμές που ένιωσαν ότι η αξιοπρέπειά τους διαλύθηκε. Σταδιακά αφομοιώθηκαν σε μια κοινωνία ξενοφοβική. Αγάπησαν, έδωσαν, εργάστηκαν σκληρά, ζητώντας λίγη αποδοχή.
 

Ήταν οι ξένοι που κατάφεραν σε αρκετές περιπτώσεις να γίνουν οι πιο δικοί μας. Ήταν εκείνοι που ταλαιπωρήθηκαν από ακροδεξιές ομάδες παντός τύπου.
 

Βγήκαν νικητές, αλώβητοι από λαβύρινθο φιδιών και τεράτων και γίνανε οι καθρέφτες μας.
 

Μια ξεχωριστή συλλογή διηγημάτων - προσωπικών μαρτυριών που ο Παναγιώτης Περιβολάρης με ευλάβεια συνέλεξε, κατέγραψε, έγραψε και πρόσφερε στο αναγνωστικό κοινό, ως μια υπενθύμιση για αντίσταση σε κάθε μορφή μίσους και φασιστικής συμπεριφοράς ενάντια στο "αλλιώτικο και το απ' αλλού φερμένο" που συχνά "δεν το αντέχουν οι άνθρωποι".

 

 

Εκδόσεις Πόλις

Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ, Τα νιάτα του Μάρτιν Μπιρκ

Το κορυφαίο αυτό έργο της σουηδικής λογοτεχνίας κυκλοφόρησε το 1901 προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων και αποτέλεσε το λογοτεχνικό ντεμπούτο του Σέντερμπεργκ.

 

Αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα διαποτισμένο με τα στοιχεία του ερωτισμού, της μελαγχολίας, της ειρωνικής διάθεσης. Γεμάτο συναίσθημα, ποιητικότητα, ρομαντισμό και φιλοσοφική σκέψη για έναν κόσμο με σημάδια συλλογικής παρακμής. Ένα σύντομο έργο ενηλικίωσης του κεντρικού ήρωα σε τρία στάδια: η αθώα παιδική ηλικία, η φορτωμένη πόθους νιότη και η κατοπινή ωριμότητα, καλυμμένη σε ένα ομιχλώδες πέπλο ματαίωσης.

 

Ο Μάρτιν είναι ένα παιδί ονειροπόλο, η φύση μπροστά του παίρνει σάρκα και οστά, συνομιλεί μαζί του, οι τέσσερις εποχές γίνονται μέσα του εικόνες και λέξεις. Ο Μάρτιν θέλει να γίνει ποιητής. Μεγαλώνοντας σε ένα οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον καθωσπρεπισμού και με κυρίαρχη τη φιγούρα της δεσποτικής του μητέρας, ο Μάρτιν γίνεται δημόσιος υπάλληλος. Ο δρόμος που του έστρωναν οι νεράιδες-επιθυμίες γέμισε εμπόδια και το νεαρό αγόρι θάβει τα όνειρά του κάτω απ' το πυκνό χιόνι, στο βωμό του βιοπορισμού κι ενός ασφαλούς μέλλοντος που θα τον κάνουν εξέχον μέλος της κοινωνίας.

 

Ο Μάρτιν παλεύει με τις νόρμες, αμφισβητεί τη θρησκεία, οδηγείται στον μηδενισμό. Ο πυρετός μέσα του καίει σταθερά, η ζωή του μοιάζει με μπερδεμένο σενάριο με σκηνικά τις υποκριτικές συμπεριφορές και τις φτηνές διασκεδάσεις. Η μπουρζουαζία είναι θηλιά στο λαιμό, οι έρωτες εφήμεροι, η ψυχή του ένα άδειο βαγόνι εκτροχιασμένο σε χιονισμένο τοπίο. Τα νιάτα του γίνονται βορά στο θεριό του χρόνου.

 

Ο Μάρτιν γράφει για να αναπνέει, αποτυπώνει λέξεις σε ποιήματα χιονονιφάδες που χορεύουν στον αέρα. Και τα χρόνια περνούν. Και έρχεται η ωριμότητα. Και τα πρόσωπα που ο Μάρτιν κάποτε πολύ αγάπησε έγιναν σκιές σε νεκρική πομπή.

Τολμηρό για την εποχή του έργο, βαθιά φιλοσοφικό και επικριτικό. Στο στόχαστρο της γραφής του Σέντερμπεργκ μπαίνουν θέματα περί θρησκευτικής πίστης, μισογυνισμού, ρόλου των δύο φύλων, ανόδου και πτώσης του ανθρώπινου γένους.

 

Μεγαλειώδες μυθιστόρημα ιδεών για την κάθε είδους απώλεια, αριστοτεχνικά μεταφρασμένο από τα σουηδικά από την Αγγελική Νάτση, η οποία δημιούργησε ένα εντυπωσιακό επίμετρο για τον βίο και το έργο του Σέντερμπεργκ.

 

 

Εκδόσεις Αστάρτη

Friedrich Ani, Η μέρα χωρίς όνομα

 

Μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα παιχνίδι - πρόβα εκδίκησης, μια θηλιά, μια λάθος κίνηση, μια ανάσα κομμένη. Οι νεκροί έρχονται και ζητούν την αγάπη που στερήθηκαν, ζητούν ζεστασιά, δικαίωση. Έρχονται, φεύγουν αλλά πάντα επιστρέφουν.
 

Είκοσι χρόνια πριν, η δεκαεπτάχρονη Έστερ βρίσκεται κρεμασμένη σε ένα πάρκο. Ο αστυνομικός επιθεωρητής Γιάκομπ Φρανκ ανακοινώνει την τραγική είδηση στην Ντόρις, την μητέρα του κοριτσιού. Επί επτά ώρες, γίνεται ολόκληρος μια αγκαλιά για την άγνωστή του γυναίκα όσο απ' το στόμα της βγαίνει το πικρό τραγούδι ενός ανθρώπου που δεν έχει τίποτα πια να περιμένει.   Ένα χρόνο αργότερα, η Ντόρις βάζει τέλος στη ζωή της.
 

