Πέμπτη 30 Δεκεμβρίου 2021

Φερνάντα Μελτσόρ, Η εποχή των τυφώνων

Φερνάντα Μελτσόρ, Η εποχή των τυφώνων



Η Φερνάντα Μελτσόρ γεννήθηκε το 1982 στη Βερακρούς του Μεξικού και θεωρείται μια δυνατή φλογισμένη νέα φωνή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. "Η εποχή των τυφώνων" είναι το πρώτο της έργο που μεταφράζεται στα ελληνικά και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό δείγμα μυθοπλασίας τεκμηρίωσης. Η δράση του μυθιστορήματος τοποθετείται στη φανταστική άνομη περιοχή Λα Ματόσα όπου μια παρέα παιδιών βρίσκει το πτώμα της Μάγισσας σε ένα αρδευτικό κανάλι και η ιστορία της ζωντανεύει μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που συνδέονται λιγότερο ή περισσότερο με τη δολοφονία της.
 
Η Μάγισσα είναι το Μυστηριώδες, Αλλόκοτο πλάσμα του μικρού τόπου, σωτήρας, δαίμονας, επιθυμία, κατάρα , περίγελος και αποδιοπομπαίος τράγος. Είναι το πλάσμα - σύμβολο του Κακού που πολιορκεί τους πάντες και τα πάντα στη Λα Ματόσα. Γύρω της, ένας κύκλος ενόχων, μαρτύρων, αγγέλων, κολασμένων, θυμάτων και φονιάδων, ανθρωπόμορφων θηρίων βουτηγμένων στη φτώχεια, στην απελπισία, στην πορνεία, στα ναρκωτικά, στο αίμα και στη διαφθορά. Και στο μίσος που φέρνει βία! Λεκτική, ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική, οικογενειακή, πολιτική βία με πιο ανυπόφορη τη βία της σιωπής.
 
Τέσσερις χαρακτήρες αφηγούνται, εκφράζουν φόβους, σκέψεις, αλήθειες - μισές ή ολόκληρες - πικρίες και πόθους που δημιουργούν μια ομίχλη που διαστρεβλώνει τα γεγονότα. Κάθε αφήγηση κι ένας τυφώνας! Κορίτσια που απαγορεύεται να ονειρεύονται, αγόρια που συνδέουν τη σεξουαλική λαχτάρα με τον εξευτελισμό, άνδρες έρμαια του αρρωστημένου τους μυαλού και της έλλειψης νόμων και κράτους, γυναίκες θύματα σεξισμού και της εποχής των τυφώνων.
 
Οι ήρωες του μυθιστορήματος της Μελτσόρ δεν έχουν συναίσθημα γιατί δεν γνώρισαν συναίσθημα, στερούνται στοργής και τρυφερότητας, είναι αδύναμοι να κατανοήσουν τον εαυτό τους και τους άλλους και να αποδεχτούν τελικά την ομορφιά, την ευθραυστότητα και την διαφορετικότητα.
 
Σκληρό, ωμό, ακραίο σε σημεία, κλειστοφοβικό, συγκλονιστικά και βασανιστικά υπέροχο έργο με την φρικτή του αλήθεια να δηλητηριάζει και να αφυπνίζει.
 
Ειδική μνεία στην εξαιρετική μετάφραση της Αγγελικής Βασιλάκου που απέδωσε άψογα στη γλώσσα μας τον πυρετό, τον τυφώνα και το ασθματικό σφυροκόπημα των λέξεων της Μελτσόρ.
 
 
Εκδόσεις Δώμα

Σάββατο 25 Δεκεμβρίου 2021

Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, Διάψαλμα

 
Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, Διάψαλμα

Διάψαλμα είναι η μουσική υπόκρουση μεταξύ δύο ψαλμών, η εναλλαγή του μέτρου μιας μουσικής σύνθεσης. "Διάψαλμα" είναι ο τίτλος ενός εκ των 18 διηγημάτων που έδωσε και τον τίτλο σε αυτή την εξαιρετική συλλογή της Κατερίνας Παναγιωτοπούλου που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες και αξίζει την προσοχή του αναγνώστη για πολλούς λόγους: για την υπέροχη ανεπιτήδευτη ελληνική γλώσσα, για τις τολμηρές αναφορές σε μαύρες περιόδους της ελληνικής Ιστορίας, για την αληθοφάνεια των διηγημάτων που - αν και μοιάζουν βιωματικά - είναι απότοκα έρευνας, μελέτης και ψυχής, για την ποιητική πρόζα που "φωτίζει" και απαλύνει  τη σκοτεινιά και το πένθος, για την ένταση της γραφής της Παναγιωτόπουλου που καθηλώνει, ηλεκτρίζει και συγκινεί. Και για τους ήρωες των ιστοριών που - άλλοι σαν περιγράμματα στον χάρτη του βίου τους και του τόπου τους και άλλοι, πολιτικοποιημένοι, υπερήφανοι και μόνοι, πιστοί και ηττημένοι - γίνονται φιγούρες αγιασμένες που το αναμμένο καντήλι τους αχνοφέγγει στις νύχτες μας.
 
Η αντάρτισσα στο βουνό που κλείνει τα μάτια για να δει λίγο γαλάζιο, η γυναίκα που τις νύχτες ξηλώνει τα κεραμίδια της στέγης της και τα κάνει κενοτάφια στο χώμα του κήπου για να κλείσει μέσα τους όσα δεν έζησε, ο άντρας που δεν χώρεσε ούτε καν σε μια φωτογραφία, ο Γωνίτσας με τα "αν" του και το κυνήγι του εαυτού του, ο ποιητής που έγραψε σε ρολά χαρτιού υγείας ποιήματα δώρο στη μνήμη της μάνας του. Άνθρωποι στα χαρακώματα, στα βουνά, στις εξορίες, με ρούχο και δέρμα τους τις πληγές του Εμφυλίου, αφηγούνται τις αλήθειες τους για να διορθώσουν ένα λάθος, γίνονται στάχτη και διαμάντι, προδίδουν και προδίδονται, διεκδικούν, συγχωρούν, πενθούν, σπαράζουν, ελπίζουν, μάχονται υπέρ πίστης, καρδιάς, κόμματος και ιδεολογίας, γράφουν γράμματα με κώδικες, λαμβάνουν γράμματα που παγιδεύουν και ελευθερώνουν.
 
Μια κλωστή αίματος, μνήμης, εκδίκησης και αγάπης ενώνει τη μια αφήγηση με την άλλη, κινείται στο χώρο και στο χρόνο φτάνοντας ως το Διάψαλμα, για να κλείσει ένας κύκλος απ' το παρελθόν και να επουλωθούν παλιές πληγές.
 
Πυκνή πυρετώδης αφήγηση, πύρινος πολιτικός λόγος για το συλλογικό και το ατομικό, υπαινιγμοί και συμβολισμοί, γραφή - μαχαίρι που σκαλίζει, πονάει και λυτρώνει σε 18 αριστοτεχνικά διηγήματα που ανάβουν σπίθες στα ανείπωτα και στα εντέχνως καλυμμένα.
 
 
Εκδόσεις Εντευκτηρίου

Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2021

Αντριάνα Μίνου, οι Υπέροχοι νεκροί

 
Αντριάνα Μίνου, οι Υπέροχοι νεκροί

Στη σειρά "αλλότρια/allotria" των εκδόσεων Στιγμός κυκλοφόρησε πριν λίγες εβδομάδες αυτή η ξεχωριστή συλλογή διηγημάτων της συγγραφέως και μουσικού Αντριάνας Μίνου, η οποία ζει στο Λονδίνο, γράφει κείμενα για παραστάσεις και όπερες και είναι συνδιοργανώτρια του Φεστιβάλ της Άμμου στα ελληνικά νησιά ενώ παράλληλα έχει μια λαμπρή πορεία, με διάφορους ρόλους, σε παραστάσεις και συναυλίες σε χώρες του εξωτερικού.  Πολυτάλαντη προσωπικότητα και είναι ολοφάνερο,κρίνοντας από το ύφος και την γραφή της στα 25 διηγήματα του τόμου. Χρησιμοποιώντας εντελώς δικούς της "νόμους" και "κανόνες", φαντασία , λεπτή ειρωνεία, πεζογραφικούς δρόμους που ενώνουν το λογικό με το παράλογο και το ρεαλιστικό με το σουρεαλιστικό, η Μίνου δημιούργησε πρωτότυπες φανταστικές ιστορίες αλλόκοτα και εξαιρετικά γοητευτικές που προκαλούν έκπληξη και μεγάλο θαυμασμό για την σύλληψή τους. Οι Υπέροχοι νεκροί είναι σημαντικά πρόσωπα που επηρέασαν την Ιστορία και την Τέχνη, μιλούν ακατάπαυστα χωρίς να έχουν φωνή! Ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Μπραμς, η Βιρτζίνια Γουλφ με την Σύλβια Πλαθ, ο Βίτγκενσταϊν, ο Μότσαρτ, ο Χίτλερ, η Μάρλεν Ντίτριχ, η Ντόλυ το πρόβατο - κλώνος γίνονται ήρωες του σήμερα, συλλογίζονται, εξομολογούνται, αποδομούν το είναι τους, ξεδιπλώνουν άγνωστες πτυχές τους, επιδίδονται σε μια μελέτη πέρα από τα μεταφυσικά. Γινόμαστε μάρτυρες στην κηδεία του γηραιότερου χρυσόψαρου, ενός σώματος που βγάζει μελωδίες πιάνου, των αγίων που - νύχτα - δραπετεύουν από τον παράδεισο και κατηφορίζουν την Φοντάνα Ντι Τρέβι, του μεσαίου δάχτυλου του Γαλιλαίου που υψώνεται προς τον ουρανό.
 