Είκοσι χρόνια μετά, ο Λούντβιχ Βίντερ, πατέρας της Έστερ και σύζυγος της Ντόρις, εμφανίζεται στην πόρτα του τέως πλέον επιθεωρητή και του ζητά να ανοίξει ξανά ο φάκελος της υπόθεσης, όντας βέβαιος ότι η κόρη του δολοφονήθηκε.
 

Μια νέα έρευνα ξεκινά. Ο Φρανκ συναντά πρόσωπα από τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο των Βίντερ. Έρχεται αντιμέτωπος με την άρνηση, τις εικασίες, τις διαφορετικές εκδοχές της αλήθειας. Κι όσο η έρευνα γίνεται πιο επίμονη, οι αλήθειες ξημερώνουν και ρίχνουν φως σε σκοτεινά μυστικά, σιωπές, υποταγμένες συμπεριφορές που περνάνε σαν κληρονομιά από γενιά σε γενιά, λάθη - καρφιά σε σταυρό βουβών μαρτυρίων. Κι ύστερα έρχεται ένα ημερολόγιο που φανερώνει σύννεφα, τα οποία φέρνουν άγρια βροχή σε τρύπια στέγη.
 

Η αστυνομική έρευνα είναι μονάχα το φόντο σε αυτό το συνταρακτικό μυθιστόρημα, γιατί το κυρίαρχο στοιχείο είναι οι μεταξωτές ζωές που τσαλακώνονται πίσω από κλειστές πόρτες.
 

Η γραφή του Friedrich Ani είναι διεισδυτική, ένα νυστέρι που σκάβει σε βάθος τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, που με τη σειρά τους κουβαλάνε έναν ολόκληρο κόσμο, σέρνοντας στα πόδια τους τις βαριές αλυσίδες των παιδικών τους χρόνων. Οργανωμένη πλοκή και αριστοτεχνικά δομημένοι χαρακτήρες σε ένα μυθιστόρημα - οξύ κοινωνικό σχόλιο για τα προσωπικά αδιέξοδα της σύγχρονης οικογένειας-κυψέλης!
 

Αξιοθαύμαστη η μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου σε αυτό το σπουδαίο έργο, που έρχεται να προστεθεί ως διαμάντι στην συλλογή της σειράς Aldina των εκδόσεων Gutenberg. 

Άρθουρ Σνίτσλερ, Πεθαίνοντας

 

Ο έρωτας κι ο θάνατος είναι τα δύο θέματα με τα οποία καταπιάστηκε και έβαλε στο μικροσκόπιο των έργων του ο Άρθουρ Σνίτσλερ, αυτός ο μέγας ανατόμος της βιεννέζικης κοινωνίας της εποχής του. Ανατόμος κυρίως της ανθρώπινης ψυχής και των παθών της, της επιθυμίας της για δραπέτευση προς την ελευθερία και το φως.
 

Μια φαινομενικά απλή ιστορία είναι η ιστορία του "Πεθαίνοντας": ένα νεαρό ζευγάρι ερωτευμένων έρχεται ξαφνικά αντιμέτωπο με την παγωμένη παρουσία του θανάτου.
 

Ο Φέλιξ μαθαίνει ότι είναι βαριά άρρωστος και ανακοινώνει στην αγαπημένη του Μαρί ότι δεν έχει παρά μερικούς μήνες ζωής μπροστά του.  Εκείνη λυγίζει σαν κλαδί αδύναμο, αδυνατεί να αποδεχτεί την αλήθεια, δεν μπορεί να φανταστεί τον εαυτό της δίχως τον λατρεμένο της Φέλιξ. Του ορκίζεται ότι θα πεθάνει μαζί του όταν εκείνος της το ζητά. Βαθιά ερωτευμένη και αφοσιωμένη, η Μαρί αποφασίζει να τους βρει ο θάνατος μαζί.
 

Ταξιδεύοντας, αντικρίζοντας ειδυλλιακές εικόνες της φύσης που, είτε μαραίνεται είτε ανθίζει, ακτινοβολεί ομορφιά, αντικρίζοντας τη ζωή έξω από ένα παράθυρο να λαμπυρίζει σαν θάλασσα στον ήλιο, η Μαρί αλλάζει γνώμη.
 

Η ζωή αρχίζει να την κερδίζει, να την συγκινεί, να την στροβιλίζει στα βήματα ενός βιεννέζικου βαλς.
 

Κι εκεί αρχίζει ένα αέρινο ψυχολογικό παιχνίδι που ,ενίοτε, γίνεται ψυχρός άνεμος. Κι ο φόβος, και χέρια που προσπαθούν να πιαστούν από ό,τι ζωντανό μακριά από τη θανατερή σκιά.
 

Λιτή γραφή γεμάτη υπαινιγμούς και λεπτή ειρωνεία, αριστοτεχνικές περιγραφές τοπίων, φύσης, βίου και μεταβαλλόμενων συναισθημάτων.
 

Πρώτη νουβέλα του Άρθουρ Σνίτσλερ, δημοσιεύτηκε το 1892 και κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη το 1988, σε μετάφραση της Μαρίας Γεωργουσοπούλου.  Δυστυχώς εξαντλημένη η αριστουργηματική αυτή νουβέλα, αναμένουμε σύντομα μια επανέκδοσή της.

 

 

Μετάφραση: Μαρία Γεωργοσοπούλου

Εκδόσεις Νεφέλη
 

Μπέρναρντ Μάλαμουντ, Το μαγικό βαρέλι και άλλες ιστορίες

 
"Να δουλεύουμε απλώς και μόνο για να δημιουργήσουμε ιστορίες δεν είναι άσχημος τρόπος για να βιώσουμε τη μοναξιά μας", δήλωσε λίγο πριν τον θάνατό του ο εμβληματικός συγγραφέας Μπέρναρντ Μάλαμουντ.
 