Γραφή και διάλογοι φιλοσοφικής απόχρωσης, εκρηκτικές αφηγήσεις υψηλής έντασης και μουσικότητας, από μια συγγραφέα με μια απόλυτα δική της λογοτεχνική ταυτότητα - αξιοπρόσεκτη για τα ελληνικά δεδομένα - που σίγουρα εντυπωσιάζει με τους Υπέροχους νεκρούς της, από την πρώτη ως την τελευταία λέξη - αναπνοή - άσκηση ύφους του κάθε διηγήματος.
 
 
Εκδόσεις Στιγμός

Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2021

Κώστας Μαυρουδής, Η αθανασία των σκύλων

Κώστας Μαυρουδής, Η αθανασία των σκύλων



Σημαντικός ποιητής, στοχαστής, πεζογράφος και εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού "Το Δέντρο", ο Κώστας Μαυρουδής τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 2014 και με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού "Αναγνώστης" για αυτή την εξαιρετική συλλογή διηγημάτων του που κυκλοφόρησε το 2013 και επανεκδόθηκε μόλις λίγες εβδομάδες πριν, ξανά, από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ. Ευκαιρία και για τους νέους αναγνώστες να έρθουν σε επαφή με την υψηλής ποιότητας, αισθητικής και ποιητικότητας πρόζα του Μαυρουδή μέσω των 70 αφηγημάτων του παρόντος τόμου, που έχουν σε πρώτο ή δεύτερο πλάνο τον πιο πιστό φίλο του ανθρώπου, τον σκύλο. Δίχως να είναι ζωοφιλικές αφηγήσεις, ο σκύλος σε κάθε ιστορία είναι το πρόσχημα για τον χρόνο που τρέχει, είναι το νήμα που ενώνει ανθρώπους με προσωπικά και ιστορικά γεγονότα, είναι το φωτισμένο πλάσμα ως πρωταγωνιστής ή μια ακτινοβολούσα σκιά στο περιθώριο πολιτικών, κοινωνικών και ιστορικών περιστατικών του 20ου αιώνα, είναι θραύσμα ή κομμάτι γυαλί σε ψηφιδωτό ανθρώπων που προκάλεσαν ή βίωσαν αλλαγές στον τόπο τους. Με αναφορές σε λογοτεχνία, κινηματογράφο, έργα τέχνης, σε προσωπικά βιώματα, σε ευρωπαϊκές πόλεις, σε επαρχίες και έρημα καφενεία, στην Αθήνα, σε ζωές και ταξίδια, οι σκύλοι των αφηγημάτων τρέχουν, συνοδεύουν, γερνούν, θυμώνουν, χαίρονται, αρρωσταίνουν, πεθαίνουν, απαθανατίζονται, διασχίζουν δρόμους και γεγονότα, εμβολίζουν πομπές, ατενίζουν την άγνοια του θανάτου, αγαπούν ανιδιοτελώς, αδιαφορούν συχνά για τα τεκταινόμενα, ανιχνεύουν τη ζωή του δικού τους πληθυσμού μυρίζοντας τον κορμό ενός δέντρου.
 
Σκύλοι σε πίνακες του Βελάσκεθ, του Γκωγκέν, σε μεγάλα μυθιστορήματα, σε φωτογραφίες, που κατέκτησαν τον χρόνο άρα και την αθανασία. Σκύλοι που υποδέχονται τον Ν. Πλαστήρα σε προεκλογική συγκέντρωση, σκύλοι μπροστά σε χιλιάδες καθρέφτες, ο σκύλος που εκκλησιάζεται, ο σκύλος του ποιητή Μπάιρον, ο Άργος του Οδυσσέα. Σκυλίσιες ζωές με ανθρώπινη οσμή και υπόσταση, σε αυτά τα σπουδαία διηγήματα στοχασμού, υπαινικτικότητας, ημερολογιακού/δοκιμιακού ύφους με λυρικότητα, βαθιά μελαγχολία, καυστικό χιούμορ, με πλάγιο βλέμμα στην πικρή Ιστορία της Ελλάδας και κοινό βλέμμα συγγραφέα και αναγνώστη πάνω σε θεμελιώδη υπαρξιακά ζητήματα, για έναν κόσμο σκληρό κι απαράλλαχτο όπου "κάθε σκύλος είναι ιδανικός σύμμαχος, άψογος συνομιλητής και ισόβιος φίλος...".

 
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 2021

Hans Fallada, Ο εφιάλτης

 
Hans Fallada, Ο εφιάλτης

 
Το πιο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Hans Fallada, το μικρότερο σε έκταση και ένα εκ των σημαντικότερων του συνόλου της εργογραφίας του, "Ο Εφιάλτης", κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα σε υποδειγματική μετάφραση των Άγγελου Αγγελίδη και Μαρίας Αγγελίδου, από τις εκδόσεις Gutenberg στη μεγαλειώδη σειρά των κλασικών αριστουργημάτων Orbis Literae.
 
Πιστή αναπαράσταση μιας περιόδου από τον Απρίλιο του 1945 έως το καλοκαίρι του 1946, αυτό το λογοτεχνικό έπος απόγνωσης και αντοχής αντικατοπτρίζει την απάθεια ενός ολόκληρου λαού και τις ολέθριες συνέπειες του ναζισμού και του πολέμου που, όπως κάθε πόλεμος, φέρνει μονάχα θάνατο και καταστροφή.  Ο κεντρικός χαρακτήρας του έργου, ο δρ. Ντολ - alter ego του Φάλαντα - ζει  με την αρκετά νεότερή του σύζυγο, Άλμα, σε μια μικρή πόλη της Γερμανίας που βρίσκεται υπό την διοίκηση του Κόκκινου Στρατού. Ο Ντολ βασανίζεται από νυχτερινούς και ημερήσιους εφιάλτες, από φόβο, από ενοχές για όσα ήξερε, όσα δεν είπε και δεν έκανε. Η συλλογική απάθεια γύρω του είναι μαχαίρι στα σωθικά του. Υπό την σοβιετική εξουσία, ο δρ. Ντολ εκτελεί διαταγή να γίνει δήμαρχος της πόλης. Βαρύ το αξίωμα, δύσκολο το έργο! Η ψυχή και το σώμα του, ήδη καταπονημένα, καταρρέουν. Εγκαταλείπει τα πάντα και μαζί με την - επίσης άρρωστη - σύζυγό του επιστρέφουν στο κατεστραμμένο Βερολίνο σε προσπάθεια εκκίνησης νέας ζωής και ανάκτησης του παλιού τους σπιτιού. Κι εκεί ζουν τον εφιάλτη της γραφειοκρατίας, του σάπιου συστήματος υγείας, της διαφθοράς, της απάτης, της αισχροκέρδειας. Οι πολίτες σε εσωτερική διαμάχη, Γερμανοί εναντίον Γερμανών σε πόλεμο μετά τον πόλεμο. Άνθρωποι σκιές στα ερείπια που δεν τολμούν να ελπίσουν. Ανάμεσά τους, ο Ντολ και η Άλμα, εθισμένοι στη μορφίνη, παραδομένοι στο σκοτάδι της εποχής, προσπαθούν να βρουν την οδό που θα τους οδηγήσει πίσω σε μια ζωή που θα λέγεται ζωή. Περνούν δια πυρός και σιδήρου, λυγίζουν, πέφτουν, σηκώνονται, τινάζουν από πάνω τους τη σκόνη των χαλασμάτων, κάνουν βήματα ξανά για να ανταμώσουν τη ζωή που συνεχίζεται ακόμα κι αν τριγύρω επικρατούν οδύνη και νύχτα. Γιατί ο Κόσμος θα νυχτώνει για να μπορεί να ξημερώνει.
 
Τοιχογραφία της μεταπολεμικής Γερμανίας με λεπτομερή εφιαλτική ατμόσφαιρα παράλυσης της χώρας και των ανθρώπων της, χειρουργικής ακριβείας ψυχογραφική αποτύπωση των ηρώων και πίστη απεικόνιση της πραγματικότητας, από έναν κορυφαίο συγγραφέα που μετουσίωσε τη μαύρη Ιστορία της χώρας του σε υψηλή τέχνη.
 
 
Μετάφραση: Άγγελος Αγγελίδης / Μαρία Αγγελίδου
Εκδόσεις Gutenberg/Orbis Literae

Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2021

Αλεσσάντρο Μπαρίκκο, Χωρίς αίμα

Αλεσσάντρο Μπαρίκκο,  Χωρίς αίμα


Πολυβραβευμένος ο Αλεσσάντρο Μπαρίκκο, έχει γράψει - και γράφει - μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και δοκίμια αλλά πάντα θα χαρακτηρίζεται ως ο σημαντικός Ιταλός παραμυθάς ενηλίκων, με το δικό του αναγνωρίσιμο στιλ γραφής, την οικονομία λόγου, το ελλειπτικό ύφος και τους συμβολισμούς.
 