Και είναι αυτή η μοναξιά ο καρπός που ανθίζει και γεννά κλαδιά σε αυτή τη μεγαλειώδη συλλογή διηγημάτων, που καλύπτουν μια πορεία δημιουργίας και απαράμιλλης γραφής 23 χρόνων.
 

Τριάντα διηγήματα-κομψοτεχνήματα περιλαμβάνονται στον καλαίσθητο πρώτο τόμο των Απάντων του, αντίδωρο των εκδόσεων Καστανιώτη προς το αναγνωστικό κοινό που χρόνια περίμενε μια τέτοια εκδοτική κίνηση.
 

Ο Μάλαμουντ, ένας από τους κορυφαίους αμερικανοεβραίους συγγραφείς του 20ου αιώνα, (ανάμεσα στον Σωλ Μπέλοου και τον Φίλιπ Ροθ), πολυβραβευμένος, (απέσπασε δύο φορές το National Book Award και το βραβείο Pulitzer), με την συμπυκνωμένη ήσυχη σπινθηροβόλα γραφή του, έπλασε χαρακτήρες που, ανεξαρτήτως εποχών, είναι οι διπλανοί μας, οι πιο δικοί μας, εμείς οι ίδιοι που κυνηγάμε χίμαιρες, απαιτούμε, μετανιώνουμε, βουλιάζουμε, πέφτουμε, ψηλώνουμε ή πεθαίνουμε στον ίσκιο προσωπικών αδιεξόδων.
 

Γόνος Ρώσων εμιγκρέδων, ο Μάλαμουντ, μετέτρεψε τις εικόνες των παιδικών του χρόνων σε ιστορίες. Το μπακάλικο των γονιών του, ένα τοπόσημο, μια σκηνή που πάνω της θα λάβαιναν χώρα τα δράματα και τα τεκταινόμενα στο κατοπινό του έργο.
 

Οι ήρωες των διηγημάτων του είναι μετανάστες που παλεύουν να σταθούν όρθιοι κρατώντας σφιχτά στις χούφτες τους κλωστές του ξηλωμένου αμερικανικού ονείρου: έμποροι, μπακάληδες, προξενητές, συγγραφείς, νοικάρηδες, δαίμονες και άγγελοι. Εβραίοι που ζουν αγωνίες, ναυάγια και απώλειες, που η χαρά γι' αυτούς είναι αέρας που τρέχει και δεν πιάνεται, που το νόημα της ζωής τους είναι η έλλειψή του.
 

Αυτοβιογραφικά διηγήματα υψηλής τέχνης, με υπόγειο χιούμορ παρά τα δράματα των πρωταγωνιστών τους οι οποίοι παρελαύνουν από μπροστά μας κι ύστερα πιάνουν μία θέση στο πάνθεον της μνήμης...γιατί πολύ απλά, δεν ξεχνιούνται μετά το πέρας της ανάγνωσης.
 

Αναμένουμε τον δεύτερο τόμο με τα υπόλοιπα διηγήματα αυτού του σπουδαίου μυθιστοριογράφου και διηγηματογράφου που, με την οικονομία, τον ρεαλισμό και τη σαγήνη της γραφής του, μαγεύει και συγκινεί.
 

Εξαιρετική μετάφραση από την Σταυρούλα Αργυροπούλου.

 

 

Εκδόσεις Καστανιώτη

Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Largo

 

Πρωτοεμφανιζόμενος στο χώρο της πεζογραφίας, -έχοντας στο ενεργητικό του δύο μελέτες και την επιμέλεια στον συλλογικό τόμο "ΣΥΡΙΖΑ: ένα κόμμα εν κινήσει"- , ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης κερνά γενναιόδωρα το αναγνωστικό κοινό, που αγαπά τη μικρή φόρμα, με μια συλλογή δεκαπέντε διηγημάτων μικρής έκτασης και μεγάλης έντασης.

 

Ανάμεσα στα χτυπήματα του μετρονόμου, τα διηγήματα συνδέονται με το άλυτο ερώτημα του χρόνου, σκαλίζουν εδάφη απώλειας, μνήμης, κίνησης, αδράνειας, εκκίνησης και αφετηρίας καταστάσεων. Οι ζωές μοιάζουν σαν νησιά, μικρές κουκίδες στον παγκόσμιο χάρτη και οι ήρωες των ιστοριών, από ένα χωριό της Χαλκιδικής ως την Ιαπωνία, ζουν, αναπολούν και πεθαίνουν σε τοπία ειδυλλιακά ή αδιέξοδα, σε άδεια γραφεία ή κήπους, σε νησιά που ναυαγούν.
 

Η συλλογή ανοίγει με το "Χορευτό" και την αφήγηση μιας διαδρομής ανάμεσα σε ήχους, πρελούδια, όνειρα και φαντασιώσεις.
 

Ακολουθεί το "Largo", μια ιστορία σωμάτων σε ξαφνική ακαμψία, σε μια επαρχιακή πόλη όπου τα σώματα γίνονται εκθέματα αναλλοίωτα στο χρόνο. Στο διήγημα "Ένας κήπος", το ελληνικό καλοκαίρι αναπνέει και η μνήμη γίνεται τραγούδι. Στο "Ωράριο εργασίας", ο ήρωας έρχεται πιο κοντά στη φθορά κολυμπώντας σε μια λίμνη συστολής, καχυποψίας και μοναξιάς. Στις "Στοές της Ανθήνας", η ιστορία ενώνεται με το παρόν μέσα από μια περιδιάβαση στις στοές στην καρδιά της πόλης.
 

Στο "Σκριάμπιν", ένας σκύλος μιλάει για την κυρία του, η οποία πίνει τη μοναξιά γουλιά γουλιά και αναπολεί ανάμεσα σε νότες και ντο δίεση ελάσσονα.
 