Η συγκεκριμένη νουβέλα κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2005 σε καλοδουλεμένη μετάφραση της Άννας Παπασταύρου, χωρίς να γνωρίσει την ίδια επιτυχία με τον "Ωκεανό" και το "Μετάξι", δύο ακόμα θαυμάσια έργα του Μπαρρίκο.
 
Στο "Χωρίς αίμα", ο τόπος και ο χρόνος δεν είναι ακριβείς ή ίσως εννοούνται. Ο συγγραφέας βάζει στο αφηγηματικό παιχνίδι τον αναγνώστη και του δίνει ευκαιρία για σκέψη και εικασίες αλλά και κλειδιά να ανοίξει πολλαπλές πόρτες.
 
Χωρισμένο σε δύο μέρη, όλα σε αυτό το άγριο σύντομο παραμύθι ξεκινάνε με ένα φονικό και τελειώνουν με ένα χάδι. Στο πρώτο μέρος, ο Μανουέλ Ρόκα, με τα δύο του παιδιά, στο σπίτι τους σε μια αγροτική περιοχή, ακούει τον ήχο ενός αυτοκινήτου και ξέρει τι να περιμένει. Κρύβει την μικρή του κόρη, Νίνα, κάτω από την καταπακτή της οικείας και υποδέχεται τον θάνατο. Τέσσερις άνδρες εισβάλλουν στο σπίτι και σκοτώνουν τον Ρόκα και τον μικρό του γιο. Έγκλημα εκδίκησης μιας και ο Ρόκα υπήρξε γιατρός σε πρόσφατο πόλεμο και θεωρήθηκε υπεύθυνος για ιατρικά πειράματα πάνω σε ανθρώπινα σώματα. (Πιθανή τοποθεσία λοιπόν, κάπου στην Ισπανία μετά τον Ισπανικό Εμφύλιο).
 
Ο Τίτο, ο νεότερος της ομάδας των εκτελεστών του Ρόκα, ανακαλύπτει τη μικρή Νίνα, τη βλέπει για λίγο κάτω από τις ξύλινες σανίδες της καταπακτής και αυτό είναι το μυστικό του για τα επόμενα χρόνια.
 
Στο δεύτερο μέρος, πολλά χρόνια μετά, μια γοητευτική μεσήλικη γυναίκα, στο κέντρο μιας μεγάλης πόλης, συναντά έναν ηλικιωμένο άντρα. Εκείνη είναι η Νίνα, εκείνος είναι ο Τίτο. Βγαίνουν μαζί, συνομιλούν, ανακατασκευάζουν τα γεγονότα του τότε. Ο Τίτο είναι για τη Νίνα καταλύτης για να διαχειριστεί το τραύμα της που έμεινε ορθάνοιχτο. Τον προσκαλεί σε αναπαράσταση και διαδρομή εκδίκησης. Χωρίς αίμα!
 
Ήσυχη μινιμαλιστική πρόζα, παύσεις, αφαιρετικοί μονόλογοι και διάλογοι χωρίς λεπτομέρειες. Λιτή, δυνατή, ποιητική ιστορία εκδίκησης, απώλειας, μνήμης και συγχώρεσης για το πώς το παρελθόν διαμορφώνει όσα έρχονται μετά.
 
 
Εκδόσεις Πατάκη

Δευτέρα 29 Νοεμβρίου 2021

Ενοχλητικές δεσποινίδες, Λατινοαμερικάνικη γυναικεία μικροαφήγηση και έμφυλοι ρόλοι [δίγλωσση έκδοση]

Συλλογικό, Ενοχλητικές δεσποινίδες
 
Αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς, οι Ενοχλητικές δεσποινίδες, είναι ένας μικρός τόμος μεγάλης λογοτεχνικής αξίας, μια σημαντική δίγλωσση έκδοση που αστράφτει από την αρχή ως το τέλος. Η σύλληψη της παρούσας συλλογής μικροδιηγημάτων ανήκει στους Παναγιώτη Ξουπλίδη, Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και Μαρισόλ Φουέντες - που έκαναν ανθολόγηση και εξαίρετη μετάφραση σε αυτά τα  66 διηγήματα λεπτών και δευτερολέπτων - μέλη μιας ομάδας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης που πραγματοποιεί έρευνα γύρω από την ισπανόφωνη μικρομυθοπλασία.
 
Ακούγονται και εκφράζονται 33 γυναικείες φωνές από την Αργεντινή, το Μεξικό και τη Χιλή, περιοχές με τεράστια πεζογραφική παραγωγή, με κοινωνικοπολιτικές αλλαγές, με νέες τάσεις στη γραφή και, κυρίως, με προγόνους συγγραφείς - ιερά τέρατα που επηρέασαν απογόνους, έδειξαν δρόμους, άνοιξαν οδούς και σε γυναίκες πεζογράφους/ποιήτριες και αποτέλεσαν σχολή ύφους και έκφρασης.  
 
Το πρώτο διήγημα αποτελείται απο 218 λέξεις ενώ το τελευταίο από μόλις 11! Ανεξαρτήτως έκτασης, το κάθε ένα είναι μια ολοκληρωμένη ιστορία που συγκινεί, αποκαλύπτει, προκαλεί γέλιο, έκπληξη ή ένα έντονο σφίξιμο στο στομάχι. Ξεκινώντας κανείς την πρώτη αράδα ενός διηγήματος μπονζάι, δεν έχει ιδέα για την κατάληξη γιατί ακολουθεί μια ανατροπή, ένα φαράγγι που πέφτουν με δύναμη εντός του πέτρες, νερά, χρόνια, άνθρωποι, χαρές, λύπες, φαντάσματα, φτερά τσακισμένα. Οι ηρωίδες αφηγούνται ήττες και νίκες, παίρνουν τη ζωή στα χέρια τους ή την αφήνουν να φύγει γιατί έχει παρελθόν που δεν πετάχτηκε στη φωτιά. Μιλάνε ευθαρσώς για άντρες που αγάπησαν και μίσησαν, αναφέρονται στη σκιά ενός παλιού έρωτα και στους πνιγμένους που επιστρέφουν στην παραλία απ' όπου ξεκίνησαν. Καταγγέλλουν, κλαίνε, αστειεύονται, παίζουν με μύθους, λέξεις και έρωτες που σκοτώνουν. Ξεριζώνουν τα μάτια τους, γίνονται ένα φύλλο χαρτί ανάμεσα στα σεντόνια, συγχωνεύονται στα βιβλία που διαβάζουν, χάνουν στη μάχη των φύλων, είναι παιδιά - σύζυγοι - ερωμένες - κόρες - μάνες - θύτες - θύματα.
 
Περιήγηση στο πυκνό δάσος της γυναικείας ψυχοσύνθεσης, μικροαφήγηση που ανακατασκευάζει τις εμφυλες ταυτότητες των γυναικών της Λατινικής Αμερικής. Μια έκδοση που θα αγαπηθεί - γιατί αυτό της αξίζει - και που οι εκδόσεις Στιγμός ενέταξαν στη σειρά opusculum varia, υπό την συμβολή και το ανήσυχο πνεύμα της Μαρίας Γυπαράκη που μας εκπλήσσει πάντα με τις επιλογές της.
 
Εκδόσεις Στιγμός

Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2021

Σταύρος Ζουμπουλάκης, Μυθιστορηματικό αναγνωστήριο

Σταύρος Ζουμπουλάκης,  Μυθιστορηματικό αναγνωστήριο

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση στα ελληνικά γράμματα, είναι ένας συγγραφέας που απολαμβάνει κανείς να διαβάζει, να πορεύεται στο διάβα των κειμένων του και να κερδίζει σε σοφία, βάθος σκέψης και γαλήνη.
 
Βραβευμένος, πολυγραφότατος και γήινος, ο Ζουμπουλάκης, επανέρχεται κοντά στο αναγνωστικό κοινό - πάντα με τη συμβολή των εκδόσεων Πόλις - ως δάσκαλος και οδηγός σε ένα ιδιότυπο αναγνωστήριο! Ως ένθερμος αναγνώστης, μας φέρνει στο μεγάλο παράθυρο του Μυθιστορηματικού του Αναγνωστηρίου, μας δείχνει τη θέα, την ομορφιά και τη σκληρότητα του κόσμου μας μέσα από μυθιστορήματα που διάβασε ο ίδιος. Και μοιράζεται την συνείδηση των όσων διάβασε που αποτέλεσαν αφορμή να γίνουν δοκίμια, άρθρα, στοχασμοί.   Ο συγκεκριμένος τόμος αποτελεί τη συνέχεια του "Υπό το φως του μυθιστορήματος", βιβλίο για το οποίο ο Ζουμπουλάκης τιμήθηκε το 2017 με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου/Κριτικής. Το "Μυθιστορηματικό αναγνωστήριο" περιέχει εικοσιπέντε δοκιμιακά κείμενα , πολλά εκ των οποίων είχαν δημοσιευτεί στην Καθημερινή τα τελευταία χρόνια και αποτελούν σπουδή και μελέτη των σελίδων των μυθιστορημάτων στα οποία αναφέρεται ο σημαντικός λόγιος της χώρας μας. Γράφει για εικοσιπέντε εξαιρετικά πεζογραφήματα - άρα και για τους συγγραφείς τους - με εμβρίθεια, ψυχή και απλότητα. Αναλύει τις διαφορετικές πύλες εισόδου των συγκεκριμένων έργων που δείχνουν δρόμους προς την κατανόηση, την ηθική, την ανηθικότητα, τις αποχρώσεις της καλοσύνης, του άδικου και της κακής πλευράς της ανθρωπότητας.
 