Ακολουθούν, η σκοτεινή μπαλάντα "Αγρύπνια στο Tupelo", ο "Ξένος" που μέσα σε πυρετό παραληρήματος αφηγείται νύχτες σε στεριά και κύματα, το "Άγγελος Νόβος", μια συνάντηση για να γίνει φτερό το νεκρό βάρος μιας οικογενειακής ιστορίας, το "Κυριακάτικο τραπέζι" με γεύσεις γλυκόπικρης μνήμης στο καλό σερβίτσιο, το εξαιρετικό "Mergers and acquisitions", πλάγια ματιά στις νοσηρές εργασιακές σχέσεις, το μελαγχολικό "Πρόωρη συνταξιοδότηση", το συγκλονιστικό "Ο προορισμός ενός νησιού", μια μεταφυσική πορεία όπου όταν ένας άνθρωπος πεθαίνει, πεθαίνει κι ένας κόσμος μαζί του. Η συλλογή κλείνει με το "Ένας όμηρος", για μια φυγή και μια επιστροφή στο ίδιο σώμα και μια ομηρεία στην αγάπη.
 

Μια γοητευτική διαδρομή στο παράδοξο και το μεταφυσικό, με οχήματα τα άρτια διηγήματα αυτής της συλλογής που μόλις κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις Πόλις.

Χανς Έριχ Νόσσακ, Η καταστροφή

 

"Η καταστροφή" γράφτηκε το 1943 και εκδόθηκε το 1948. Είναι η πρώτη καταγεγραμμένη μαρτυρία για τους βομβαρδισμούς του Αμβούργου από τους Συμμάχους, γνωστούς και με το κωδικό όνομα "Επιχείρηση Γόμορρα".
 

Αφήγημα, χρονικό, προσωπική μαρτυρία, ομολογία, μια περιδιάβαση κι ένας νηφάλιος θρήνος για μια νεκρή πόλη.  Ο αφηγητής αδυνατεί να συλλάβει αυτό που συνέβη, αρνείται να το ταξινομήσει στο αρχείο της λήθης και περιγράφει την πορεία του γύρω και μέσα στην οδό της στάχτης και της ηχηρής σιωπής.
 

Ο άνθρωπος που, από μια γροθιά, πετάχτηκε σε αυτό τον κόσμο κι ύστερα προχωρά μπροστά γιατί φοβάται να κοιτάξει τη φωτιά που μαίνεται ανεξέλεγκτη πίσω του.
 

Προχωρά κι έρχεται σε επαφή με την αποξένωση, την άρνηση της πραγματικότητας και το μίσος που ψηλώνει και θεριεύει σαν άγριος κισσός. Συναντά ανθρώπους σκιές του εαυτού τους που περιφέρονται πάνω απ' τα χαλάσματα ψάχνοντας σκόρπια κομμάτια τους, αντικρύζει μια γυναίκα που ικετεύει για στέγη στο κελί μιας φυλακής.
 

Ο,τι θεωρείτο σύνηθες, καθημερινό ή αδιάφορο, - μια μπουγάδα στη συνοικία, μια μυρωδιά φαγητού, η μυρωδιά της κυριακάτικης χαρμολύπης, μια φωτογραφία, ένας πίνακας, ένα σπιτικό παλιό γεμάτο αγάπη - έγινε ανάμνηση κάτω από ερείπια.
 

Η γραφή του Νόσσακ είναι λιτή, αθόρυβη και, ταυτόχρονα, αμείλικτη καθώς το βλέμμα του καταγράφει, γίνεται μελάνι και εξιστορεί με λεπτομέρειες ό,τι απόμεινε.
Ένα συγκλονιστικό λογοτεχνικό ντοκιμαντέρ με ασπρόμαυρες σεκάνς στην επιστροφή στον ρημαγμένο τόπο της καρδιάς.
 

Πρώτο κείμενο του Νόσσακ μεταφρασμένο στα ελληνικά, αριστοτεχνικά, από τα έμπειρα χέρια και μάτια του Αλέξανδρου Κυπριώτη και τις εκδόσεις Σκαρίφημα.

Μαξ Μπλέχερ, Περιστατικά στο εγγύς εξωπραγματικό

 

Ένας τόσο σύντομος βίος, ο βίος του Μαξ Μπλέχερ, και το έργο του περιορισμένο σε έκταση αλλά τόσο σπουδαίο.  Στα 19 του αρρώστησε από τη νόσο του Ποτ (φυματίωση των οστών) και ως το τέλος της ζωής του, στα 29 του, περιερχόταν κατάκοιτος και εύθραυστος τα σανατόρια. Οι σωματικοί και ψυχικοί πόνοι ήταν αβάσταχτοι, ανυπόφοροι και η γραφή ήταν ένα είδος γιατρικού για αυτόν τον κορυφαίο Ρουμανοεβραίο συγγραφέα της ρουμανικής πεζογραφίας του Μεσοπολέμου.
 

Τα Περιστατικά στο εγγύς εξωπραγματικό, εσωτερικά και εξωτερικά, αποτελούν ένα μείγμα μυθιστορήματος, ημερολογίου δίχως ημερομηνία και κειμένου φιλοσοφικών στοχασμών για τον άνθρωπο, τον έρωτα, τη ζωή, τον θάνατο, το παράλογο της ύπαρξης και τις διαψεύσεις.

Κείμενο αυτοβιογραφικό, ονειρικό και ρεαλιστικό, γεμάτο εποχές, αρώματα και εικόνες: ανθισμένα δέντρα, καλοκαιρινή ζάλη, παγωνιά σε σπίτια και ψυχές, φύλλα ξερά και λάσπες.

Τα παιδικά και εφηβικά χρόνια του Μπλέχερ στροβιλίζονται στο χρόνο, κάτω απ' τη βροχή, σε δρόμους και στη γη. Τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα και το ξύπνημα του σώματος και των αισθήσεων. Ένα παραλήρημα σχεδόν μόνιμο, μια κατάσταση ασθενούς μέθης που συγχέει πραγματικότητα και φαντασία. Ένα φιλντισένιο κεφάλι, που διαλύεται στους εφιάλτες τις νύχτες του πυρετού, γίνεται προάγγελος θανάτου. Το φθινόπωρο με τα αχνισμένα πρωινά του και τον κοκκινωπό ήλιο, τα αντικείμενα που παίρνουν άλλη όψη μπροστά στα μάτια του ταλαιπωρημένου αγοριού.

Υγρασία, βροχή, λάσπη: η φύση η ανθρώπινη και η επιστροφή κάτω από το έδαφος.

Ρεαλισμός και υπερρεαλισμός συνυφαίνονται σε τούτο το πανάκριβο σαν διαμάντι κείμενο, που γράφτηκε υπό την ένταση της ασθένειας του Μπλέχερ και τα εσωτερικά του αθόρυβα Ρίχτερ, στην ηλικία των 25!  Οι περιγραφές του για την αποσύνθεση του ανθρώπινου σώματος είναι αριστουργηματικές, όπως και οι παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί, για να κάνει τα ασήμαντα σημαντικά που αιφνιδιάζουν και συγκινούν.

Κορυφαίο έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, πρώτη φορά μεταφρασμένο στα ελληνικά, χάρη στην ύπαρξη των εξαίρετων νεοσύστατων εκδόσεων Loggia, που ήρθαν για να αφήσουν το δικό τους ισχυρό αποτύπωμα στον εκδοτικό χάρτη.

Αριστουργηματική πρόζα μικρής έκτασης, σπάνιας ομορφιάς και αισθητικής στα χέρια μας και στην καρδιά μας, σαν θησαυρός που αστράφτει σε σκοτεινό κελάρι.

Αριστοτεχνική η μετάφραση από τα ρουμανικά του  Βίκτορα Ιβάνοβιτς, ειδικού σε θέματα ρουμανικού πολιτισμού. Σημαντικότατη η συμβολή του Κώστα Βραχνού στο επίμετρο.

Εκδόσεις Loggia

Τατιάνα Κίρχοφ, Ιστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου

 

Πρωτοεμφανιζόμενη στην ελληνική πεζογραφία, η Τατιάνα Κίρχοφ συστήνεται στο αναγνωστικό κοινό με μια αξιοζήλευτη συλλογή διηγημάτων. Γραμμένα σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση κυρίως, και με ήρωες που ξεγυμνώνουν την ψυχή τους σε ένα καθρέφτη, σε μια φυσική ή φανταστική παρουσία, αποκαλύπτουν όσα κρατούσαν για χρόνια κλειδωμένα στα συρτάρια των σωμάτων και των προσωπικών τους διαδρομών.

 

Η "Ει, ψιτ" ή ,αλλιώς, Ανώνυμη, εξομολογείται τους παιδικούς φόβους της, την υποταγή της, τις σπουδές της στην Αθήνα που μετατρέπονται σε εσωτερικό πανικό, την απόφασή της να κυνηγήσει το όνειρό της και από Ανώνυμη να γίνει Ιουλιέτα, Πουκ, Ιφιγένεια, Πυλάδης.

 

Η σημασία και η μαχαιριά του να είναι κανείς δεύτερος σε όλα, επιτυχημένος αλλά λίγος, δέντρο ανθισμένο στη σκιά των άλλων.

Η εξομολόγηση ενός παππού προς το νεκρό εγγόνι του και η ικεσία για συγχώρεση.

Η μαμά που δεν αντέχει τις δυσκολίες και εγκαταλείπει την οικογένειά της, μετακομίζοντας στο απέναντι γειτονικό σπίτι, απόφαση και αφήγηση από τα χείλη του νεκρού της γιου που ταξιδεύει ήσυχα και ανεξάρτητα, σαν δελφίνι.

Η αρρώστια της αρρωστοφοβίας και το σύνδρομο του γονιού που γίνεται μεταδοτικός ιός στο παιδί του.

Μια μοναχική βόλτα, ανήμερα Χριστούγεννα, στο έρημο κέντρο: Ιπποκράτους, Ασκληπιού, Χαριλάου Τρικούπη. Και η βουτιά σε έναν κόσμο όπου κανείς δεν κάνει κακό σε κανέναν.

Ένα παιχνίδι με ζάρια και πόρτες για αποφάσεις, κατευθύνσεις, αξίες, λάθη, για μια χαμένη παρτίδα.

Μια μέθοδος αναπόλησης κι ένα ρολόι με σταματημένους δείκτες, ενθύμιο ενός χεριού που έδινε, φρόντιζε, χάιδευε, γαλήνευε, λογάριαζε, σημείωνε κι έγινε χέρι που δεν θυμόταν πια να κρατήσει ένα πιρούνι φαγητού.

Μια πικρή εξομολόγηση για τους ρόλους που μας δίνουν οι άλλοι, όπως θέλουν, όπως τους συμφέρει.

Η κατάδυση ενός συνταξιούχου καθηγητή στο βυθό της άνοιας όπου παρελθόν και παρόν γίνονται φυσαλίδες.

Και μια ιστορία για ένα χωρισμό που αλλοιώνει τον έρωτα που προηγήθηκε.

Έντεκα ιστορίες, έντεκα φωνές ανθρώπων που μας μοιάζουν ή που είναι κομμάτι του καλά κρυμμένου εαυτού μας. Φόβοι, αγωνίες, μοναξιές που στήνουν παιχνίδι με άλλες μοναξιές και όνειρα που στριμώχτηκαν σε ένα συρτάρι, έγιναν αριστοτεχνικά διηγήματα από την νεαρότατη και πολλά πολλά υποσχόμενη Τατιάνα Κίρχοφ.
 

Εκδόσεις Πόλις

Don DeLillo, Η σιωπή

 

Εικόνα πρώτη 

Ένα ζευγάρι, ο Τζιμ και η Τέσα, κατά τη διάρκεια μιας πτήσης Παρίσι - Νέα Υόρκη. Εκείνος με το βλέμμα καθηλωμένο στη μικρή οθόνη, πάνω από το κεφάλι του, που περιγράφει ύψος, ταχύτητα, εξωτερική θερμοκρασία και ώρα άφιξης. Επαναλαμβάνει τις ψηφιακές πληροφορίες όσο η σύζυγός του γράφει στο σημειωματάριό της. Ο διάλογος μεταξύ τους είναι τόσο αυτοματοποιημένος όσο και οι ενδείξεις της οθόνης.
Κι ύστερα, αρχίζουν οι κραδασμοί του αεροσκάφους.
 