Κάποια από αυτά τα έργα είναι "Ο ξένος" του Α. Καμύ, η "Σεροτονίνη" του Μ. Ουελμπέκ, "Η ώρα του αστεριού" της Κλ. Λισπέκτορ και η "Πατρική κληρονομιά" του Φίλιπ Ροθ. Έργα διαφορετικών εποχών και σχολών και διαφορετικού ύφους, με κοινό άξονα ότι θέτουν ηθικά διλήμματα, ζητήματα ταυτότητας και αναζήτησης Θεού και ότι προκαλούν πάντα έντονα συναισθήματα κατά την ανάγνωσή τους.
 
Ένας αναγνώστης με ταυτότητα, σαν τον Σταύρο Ζουμπουλάκη, δεν ασκεί κριτική στα μυθιστορήματα παρά ανατέμνει την ψυχολογία των ηρώων, τα πάθη τους, τον ρόλο τους στην ιστορία και στην Ιστορία και την στροφή τους προς τον μηδενισμό, την αποξένωση, τον παραλογισμό, την εκδίκηση, την μείωση ή την αύξηση της εσωτερικής τους δύναμης.
 
Υποδειγματικά δοκίμια για μυθιστορήματα που σκέφτονται τη ζωή και τον άνθρωπο!
 
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2021

Τσέζαρε Παβέζε, Ο σύντροφος

Τσέζαρε Παβέζε, Ο σύντροφος



Γραμμένο το 1946, το παρόν μυθιστόρημα θεωρήθηκε από τα λιγότερο επιτυχημένα του σπουδαίου πεζογράφου και ποιητή Τσέζαρε Παβέζε. Δέχθηκε από μέτριες έως αρνητικές κριτικές για το λόγο ότι η πολιτική δέσμευση του συγγραφέα δεν γίνεται φανερά αντιληπτή ως βαθιά εσωτερική ανάγκη αλλά μοιάζει με απλή πράξη επίδειξης ή ότι το έργο έχει έναν ανεπαρκή και άνισο διδακτικό χαρακτήρα. Όπως συμβαίνει με όλα τα σημαντικά μυθιστορήματα, ο χρόνος ασκεί την καλύτερη κριτική και στο πέρασμά του αποδεικνύεται πώς ένα "καταδικασμένο" κείμενο έρχεται ξανά στο φως, αναγιγνώσκεται υπό άλλο πρίσμα και σε κατάλληλη χρονική στιγμή και η ήσυχη λάμψη του είναι εμφανέστατη.
 
Έτσι και αυτό το βαθιά συγκινητικό, πολιτικό και αλληγορικό έργο γνωρίζει μια νέα ζωή χάρη στις εκδόσεις Καστανιώτη που το εξέδωσαν ξανά μετά από πολλά χρόνια. (Πρώτη κυκλοφορία στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οδυσσέας το 1979). Ο Παβέζε, μέσω της αφήγησης του πρωταγωνιστή του, Πάμπλο, αντικρίζει τη συννεφιά και την ηλιοφάνεια αυτού του κόσμου με τα μάτια ενός Παζολίνι, με πλάνα στην επαρχία, στην φωταγωγημένη πόλη, στα καφενεία, στις φτωχογειτονιές των εργατών, στα καταστήματα, στους πόθους των σκέψεων και των σωμάτων.
 
Ο Πάμπλο, ένας μικροαστός νέος, κοινωνικά απομονωμένος, υποταγμένος στη δυσφορία της καθημερινότητάς του στο Τορίνο, παίζει κιθάρα ψάχνοντας μέσα στις συγχορδίες εαυτό, ταυτότητα, γεύση ζωής και ίχνη θαμμένης επανάστασης σε ό,τι τον κάνει να σιωπά. Βιώνει την υπαρξιακή του ανησυχία ώσπου συναντά τον έρωτα στο πρόσωπο μιας γυναίκας εκ διαμέτρου αντίθετης από εκείνον. Δραπετεύει έπειτα από το Τορίνο για τη Ρώμη σε μια διαδρομή πολιτικής και κοινωνικής ανάπτυξης και απόκτησης ταξικής συνείδησης.
 
Συναντά ανθρώπους με κοινό όραμα - και με το μυαλό του υποταγμένο στον παλιό του φίλο και πρότυπο, Αμέλιο - ο Πάμπλο μεταμορφώνεται, ωριμάζει, εκπαιδεύεται ιδεολογικά στον κομμουνισμό, βρίσκει ένα δρόμο προς την πολιτική οδό που τον συνδέει με άλλους, γίνεται σύντροφό τους.
 
Ο Παβέζε ανατέμνει την κοινωνία της Ιταλίας, σκιαγραφεί τους ανθρώπους εισχωρώντας βαθιά στις σκέψεις και τις πράξεις τους, καταγράφει φόβους κι ελπίδες, ζωγραφίζει στα σκοτεινά έναν μικρό ήλιο - σύμβολο πάλης ενάντια σε κάθε φασισμό φανερώνοντας δρόμο για επανένταξη όσων αποκλεισμένων. Η φωνή του Πάμπλο είναι ουσιαστικά η φωνή του συγγραφέα, παγιδευμένη στην εποχή της και στον υπαρξιακό της πόλεμο.
 
Μετάφραση του Γιάννη Η. Παππά. 

Εκδόσεις Καστανιώτη

Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021

Διονύσης Μαρίνος, ΜΠΛΕ ΗΛΙΟΣ

Διονύσης Μαρίνος, ΜΠΛΕ ΗΛΙΟΣ

Ο Μπλε Ήλιος ήρθε αυτό το φθινόπωρο να ρίξει τη θέρμη του στις χλωμές μέρες, να λάβει περίοπτη θέση στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και, κυρίως, στις καρδιές των αναγνωστών. Γιατί αυτό το νέο μυθιστόρημα του Διονύση Μαρίνου είναι γραμμένο από καρδιάς για την καρδιά!  Ένα σύγχρονο, αστικό, ψυχογραφικό έργο τόσο συγκινητικά υπέροχο με τις λέξεις σαν αχτίδες να παρηγορούν, να φωτίζουν σκιές και να δημιουργούν ανταύγειες στο σκοτάδι.
 
Η Μαριάννα και ο Γεράσιμος είναι πολλά χρόνια παντρεμένοι, σε ένα γάμο συμβατικό, με απεικόνιση ζωής φαινομενικά αξιοζήλευτα τακτοποιημένης πίσω απ' την κλειστή τους πόρτα. Η γνωριμία, το συνοικέσιο, ο γάμος, τα δύο παιδιά, τα βρόγχια της συνήθειας, το ελάχιστο του έρωτα, η ευτυχία σαν μύγα που βουίζει παγιδευμένη σε ποτήρι, η παραίτηση. Δύο διαφορετικοί κόσμοι σε κοινή κενής συναισθημάτων πορεία καταδικασμένη σε εξαντλητικές σιωπές και αδέξιες κινήσεις, οι βουβοί συναγερμοί σωμάτων και αισθήσεων, η σιωπή με δόντια θηρίου καταπίνει ψιθυριστές συλλαβές ανείπωτων φράσεων, η χαρά κομμένη με ψαλίδι σε άνισα κομμάτια σκόρπια στο χρόνο. Και η αγάπη χαμένη σαν κόκκος σκόνης, σαν άηχη κραυγή πάνω από τους πολύβουους δρόμους της Αθήνας της κρίσης και των αλλαγών.
 
Ο Γεράσιμος νοσηλεύεται στη ΜΕΘ μετά από εγκεφαλικό. Η Μαριάννα, πότε στο πλάι του πότε στο σπίτι, σε απολογισμό με τα "αν", τα "μήπως", τα "γιατί" και τα "ίσως" να στροβιλίζονται σαν χιονονιφάδες στον χειμώνα μέσα της. Και εμφανίζεται σαν ήλιος πίσω από κλειστή κουρτίνα, ο Ιάσονας, ένας νεότερος άντρας. Μια μάχη χάνεται, η μνήμη τυλίγεται στη λήθη, ο βυθός γεμίζει φύκια, η ζωή ξαγρυπνά σε δωμάτιο με κλειδωμένα λόγια και φυλακισμένες επιθυμίες διψώντας για οξυγόνο. Ο Μπλε Ήλιος μεταγγίζει ζεστασιά σε χείλη και μάτια, σε δάχτυλα και χέρια άκαμπτα ανέγγιχτα φωτίζοντας έναν κόσμο καταφάσεων. Πάντα ένα σύννεφο θα απλώνει δίχτυα, θα πνίγει στη βροχή τα "ναι" και τους πόθους.
 
Ψυχολογική εμβάθυνση, τρυφερότητα, ρεαλισμός, μεστή ποιητική γραφή και κομψότητα λόγου. Λίγοι οι Έλληνες άντρες συγγραφείς που κατάφεραν να δημιουργήσουν τόσο ακέραια και με ακρίβεια μια γυναίκα ηρωίδα εισχωρώντας στα τρίσβαθα της θηλυκής ψυχοσύνθεσης. (Σίγουρα αναφέρω τον Βασίλη Αλεξάκη με την Ελένη στο θρυλικό Τάλγκο.) Ο Διονύσης Μαρίνος έχει αποδείξει την ικανότητά του να αφουγκράζεται ρωγμές και να μετατρέπει το καθημερινό κι ανθρώπινο σε υψηλής ποιότητας ποίηση και πρόζα. "Μπλε Ήλιος" σαν απρόσμενο θαύμα, για τη ζωή - ξηλωμένο ρούχο που ξαναφτιάχνεται.
 