Εικόνα δεύτερη 

Σε ένα διαμέρισμα στο Μανχάταν, ο Μαξ, η σύζυγός του Νταϊάν και παλιός μαθητής της, Μάρτιν, καθισμένοι μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης. Βραδιά του τελικού πρωταθλήματος Super Bowl LVI. Στην οθόνη τρέχουν σαν καταρράκτες οι διαφημίσεις μετά την διακοπή της μετάδοσης του αγώνα.  Ώσπου οι καταρράκτες παγώνουν, η οθόνη σβήνει. Κι ύστερα τα τηλέφωνα νεκρώνουν.
Ατύχημα ή σαμποτάζ;
 

Τοποθετημένο στο 2022, αυτό το συγκλονιστικό μυθιστόρημα μικρής έκτασης και μεγάλης σημαντικότητας, θεωρείται προφητικό σε σχέση με όσα βιώνουμε παγκοσμίως με την εμφάνιση του covid-19. Η Σιωπή κόβει βόλτες στις μεγαλουπόλεις κι εγκαθίσταται στα πιο εσωτερικά στρώματα της ψυχής.
 

Ο DeLillo, αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος εν ζωή Αμερικανός συγγραφέας και στοχαστής, ξεκίνησε να γράφει τη Σιωπή το 2018 και την ολοκλήρωσε λίγο πριν την έναρξη της πανδημίας. Κοφτερό πνεύμα και κοφτερή γραφή - νυστέρι που διεισδύει στις πρόχειρα δεμένες πληγές του δυτικού κόσμου: τη στενή προσκόλληση του ατόμου στην τεχνολογία, τον έλεγχο που ασκούν πάνω του οι κάθε μορφής εξουσίες και το ψεύδος που σαν ορμητικό ποτάμι παρασύρει προς τον μαύρο βυθό.
 

Οι πέντε ήρωες της Σιωπής αναμετριούνται σε/με ένα κόσμο offline όπου ο λογικός ειρμός βρίσκεται σε κώμα.
 

Μυθιστόρημα ηχηρό μέσα στη σιωπή, έντονα πολιτικό και με κριτική διάθεση, έρευνα στη σύγχρονη ζωή που βιώνεται σε ένα ζοφερό τοπίο ανασφάλειας, αβεβαιότητας, τρομοκρατίας και οικονομικής κατάρρευσης.
 

Θαυμάσια η μετάφραση από την Ζωή Μπέλλα - Αρμάου σε ένα βιβλίο που έρχεται να προστεθεί στην εξαίσια σειρά Aldina των εκδόσεων Gutenberg.

Θοδωρής Αστραίος, Φέτος η άνοιξη θα αργήσει

 

Μόλις κυκλοφόρησε το νέο μυθιστόρημα του Θοδωρή Αστραίου, με τρεις ιστορίες αυτόνομες και ταυτόχρονα αλληλοσυμπλεκόμενες που αγκαλιάζουν στοργικά η μια την άλλη. Εκτυλίσσονται στο παρόν ή, για να το θέσουμε πιο σωστά, στο κοντινό παρελθόν, λίγους μήνες πριν, με την εμφάνιση του covid-19.
 

Οι ήρωες του σπονδυλωτού μυθιστορήματος, μόνοι ή λιγότερο μόνοι, έρχονται αντιμέτωποι με την εισβολή του ιού όσο οι ζωές τους κυλάνε, συνυφαίνονται και παίζουν περίεργα παιχνίδια.

Η Μαρίνα και ο Άγγελος δέχονται μια απρόσμενη "επίσκεψη" που θα ταράξει την καθημερινότητά τους, την ήδη κουρασμένη σχέση τους και το γάμο τους που παρουσιάζει ρωγμές και υγρασία σε σημεία.

Ο Στράτος και η Μυρσίνη, δύο ηλικιωμένοι σε γηροκομείο, αναπολούν, μοιράζονται συναισθήματα, αγωνίες, φόβο, αναμνήσεις και παρόν, όσο ο νέος ιός τυλίγει τον πλανήτη με πυκνή ομίχλη.
 

Και ο Σωκράτης, άστεγος, μαζί με τον σκύλο του, Λόκο, περπατούν στην κρύα πόλη που αλλάζει μουδιασμένη. Κι ενώ το σύνθημα των ημερών είναι "Μένουμε σπίτι", το δικό τους είναι "Μένουμε δρόμο", απόκληροι και ξεχασμένοι.
 

Αν κάτι κάνει τους ήρωες του Αστραίου να ξεχωρίζουν, αυτό είναι ότι παραμένουν άνθρωποι με πίστη στη ζωή και αγώνα ενάντια στο φόβο, την ώρα που ο κόσμος γύρω μπαίνει ορμητικά -συχνά με βία και αγριότητα- σε μια καινούργια σελίδα της Ιστορίας. Οι ήρωες του βιβλίου είναι άνθρωποι χαμηλών τόνων που αντιμετωπίζουν τα ζόρια τους με πραότητα και υπομονή, περιμένοντας εναγωνίως για μια Άνοιξη που θα αργήσει.
 

Κι όμως, δύο παπαρούνες και το πέταγμα ενός χελιδονιού μπορούν να κάνουν το θαύμα!

Ένα μικρό θαύμα και το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, με σφιχτοδεμένη πλοκή, γραφή έντιμη, που βρίθει λυρισμού και στοχεύει στην καρδιά χωρίς εκβιασμό στο συναίσθημα.
 

Ο Αστραίος αιωρείται με το ένα πόδι στο παρελθόν τιμώντας τους σπουδαίους συγγραφείς που αγαπά, ενώ με το άλλο πόδι πατάει στο σήμερα με βηματισμό σταθερό προς το μέλλον. Κρατάει ψηλά τη σημαία της καθαρότητας σε γραφή και εγκάρδιας κατάθεσης κόσμων στο χαρτί. 