 
Εκδόσεις Μεταίχμιο

Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 2021

Σαμάντα Σβέμπλιν, Επτά άδεια σπίτια

Σαμάντα Σβέμπλιν,  Επτά άδεια σπίτια
 
Η Σαμάντα Σβέμπλιν, γεννημένη στο Μπουένος Άιρες, είναι αναμφισβήτητα μια ξεχωριστή δυνατή νέα φωνή της λατινοαμερικάνικης πεζογραφίας. Με εμφανείς επιρροές από τον Φ. Κάφκα, τον Ρ. Κάρβερ και τον Χ. Κορτάσαρ στα επτά αυτά αριστοτεχνικά διηγήματα της παρούσας συλλογής, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη, η Σβέμπλιν παρουσιάζει έναν κόσμο οικείο και ανοίκειο μαζί. Συνδυάζοντας τον ωμό ρεαλισμό με μερικές δόσεις φαντασίας, καταφέρνει να δημιουργήσει ιστορίες που κάτι μας θυμίζουν και που, στην ουσία, αποφεύγουμε να θυμηθούμε πλήρως, γιατί οι τυχόν ομοιότητες και οι παρόμοιες συνθήκες, ερμητικά κλεισμένες στα πιο απομακρυσμένα σημεία της σκέψης μας προκαλούν πανικό!
 
Ανθρώπινα τραύματα, οικογενειακοί δεσμοί, μη ελεγχόμενα άγχη, εμμονές, παρερμηνείες όσων λέγονται, μνημόσυνο όσων μένουν ανείπωτα, κοινές και ξεχωριστές μοναξιές, φόβος προσωρινής ή μόνιμης απώλειας εαυτού. Η Σβέμπλιν βάζει τα παραπάνω θέματα στο μικροσκόπιο, τα ερευνά κι έπειτα, με απόλυτη φυσικότητα, αφηγείται ιστορίες νοσηρές, σκοτεινά κωμικές και φωτεινά λυπητερές.  Τα επτά σπίτια είναι κενά κανονικότητας, ετοιμόρροπα μέσα στο τραύμα και τη σιωπή τους, ασφυκτικά φορτωμένα με αντικείμενα και έπιπλα που ουρλιάζουν.  Οι ήρωες της Σβέμπλιν περιπλανιούνται μέσα στα σπίτια τους αμήχανοι, βουβοί, παραιτημένοι, τρομαγμένοι από καθετί παράταιρο. Τριγυρίζουν σε δρόμους και λεωφόρους, εισβάλλουν σε ξένα σπίτια για να κλέψουν ένα θραύσμα ζωής δανεικής, μπαίνουν σε καταστήματα, νοσοκομεία, ανελκυστήρες μοναχικοί οδοιπόροι σε μια εναλλακτική πραγματικότητα. Γλιστρούν σε ρωγμές και σε πηγάδια της ύπαρξής τους, παρουσιάζουν αστάθεια στη σκέψη, στο βάδισμα, στο συναίσθημα, στον χρόνο, στον χώρο, στην πίστη τους. Χάνουν τα ίχνη τους ψάχνοντας μια ταυτότητα που έχει προ πολλού λήξει, ζουν ανάμεσα σε σημειώσεις, λίστες και υπενθυμίσεις, γίνονται φυγάδες, γίνονται σώματα που χωράνε σε 40 τ.μ, συναντούν τους σωσίες τους, συναντούν ανθρώπους ξένους αλλά όχι αποξενωμένους. Σε ένα χάρτη ψάχνουν να βρουν τη θέση τους γιατί τα πράγματα συμβαίνουν όταν κάτι δεν είναι στη θέση του. Τα πράγματα και οι λέξεις απομακρύνονται όταν νυχτώνει στις ψυχές και αφήνουν πίσω τους επιτάχυνση καρδιάς, λήθη και σπηλαιώδη ανάσα.
 
Η Έφη Γιαννοπούλου μετέφερε θαυμάσια στη γλώσσα μας όλες τις δονήσεις, την ένταση και το αλληγορικό στοιχείο της γραφής της Σβέμπλιν.
 
 
(Διεθνές λογοτεχνικό βραβείο Ribera del Duero)
Εκδόσεις Πατάκη
 

Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2021

Κάρλος Ρουίθ Θαφόν, Η πόλη της καταχνιάς

Κάρλος Ρουίθ Θαφόν, Η πόλη της καταχνιάς

Έντεκα σύντομες συναρπαστικές ιστορίες του σπουδαίου Ισπανού "παραμυθά" ενηλίκων Carlos Ruiz Zafón, του πολυβραβευμένου συγγραφέα που έφυγε από τη ζωή πριν ένα χρόνο, νωρίς και νέος, αφήνοντας για παρακαταθήκη μια σειρά ξεχωριστών μυθιστορημάτων τα οποία δημιούργησαν αναρίθμητες ομάδες ένθερμων αναγνωστών καθώς και τάση και μελέτη ύφους και γραφής για υποψήφιους νέους συγγραφείς ανα τον κόσμο. Χαρακτηριστικά στοιχεία των έργων του Zafón είναι η υποβλητική ατμόσφαιρα, το μυστήριο, η αγωνία, το απόκοσμο, η ανατροπή, η πλαστικότητα στις περιγραφές και στο φόντο, θολά πλάνα της Ιστορίας. Και πάντα η έντονη μυρωδιά των βιβλίων σε πρώτο επίπεδο, όλα ένας ύμνος στον κόσμο των βιβλίων.
 
Τα διηγήματα στην παρούσα συλλογή διαθέτουν ένταση και βάθος, περιγράφουν συνωμοσίες και σκιές χρόνων και αιώνων που κινούνται γύρω από το Κοιμητήριο των Λησμονημένων Βιβλίων. Οι χαρακτήρες είναι κάποιοι από εκείνους που ήδη συναντήσαμε στα μυθιστορήματα του Zafón να αιωρούνται στη σκιά του ανέμου σε ημιφωτισμένους ναούς και σκοτεινά δωμάτια. Υπάρχουν και χαρακτήρες που παίζουν ρόλο για πρώτη φορά θυμίζοντάς μας κάτι από ένα παλιό άρωμα, μια ανάσα στην ομίχλη, ένα φτερούγισμα ή μια εποχή που, από ασπρόμαυρο παγωμένο φωτογραφικό στιγμιότυπο, παίρνει κίνηση και χρώμα. Καταραμένοι ποιητές, νεκροί, ζωντανοί, φαντάσματα, μοιραίες γυναίκες, άγγελοι και επαγγελματίες δολοφόνοι. Ένα μικρό αγόρι που θέλει να γίνει συγγραφέας, επινοεί ιστορίες και τις αφηγείται στο κορίτσι που αγαπά. Η μικρή Λάια παίρνει τη θέση ενός αγγέλου και μεγαλώνοντας, προσφέρει υπηρεσίες ηδονής και απάτης. Ο ποιητής Θερβάντες δελεάζεται να γράψει ένα αριστούργημα που θα του χαρίσει καταξίωση και ζωή στην αγαπημένη του. (Από τα ωραιότερα διηγήματα της συλλογής, με συνδυασμό πραγματικότητας και μυθοπλασίας και χρήση της τεχνικής του εγκιβωτισμού). Ο Γκαουντί ταξιδεύει ως τη Νέα Υόρκη, αποδεχόμενος την πρόταση ενός πλούσιου πελάτη, για να χτίσει έναν ουρανοξύστη. Κι εκεί, θα γνωρίσει το φως και το σκοτάδι.
 
Κάποια από τα διηγήματα δημοσιεύονται για πρώτη φορά ενώ άλλα είχαν δημοσιευτεί σε περιοδικά και σε εκδόσεις εκτός εμπορίου. Οι εκδόσεις Editorial Planeta τα συνέλεξαν σε έναν τόμο και, χάρη στις εκδόσεις Ψυχογιός και στην θαυμαστή μετάφραση της Μαρίας Παλαιολόγου, μόλις κυκλοφόρησαν και στα ελληνικά.
 
Αριστοτεχνικά γραμμένα διηγήματα με λογοτεχνικά "παιχνίδια" και ποικίλα είδη αφήγησης από τον μετρ  ενός εξέχοντος λογοτεχνικού σύμπαντος.
 
 
Εκδόσεις Ψυχογιός

Παρασκευή 5 Νοεμβρίου 2021

Anton Beraber, Η μεγάλη ιδέα

Anton Beraber, Η μεγάλη ιδέα


Τιμημένο με τα βραβεία Transfuge και Valery Larbaud, το πρώτο μυθιστόρημα του Anton Beraber διαθέτει μυστήριο, φαντασία, ρεαλισμό, ποίηση, εύρος, περιπέτεια, ιστορικά γεγονότα, γλώσσα μαγευτική και γραφή απόλυτα μεθυστική. Ένας λογοτεχνικός "μαγνήτης" από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα, ένα οδοιπορικό στον κόσμο και στο χρόνο με ένα πλήθος φωνών, εικόνων, συμβολισμών. Μια εξαίσια σύγχρονη ανασύνθεση της ομηρικής Οδύσσειας.  Η μεγάλη ιδέα είναι άμεση παραπομπή στην Μικρασιατική Καταστροφή, περίοδο από την οποία προέρχεται ο κεντρικός χαρακτήρας, με το διφορούμενο όνομα, Σαούλ Καλογιάννης που έλαβε μέρος στην εκστρατεία ως επικεφαλής μιας ομάδας στρατιωτών που κατάφεραν να σωθούν από την κόλαση μαζί του.
 
Ο Καλογιάννης είναι ήρωας αντιφατικός: νικητής και ηττημένος, άγγελος και δαίμονας, σύντροφος και προδότης, σύννεφο σκοτεινό και ήλιος. Είναι σιωπηλός, αινιγματικός, μια προσωπικότητα που γοητεύει και προκαλεί σχόλια. Ένας Οδυσσέας του καιρού του που ταξιδεύει, πολεμά, ναυαγεί, χάνεται, επανεμφανίζεται. Ένας Χριστός που βαδίζει πάνω στα νερά και στις φλόγες, ένα φως που δυναμώνει και σβήνει μέσα σε ερημιά αγιάτρευτη. Η ζωή του είναι φτιαγμένη από λογικά και παράλογα, συνδεδεμένα και ασύνδετα επεισόδια. Θεοποιείται και αποκαθηλώνεται ταυτόχρονα, η αλήθεια για την ύπαρξή του είναι σαν φωτιά σε ξερό θαμνότοπο: υπέροχες οι φλόγες και δεν αφήνουν τίποτα πίσω. Ένας ήρωας - ιδέα - σύμβολο, ένα λουλούδι πάνω σε γυμνά κλαδιά στο καταχείμωνο, ένας Μύθος.
 
Πενήντα χρόνια μετά την Καταστροφή της Μικράς Ασίας, ο ανώνυμος αφηγητής του μυθιστορήματος, ένας φοιτητής, κάνει την διατριβή του πάνω στην περίπτωση του Καλογιάννη. Ταξιδεύει από τη Σμύρνη ως τα Βαλκάνια, την Ευρώπη, την ορεινή και νησιωτική Ελλάδα, την Αθήνα ως τις φυλακές της χούντας των συνταγματαρχών. Συναντά ανθρώπους, μάρτυρες των μεγάλων γεγονότων, που γνώρισαν ή συνάντησαν τον Καλογιάννη, που πορεύτηκαν μαζί του ως μαθητές σε κήπους, κάτω και πάνω σε σταυρό. Οι αφηγήσεις τους συνθέτουν το ημιφωτισμένο πορτρέτο του και σχηματίζουν ένα παζλ ιστορίας και γεωγραφίας. Τελευταίος σταθμός του αφηγητή είναι μια αυλή, με φως Δεκέμβρη, πλάι σε μια γερασμένη βουβή Πηνελόπη που ατενίζει το κενό κρατώντας μια ζωή κι ένα σώμα φυλαγμένα κάτω από τα πεσμένα φύλλα.
 
Σπουδαίο έπος με μονολόγους παραληρηματικούς που φέρνουν στο νου το ύφος του Σελίν ή του δικού μας Γιώργου Χειμωνά. Εκρηκτική αφήγηση, αριστουργηματικό έργο.
 
Άθλος η άψογη μετάφραση της Αλεξάνδρας Κωσταράκου.
 
 
Εκδόσεις Πόλις

Τρίτη 2 Νοεμβρίου 2021

Κάρλα Μπέσα, Κι έτσι τότε εγώ απόμεινα δίχως το παιδί εκείνο

Κάρλα Μπέσα, Κι έτσι τότε εγώ απόμεινα δίχως το παιδί εκείνο

Γεννημένη στη Βραζιλία, κάτοικος Βερολίνου, πολυσχιδής καλλιτέχνης, ηθοποιός, σκηνοθέτις, μεταφράστρια και συγγραφέας, κάτοχος του Βραβείου Jabuti, του σημαντικότερου λογοτεχνικού βραβείου της Βραζιλίας, για την δεύτερη συλλογή διηγημάτων της, η Carla Bessa μόλις μας συστήθηκε στα ελληνικά με την πρώτη της συλλογή, χάρη στις εκδόσεις Σκαρίφημα που, για μια φορά ακόμα, μας φέρνουν σε άμεση επαφή με εξαίρετα κείμενα της νέας γενιάς της λατινοαμερικάνικης πεζογραφίας.
 
Ο παρών τόμος περιέχει δεκαέξι διηγήματα που θυμίζουν θεατρικά μονόπρακτα πίσω από τα οποία είναι φανερή η ανθρωπολογική μελέτη, καθώς αφορούν τη ζώνη του Ρίο ντε Τζανέιρο μακριά από το καρναβάλι, τα φώτα και τα προνόμια. Οι ήρωες των αφηγημάτων είναι ανθρώπινα ερείπια ανάμεσα στις φαβέλες, βρίσκονται στα όριά τους ή τα έχουν ξεπεράσει, προβαίνουν σε μη συνηθισμένες πράξεις, σκοτώνουν, σκοτώνονται, αυτοκτονούν, βιώνουν τον πόνο στον μέγιστο βαθμό και την τρυφερότητα στο ελάχιστο. Μονολογούν, γυρεύουν ένα χέρι να κρατήσει τα τελευταία όνειρά τους στην επιφάνεια πριν αυτά ναυαγήσουν στις λάσπες μιας αιώνιας βροχής, πριν οι ίδιοι κάνουν το salto mortale προς την ελευθερία.
 
Είναι θύματα οικογενειακής, αστυνομικής και κοινωνικής βίας, θύματα της μοναξιάς, της ανέχειας, των εξαρτήσεων, των συμμοριών και της παράνοιας. Θυμίζουν άγρια θηρία, βουλιάζουν αβοήθητοι στην οδύνη τους χάνοντας εαυτό, πίστη και βηματισμό. Χαμογελάνε με θλίψη πριν τα λάστιχα στριγγλίσουν στο οδόστρωμα, θρηνούν για τα όνειρα που κολυμπάνε στο αίμα, προσεύχονται, θέλουν να νικήσουν πριν ηττηθούν, έχουν ένα κομμάτι τους ριγμένο στον πάτο του πηγαδιού και ζουν με παραισθήσεις κυνηγημένοι σαν κραυγές. Ζουν στο δρόμο για να είναι ασφαλείς, ένοχοι αθωώνονται και αθώοι καταδικάζονται. Και μια μάνα απομένει "δίχως το παιδί εκείνο" χάνοντάς το δύο φορές!
 
Ιστορίες ωμού ρεαλισμού θεατρικής/κινηματογραφικής γραφής, συνδυασμός τεκμηρίωσης και μυθοπλασίας, αφήγηση σε πειραματικό ύφος με ευδιάκριτα τα στοιχεία του βραζιλιάνικου Μοντερνισμού.
 
Έκτακτη η εισαγωγή και αριστοτεχνική η μετάφραση από τον Νίκο Πρατσίνη.
 
 
Εκδόσεις Σκαρίφημα

Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2021

Άκης Παπαντώνης, bildungsroman

Άκης Παπαντώνης, bildungsroman

Ο Άκης Παπαντώνης συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό με την εξαιρετική νουβέλα του "Καρυότυπος" (Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Πεζογράφου του περιοδικού Ο Αναγνώστης, 2014). Έπειτα, το 2019, ήρθε το μυθιστόρημά του "Ρηχό νερό, σκιές". Στο ενδιάμεσο παρέδωσε δύο θαυμάσιες μεταφράσεις στα έργα του Βούλγαρου συγγραφέα Μιροσλάβ Πένκοφ, "Ανατολικά της Δύσης" και "Το βουνό των πελαργών", αμφότερα από τις εκδόσεις Αντίποδες. Τον Οκτώβρη του 2020, μια πολύ σημαντική στιγμή του Παπαντώνη καθώς από τις εκδόσεις Κίχλη κυκλοφόρησε η δίγλωσση συλλογή "Εκεί που είχαν ζήσει" του Ρέιμοντ Κάρβερ, όπου και έκανε ανθολόγηση - μετάφραση και επίμετρο. Λίγους μήνες πριν, Μάιος του 2021, κουβαλώντας στις αποσκευές του νου και της καρδιάς του τον κόσμο του Κάρβερ, ο Παπαντώνης έκανε ένα ακόμα πιο σημαντικό εκδοτικό βήμα με το προσωπικό του bildungsroman!
 