 

Εκδόσεις Οδός Πανός

Jean-Claude Grumberg, Η πιο πολύτιμη πραμάτεια

Μια φορά κι έναν καιρό, παλιά, -όχι όμως τόσο παλιά, ώστε όλα να έχουν γίνει μια κιτρινισμένη φωτογραφία πεταμένη σκόπιμα στο βάθος του συρταριού- κι ενώ ένας παγκόσμιος πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη και γινόταν φίδι θανατηφόρο, σ' ένα δάσος μεγάλο και σ' ένα σπίτι μικρό ζούσαν ένας φτωχός ξυλοκόπος με τη γυναίκα του. Μόνοι, δίχως παιδιά.

 

Κι ένα τρένο περνούσε συχνά, πολύ συχνά, μέσα απ' το δάσος, φορτωμένο "άκαρδους" και "πραμάτειες".

 

Η γυναίκα του ξυλοκόπου πλησίαζε στη σιδηροδρομική γραμμή περιμένοντας, ικετεύοντας σιωπηλά για λίγα τρόφιμα, λίγα ρούχα, κάτι πολύτιμο.

 

Ώσπου μια μέρα μια πολύτιμη πραμάτεια βγαίνει από το παράθυρο του τρένου από χέρια ανθρώπινα απελπισμένα.

 

Δώρο, θαύμα κι ευλογία στην αγκαλιά της άπορης γυναίκας: ένα μωρό.

 

Το μωρό σώζεται, μεγαλώνει, βλασταίνει στη νέα του οικογένεια, ενώ η "άκαρδη" δική του μαζί με ένα πλήθος άκαρδων ανθρώπων -φακελωμένων, παράνομων, με ένα αστέρι κίτρινο για καρδιά-, φτάνοντας στον τελικό προορισμό τους, συναντούν τη Φρίκη και τη θέα στο Παράλογο, γίνονται έλικες καπνού που υψώνονται στους ουρανούς.

 

Παραμύθι για μεγάλα παιδιά, άηχη κραυγή για το Ολοκαύτωμα, την ιστορία που επαναλαμβάνεται, το Τέρας που ελλοχεύει και τη μνήμη που πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνει ζωντανή.

 

Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας Jean-Claude Grumberg μεταμόρφωσε τις πληγές της παιδικής του ηλικίας σε μια σύντομη αριστουργηματική ιστορία που συγκινεί αβίαστα και συγκλονίζει με την απλότητα και την σκληρή ομορφιά της.

 

Μετάφραση καρδιάς από την Ρούλα Γεωργακοπούλου.

 

Η πιο πολύτιμη πραμάτεια, ένα ακόμα διαμάντι στη συλλογή των εκδόσεων Πόλις.

Μόλις κυκλοφόρησε και πρέπει να διαβαστεί. 

Εκδόσεις Πόλις

Τσαμπίκα Χατζηνικόλα, ΑΚΡΟΔΑΧΤΥΛΑ

 

Όταν είμαι κοντά σου,
παύω να αμφιβάλλω για τον κόσμο. Κι όταν σ' αποχωρίζομαι,
είναι τ' αποσιωπητικά σου
η αιτία της ξαγρύπνιας μου,
για όλα τα μυστικά και ψέματα
που κρύβουν αυτές οι τρεις τελείες .

Πρώτη ποιητική συλλογή της Τσαμπίκας Χατζηνικόλα, γεμάτη εσωτερικότητα και ειλικρίνεια, με μια υπέροχα ισορροπημένη έκφραση για την αρχή και το τέλος του Έρωτα, έκφραση που ρίχνει διάφανο φως σε σκοτεινά δωμάτια και δρόμους.

Η συλλογή χωρίζεται σε τρεις πράξεις:

I. Ψευδαισθήσεις: η απάτη πάνω στην οποία σπέρνουμε επιθυμίες και φρούδες ελπίδες.
II. Σώματα: ό,τι δικό μας γίνεται ξένο κι ό,τι ξένο πολύ δικό μας.
III. Κόσμος: ό,τι μας περιβάλλει, μας ψηλώνει και μας γκρεμίζει.
 

Μικρές ιστορίες για σώματα που αγγίζονται και μεταμορφώνονται σε χάρτες του κόσμου για όσο τα χείλη είναι κήποι και τ' ακροδάχτυλα χορεύουν από σφυγμούς την ώρα του αγκαλιάσματος.
 

Κι ύστερα, τα σώματα παγώνουν στον χειμώνα του αποχωρισμού και οι εποχές κρύβονται η μια στα σύνορα της άλλης, από φόβο και ντροπή για την αναπάντεχη μοναξιά.
 

Ακριβή σύγχρονη ερωτική ποίηση από μια εργάτρια της γης και του Λόγου, για εκείνο το συναίσθημα που "σακατεύει απ' την αρχή του κιόλας" και για τις λέξεις που προφητεύουν το κάθε τέλος.

 

 

Εκδόσεις Πόλις

Πάνος Καραβίας, Νύχτα εγκληματική με πράσινους καπνούς κρυσταλλωμένους στον ορίζοντα

 

Ετούτη η ολιγοσέλιδη αριστουργηματική νουβέλα του Πάνου Καραβία που εξέδωσαν οι εκδόσεις Σκαρίφημα ανασύροντάς την από τη λήθη, γράφτηκε κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής Κατοχής.

Λίγο πριν την έκδοσή της, τότε, λογοκρίθηκε από τις γερμανικές αρχές και ο συγγραφέας αρνήθηκε την δημοσίευσή της. Κυκλοφόρησε το 1957 στο περιοδικό Νέα Εστία για να εκδοθεί τελικά ως βιβλίο το 1977. Και ξανακυκλοφορώντας σήμερα, είναι βέβαιο ότι θα μαγέψει τον αναγνώστη.

Πυκνός λόγος, μια εκπληκτικά μοντέρνα αφήγηση, γλώσσα ολοζώντανη, εικόνες που στοιχειώνουν νου και καρδιά και έλλειψη χρόνου και χώρου. Γιατί τελικά σημασία έχει η φρίκη του πολέμου ανεξαρτήτως τόπου και στιγμής, σημασία έχει ότι η κραυγή ενάντια σε κάθε είδος πολέμου θα ηχεί εις τους αιώνας των αιώνων.

Πάντα κάπου ένας άνθρωπος θα στέκεται σαν κουρελιασμένη σημαία που θα ανεμίζει και θα θυμάται και θα μετράει απώλειες, φωτιές, καπνούς,δάκρυα και χέρια σπαρμένα.

Πάντα κάπου στον κόσμο, μέσα στους πράσινους καπνούς της νύχτας, θα ακούγεται ένας θρήνος για ό,τι χάθηκε, μια φωνή που θα κομματιάζεται σαν κρύσταλλο πάνω σε βράχο κι ύστερα θα γίνεται έρμαιο των κυμάτων.

Κι ο Άνθρωπος θα στέκεται Ψηλός Ψηλά, αγναντεύοντας μια λιτανεία από ξύλινους σταυρούς.

Τριτοπρόσωπη αφήγηση του ανώνυμου ήρωα που συχνά απευθύνεται στον αναγνώστη ζητώντας του ένα βήμα ακόμα πιο κοντά στην αλήθεια. Για μια νύχτα εφιαλτική, με θρυμματισμένες ζωές -  κούκλες στις λάσπες και στο πλήθος, σε φωτιά αρχέγονη.

Εισαγωγή και παρουσίαση του Στέφανου Ροζάνη. Εξώφυλλο και μονοτυπίες, εμβόλιμα πλάνα στη νουβέλα, της Σελέστ Πολυχρονιάδη.

Εκπρόσωπος της γενιάς του '30, ο Καραβίας, με μια γραφή που ξεπερνά κατά πολύ την εποχή του, δημιούργησε μια σκοτεινή ποιητική ιστορία όπου τα πρόσωπα, μες στους καπνούς, αλλάζουν όψη και ταυτότητα.

Έργο υψηλής λογοτεχνικής αξίας, βιβλίο σαν θησαυρός παλιού ναυαγίου.

 

 

Εκδόσεις Σκαρίφημα

(Σειρά: Ανασύροντας από τη λήθη) 

Max Porter, Λάννυ

Ένα χωριό κοντά στο Λονδίνο.

 

Ο Μακαρίτης γερο-Άκανθος, κάτω από τη φλούδα της γης, ακούει τις μπερδεμένες ομιλίες των ανθρώπων. Οι φωνές των ντόπιων, σαν νότες που τραμπαλίζονται σε παρτιτούρα μιας μουσικής συμφωνίας, alta voce, κι άλλοτε, sotto voce, σχολιάζουν και μιλάνε για καθημερινά πράγματα.

 

Ένας αιώνας ύπνου στην αγκαλιά μιας ρίζας. Κι ύστερα ο γερο-Άκανθος, αυτό το μυθικό αρχαίο πλάσμα, ξυπνάει μαγεμένο γιατί στ' αυτιά του ήχησε το αιθέριο τραγούδι της φωνής του Λάννυ.

 

Ο Λάννυ είναι ένα παιδί αλλιώτικο. 

 

Ξωτικό και άγγελος. Αγόρι αερικό που βαδίζει ενώ ίπταται, επικοινωνεί με τα δέντρα, "ειδοποιεί για θύελλες, έχει το νου του στον καιρό", ξεχειλίζει από αγάπη και αθωότητα κι έχει υψηλή αίσθηση του θαύματος.

 

Προκαλεί θαυμασμό και ανησυχία στους γονείς του, Ρόμπερτ και Τζόλι, και στον νέο οικογενειακό φίλο, τον Πιτ, ηλικιωμένο ζωγράφο, που δένεται συναισθηματικά με το παιδί, ενώ του κάνει μαθήματα ζωγραφικής. 

 

Μέσα από τις αφηγήσεις αυτών των τριών βασικών προσώπων, ο Λάννυ γίνεται ένα μικρό έργο τέχνης, τα φτερά του ανοίγουν, πετάει γύρω και μέσα σε μια φύση που θεριεύει.

 

Ώσπου μια μέρα, αυτό το φτερωτό αγόρι εξαφανίζεται.

 

Οι υποψίες στρέφονται στον Πιτ, οι φήμες φουντώνουν όσο ο Λάννυ παραμένει άφαντος. Ένας θίασος ανθρώπων και φωνών αναπτύσσουν θεωρίες, εικάζουν, χλευάζουν, κατηγορούν όσο λαμβάνει χώρα ένα άγριο μιντιακό καρναβάλι.

 

Μύθος, παραμύθι, οικογενειακό δράμα, πλάγια ματιά στη σύγχρονη ζωή, στη διαφορετικότητα, στην περιβαλλοντική αποξένωση και στην αδυναμία ενσωμάτωσης σε ένα κοινωνικό σύνολο που αρνείται να αποδεχτεί το "καινούργιο και το "απ' αλλού φερμένο".

 

Μετά το αριστουργηματικό "Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά", ο Max Porter επέστρεψε πιο ώριμος, πιο ευφάνταστος με αυτό το δεύτερο λογοτεχνικό του Θαύμα που, όπως και το πρώτο του, είναι ένα κράμα ποίησης, πρόζας, θεατρικού κειμένου και πολυφωνικού μυθιστορήματος.

 

Σκοτεινό και πυκνό, υποδόρια ειρωνικό, εφιαλτικό, σπαραξικάρδιο πεζογραφικό ποίημα με στοιχεία μεταφυσικού θρίλερ.

 

Το νέο αριστούργημα του Porter μεταφρασμένο εξαίσια από την Μυρσίνη Γκανά, μόλις κυκλοφόρησε από τις πάντα αγαπημένες εκδόσεις Πόλις.

Εκδόσεις Πόλις