34 αφηγηματικά, εξομολογητικά, αυτοβιογραφικά ποιήματα σαν σύντομα διηγήματα με αρχή, μέση και τέλος, καθένα εκ των οποίων φέρει τίτλο και χρονολογία. Η προσωπική του διαδρομή από την γέννησή του έως σήμερα, ως το πολύ κοντινό μέλλον, με πρωταγωνιστές τα μέλη της οικογένειάς του και με τον πατέρα να κρατά τον κυρίαρχο ρόλο. Οι εποχές και τα χρόνια τρέχουν φέρνοντας αλλαγές, η παιδική ηλικία, η εφηβεία, η πορεία προς την ενηλικίωση, οι αλλαγές στις συνθήκες ζωής: τα καλοκαίρια, οι νύχτες και τα μεσημέρια, η θάλασσα, το ψυγείο της ΕΒΓΑ, η ανεμελιά, η πίκρα για το διαζύγιο των γονιών, όσα "σκάλωσαν" πίσω από στόματα κλειστά, τα τηλεφωνήματα, οι συναντήσεις, οι χωριστές τροχιές, ο φόβος των "ναι" και η πείνα των "όχι", οι σπουδές, η Ελλάδα του φωτός και των δακρυγόνων, η φθορά, η φιγούρα με τον ορό στο μπαλκόνι, οι γιορτές με τα χαμένα δώρα, η απώλεια, η νέα ζωή στη Γερμανία, η νέα οικογένεια με μέτρο σύγκρισης την παλιά παντοτινή, η αιχμηρή απουσία των απόντων, η γοητευτική σκοτεινιά της γραφής. Πάντα και παντού φωτογραφίες αποτύπωσης στιγμιαίας ευτυχίας που μυρίζουν άνθρωπο, μαλλιά, δέρμα, αισθήσεις.
 
Ο Παπαντώνης, μέσω των προσωπικών του βιωμάτων και των ιστορικών στιγμών στα ποιήματά του, εκφράζει ολόκληρη τη γενιά του και τους ανθρώπους που έζησαν ευημερία και διάψευση.
 
Τρυφερότητα, ένταση και ρεαλισμός εναλλάσσονται. Τολμηρή βουτιά στον βυθό του εαυτού, σε ό,τι όρισε και χάραξε τον Άκη Παπαντώνη και τους προσωπικούς του/μας χάρτες.
 
 
Εκδόσεις Κίχλη

Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2021

Paula Fox, Πρόσωπα σε απόγνωση

Paula Fox, Πρόσωπα σε απόγνωση
 
Από τα σημαντικότερα έργα του μεταπολεμικού ρεαλισμού, ένα διαμάντι των αμερικανικών γραμμάτων, το "Πρόσωπα σε απόγνωση", που μόλις κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα ελληνικά, είναι ένα μυθιστόρημα ατμοσφαιρικό, μυστηριώδες, που βρίθει συμβολισμών.

Δεκαετία '60, Μπρούκλιν. Η Σόφη και ο Ότο Μπέντγουντ, παντρεμένοι εδώ και 15 χρόνια, εκείνος δικηγόρος εκείνη πρώην μεταφράστρια, ζουν στο ανακαινισμένο τους σπίτι μια ήσυχη καθημερινότητα. Τρώνε πάντα στις ίδιες θέσεις, αντικριστά, με μια αδιάφορη οικειότητα, μιλάνε λίγο γιατί γνωρίζονται πολύ ή επειδή αποφεύγουν να δουν τον κόσμο γύρω τους που αλλάζει, απαιτεί, επαναστατεί και σπέρνει βία. Αρνούνται εκείνα που φοβούνται: ότι ο γάμος τους πνέει τα λοίσθια, ότι τα θεμέλια των προνομίων τους τρίζουν κάτω από τα πόδια τους. Νιώθουν αβοήθητοι, τρομαγμένοι, παγιδεύονται στις λιγοστές λέξεις που ανταλλάσσουν. Ο τακτοποιημένος τους βίος, ανάμεσα στα ακριβά έπιπλα και αντικείμενα που διαγράφονται αχνά μέσα στο ύποπτα έντονο φως, δεν τους επιτρέπει να εκφράσουν ανοιχτά ενδόμυχες σκέψεις.  Μια αδέσποτη γάτα δαγκώνει την Σόφη κι αυτό το δάγκωμα είναι η αφορμή να γίνουν ορατά όσα ήταν επιμελώς κρυμμένα.
 
Η υποψία δαγκώματος μιας λυσσασμένης γάτας προκαλεί στην Σόφη ικανοποίηση αλλά και φόβο ότι θα κολλήσει την "λύσσα", την απόγνωση και το λίγο του κόσμου, ότι και η ίδια θα γίνει μέρος της βίας που εξαπλώνεται ραγδαία. Αγνοεί την πληγή όπως αγνοεί τις πληγές του γάμου της, την δική της απόγνωση, την αυτολύπησή της. Ταλαντεύεται στην άκρη του γκρεμού γαντζωμένη από τα προνόμια του ευ ζην της. Πηγαίνει σε βαρετά πάρτι, συναντά κρυφά τον πρώην συνεταίρο του άντρα της, προσπαθεί να τα ξαναβρεί με τον πρώην εραστή της, ψωνίζει αλόγιστα, παρατηρεί στωικά την δυστυχία των άλλων, βρίσκει παρηγοριά στις φιλίες της τις οποίες διαλύει. Η Σόφη και ο Ότο μέσα στο χρυσό τους κλουβί κι απ' έξω πρόσωπα σε απόγνωση που προκαλούν εξέγερση στα κενά τους συναισθήματα.  Κι έρχεται αθόρυβα η έκρηξη. Και μια αγκαλιά με θέα το μελάνι στον τοίχο.
 
Επιβλητικό και υπαινικτικό έργο, ενδοσκόπηση στον διαχωρισμό των κοινωνικών τάξεων και τους αγώνες των ανθρώπων να σταθούν όρθιοι σε τρεμάμενη γη από σεισμό επανάστασης και θρυμματισμού της ύπαρξης.
 
Ο χαμηλόφωνος και πύρινος λόγος της Paula Fox, άψογα μεταφρασμένος στη γλώσσα μας από την Ρένα Χατχούτ.
 
 
Εκδόσεις Gutenberg/σειρά Aldina

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2021

Ντανιέλ Φερέϊρα, Ταξίδι μέσα σε μια σταγόνα αίμα

Ντανιέλ Φερέϊρα,  Ταξίδι μέσα σε μια σταγόνα αίμα

Η νέα γενιά λατινοαμερικανών συγγραφέων, πατώντας στο ένδοξο παρελθόν των προκατόχων της, συνεχίζει το σημαντικό πεζογραφικό έργο διαθέτοντας γλώσσα ολοζώντανη, αιχμηρή, δυνατή και νευρώδη. Η περίπτωση του Ντανιέλ Φερέϊρα το αποδεικνύει περίτρανα σε αυτό το συγκλονιστικό ολιγοσέλιδο μυθιστόρημα - το πρώτο του που μεταφράζεται στα ελληνικά - που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Χρονικό μιας μαζικής δολοφονίας, καταγγελία, πορτρέτο μιας χώρας όπου οι έννοιες "δημοκρατία" και "έλεγχος" δεν συμπεριλαμβάνονται στο λεξικό της, ένας λογοτεχνικός απολογισμός μιας ακόμα ομαδικής σφαγής στην αγροτική ζώνη της Κολομβίας. Στο χωριό Ακουακαλιέντε, οι κάτοικοι διασκεδάζουν ανυποψίαστοι στα πλαίσια του τοπικού διαγωνισμού ομορφιάς. Μια ομάδα ένοπλων κουκουλοφόρων εμφανίζεται ξαφνικά, ανοίγουν πυρ και σκοτώνουν σχεδόν τους πάντες, στο όνομα της δικαιοσύνης.  Οι ζωές και οι αφηγήσεις πέντε ηρώων διασταυρώνονται κατά τη διάρκεια αυτού του κόκκινου απογεύματος: Ένα πεντάχρονο αγόρι με υψηλό γνωστικό επίπεδο. Η νεαρή Ιρίνα που θρηνεί την ομορφιά της και την χαμένη ζωή του πατέρα της, θύματος δολοφονίας σε αποστολή λαθρεμπορίου. Ο Ουρμπάνο, αδίστακτος μαφιόζος με τις ακόρεστες επιθυμίες του. Ο δάσκαλος του χωριού που τριγυρίζει μεθυσμένος διδάσκοντας πολιτική και συναισθηματική εξέγερση και παρελθόν σε αόρατους μαθητές. Και ο Ιταλός ιερέας που θεωρείται αμαρτωλός και επαναστάτης, με την κρυφή τοιχογραφία στον βωμό του ναού του. 
 
Οι αφηγήσεις τους ξετυλίγουν το κουβάρι της Ιστορίας των τελευταίων χρόνων για το καθεστώς του παραμιλιταρισμού, την ύπαρξη των παραστρατιωτικών που χειραγωγούν τον λαό, τις αναρίθμητες αιματηρές επιθέσεις και τον πόλεμο που δεν έχει τελειωμό παράλληλα με τα προσωπικά τους πάθη και τον βουβό πόνο του καθενός.  Ένας τόπος που βράζει, ένα κράτος χωρίς κράτος, ο θάνατος πανταχού παρών, άνθρωποι υποταγμένοι στη μοίρα τους, άνθρωποι με διακαή πόθο για απόδραση από την κόλαση. Ταξίδι μέσα σε μια σταγόνα αίμα που γίνεται κόκκινο δάσος, κόκκινο ποτάμι, κόκκινη θάλασσα, κόκκινο μωσαϊκό στον τοίχο μιας εκκλησίας.
 
Υψηλής θερμοκρασίας ιλιγγιώδης γραφή από τον Ντανιέλ Φερέϊρα που ήδη θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους νέους πεζογράφους της Λατινικής Αμερικής.
 
Εξαιρετική η μετάφραση της Αγγελικής Βασιλάκου.
 
 
Εκδόσεις Καστανιώτη

Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2021

Bernhard Schlink, Χρώματα του αποχαιρετισμού

Bernhard Schlink, Χρώματα του αποχαιρετισμού

Πολυμεταφρασμένος και με πλήθος λογοτεχνικών διακρίσεων, ο Bernhard Schlink παραδίδει με την παρούσα πιο πρόσφατη συλλογή διηγημάτων του ένα ακόμα δυνατό αποτύπωμα της πένας του. Ακόμα και στη μικρή φόρμα καταφέρνει τα μέγιστα: να περικλείσει σε μια ιστορία δέκα η δεκαπέντε σελίδων όσα λέγονται και γράφονται σε ένα ολόκληρο μυθιστόρημα!
 
Εννέα διηγήματα χαμηλόφωνα, μεστά, ανθρωποκεντρικά, γεμάτα ωριμότητα και σοφία, συγκίνηση και λεπτότητα που εκπλήσσουν, ταράζουν, ενοχλούν και ικανοποιούν.
 
Οι ήρωες των εννέα ιστοριών βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις ζωής και σε περίπλοκες συνθήκες, το παρελθόν είναι βαριά αλυσίδα στα πόδια τους, είναι κόμπος στο λαιμό, είναι ολισθηρό οδόστρωμα στην πορεία τους. Άλλοι σε συντριβή, άλλοι σε γιορτή ελπίδας, άλλοι στο λυκαυγές ή στο λυκόφως της τρίτης ηλικίας, στα όρια του θανάτου. Θρηνούν, θυμούνται, βουτάνε στα παγωμένα νερά της λήθης και κουνάνε το χέρι αποχαιρετώντας τη νιότη, τις ανθρώπινες σχέσεις, τον έρωτα, τον προηγούμενο και υπό κατασκευή εαυτό, την αθωότητα, ό,τι έμεινε ανεκπλήρωτο ή δεν ειπώθηκε. Οι επιλογές έχουν γίνει, οι συνέπειες είναι ορατές, η μνήμη είναι χειριστική, άτεγκτη, ανεξίτηλη, συχνά αναξιόπιστη. Τα διλήμματα, οι ενοχές, η προδοσία και η εξαπάτηση παίρνουν σκοτεινές αποχρώσεις, λένε μικρά και μεγάλα "αντίο", ανασχηματίζονται, πληγώνουν, σκοτώνουν.
 
Χωρίς ίχνος στυλιστικών τερτιπιών, με φινέτσα και ευφυΐα, ο Schlink γράφει για την απρόσμενη τροπή των γεγονότων, ρίχνει ευθύβολο βλέμμα στο αδιέξοδο των ανθρώπινων σχέσεων και στον χρόνο που αφήνει ουλές σε σώματα που κάποτε αγαπήθηκαν. Κάτω από το έδαφος των ιστοριών, κρύβονται καπνοί της γερμανικής Ιστορίας που διαμόρφωσε ζωές και πορείες. Κάτω από την μεθυστικά ήσυχη πρόζα, ανάβουν επικίνδυνοι σπινθήρες, σιγοκαίνε υπαινιγμοί για τις επιλογές, τα λάθη, τα εγκλήματα.
 
Και η αλήθεια θολή, σαν κιτρινισμένη φωτογραφία, συμμαχεί με το χθες που υπερνικά το σήμερα, ξετυλίγεται πλάι στις αναμνήσεις που δεν αναζητάμε αλλά έρχονται και μας βρίσκουν.
 
Εξαίσια μετάφραση από τον Απόστολο Στραγαλινό σε μια από τις σημαντικότερες εκδοτικές προτάσεις της χρονιάς. Υπό την φροντίδα των εκδόσεων Κριτική.
 
 
Εκδόσεις Κριτική

Πέμπτη 7 Οκτωβρίου 2021

Πάβελ Κόχουτ, Ο άντρας που περπατούσε ανάποδα (Η Λευκή Βίβλος του Άνταμ Γιουράτσεκ)

Πάβελ Κόχουτ,  Ο άντρας που περπατούσε ανάποδα (Η Λευκή Βίβλος του Άνταμ Γιουράτσεκ)

Ήταν ένα παιδί που απ' το παράθυρό του έβλεπε την αποβάθρα του σταθμού των τρένων, τα σινιάλα, τις αφίξεις, τους αποχαιρετισμούς, τις αναχωρήσεις. Όλα στα μάτια του ένα παιδικό παιχνίδι. Ψαλιδάκι, τσάντα, τραγιάσκα κι εκείνος ένας μικρός σταθμάρχης. Ύστερα ήρθε το λάθος του μηχανοδηγού πατέρα του, ο θάνατος, η αλλαγή, το τυφλό παράθυρο, οι όρκοι, ο έρωτας, οι αριστείες, οι πεζοπορίες, τα δέκα χρόνια σιωπής, οι ψηλές επιθυμίες. Ο Άνταμ Γιουράτσεκ! Χρόνια μετά, μια νέα εποχή για την ανθρωπότητα και για τον ίδιο, μαζί με την ακύρωση όρκων και νόμων. Ο Άνταμ είναι καθηγητής Φυσικής αγωγής και Καλλιτεχνικών στο Λύκειο της πόλης Κ. Έπειτα από ακούραστη και επίπονη μελέτη και προσωπικό αγώνα, καταρρίπτει το νόμο της βαρύτητας και αρχίζει να περπατάει στο ταβάνι, εντυπωσιάζοντας και προκαλώντας διχασμό,σύγχυση και σκάνδαλο στο κράτος, στους απλούς ανθρώπους και στους επιστημονικούς κύκλους. Άλλοι γίνονται υποστηρικτές του και άλλοι εχθροί. Η κυβέρνηση κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης καθώς ο Άνταμ θεωρείται επικίνδυνος, απείθαρχος απέναντι στη φύση και στους νομούς, προβοκάτορας και ψυχικά ασθενής. Όσοι τάσσονται υπέρ του, τελικά τον προδίδουν για χάρη της ασφάλειας στην αγκαλιά της εξουσίας. Ο Άνταμ συλλαμβάνεται, περνά από δίκη και του ορίζεται εγκλεισμός για ψυχική θεραπεία. Έρχεται σταδιακά η συντριβή: το "πέταγμα" μετατρέπεται σε σύρσιμο και φιλί στη Γη. Μια συνταρακτική παραβολή για την Άνοιξη της Πράγας, όπου πίσω από το πρόσωπο του Γιουράτσεκ φεγγοβολά ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, επικεφαλής του Κομμουνιστικού Κόμματος, ο οποίος σε μια απόπειρα υπερβατισμού, επιχείρησε επί ματαίω να δημιουργήσει "σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο". Και ακόμα πιο πίσω στο χρόνο, παραλληλισμός και αναφορά στον Γιαν Χους, ιεροεξεταστή, που κάηκε στην πυρά ως αιρετικός. Πραγματικότητα και μυθοπλασία συγχωνεύονται σε αυτό το, καφκικής σύλληψης, πολυφωνικό, σατιρικό, επίκαιρο μυθιστόρημα με την ιδιαίτερη αφηγηματική δομή, τις εναλλαγές αφήγησης και ντοκουμέντων.

Η Σόνια Στάμου-Ντορνιάκοβα έκανε μια έξοχη μετάφραση σε ένα από τα κορυφαία έργα του σπουδαίου Τσέχου συγγραφέα Πάβελ Κόχουτ.
 
Υ.Γ Οι τελευταίες σελίδες κόβουν πραγματικά την ανάσα. 


Εκδόσεις Καστανιώτη

Παρασκευή 1 Οκτωβρίου 2021

Μιχάλης Κατράκης, Χίλια μιλιγκράμ απουσίας

Μιχάλης Κατράκης,  Χίλια μιλιγκράμ απουσίας




Ο Μιχάλης Κατράκης ανήκει στην κατηγορία των συγγραφέων που δεν ξεμπερδεύεις εύκολα μαζί τους. Υπάρχουν πάντα ανοιχτοί λογαριασμοί με την αιχμηρή γραφή του και τους ήρωές του που έρχονται και σε συναντούν σε χρόνο ανύποπτο ενώ ήδη έχεις συνομιλία με άλλους ήρωες άλλων έργων! Και πιάνεσαι αιχμάλωτος της ωμής αλήθειας τους και της συνηθισμένης ζωής τους.

Συνηθισμένη είναι και η ζωή του Πολύκαρπου Γιοκλούκογλου, του κεντρικού ήρωα στο συγκλονιστικό "Χίλια μιλιγκράμ απουσίας", βιογραφικό μυθιστόρημα, φαινομενικά ήσυχο που κάτω από το έδαφός του σιγοκαίει ύπουλα αναμμένο φιτίλι. 50 διηγήματα, σαν φύλλα αιωρούμενα, αποτελούν τα στιγμιότυπα βίου του Πολύκαρπου, από την πρεμιέρα του ως την αυλαία του,  και χτίζουν κομμάτι κομμάτι τον κορμό της αφήγησης. Ο Πολύκαρπος είναι ένας άνθρωπος της διπλανής πόρτας, υπάλληλος τραπέζης, σύζυγος, πατέρας, φίλος, δολοφόνος σκιών και τεράτων, γαλήνιος, οργισμένος, είναι ο εαυτός που επιθυμεί ο κάθε καθωσπρέπει εαυτός, είναι τα "θέλω" των άλλων, είναι τα "ναι" και τα "όχι" που έδωσε και έλαβε, είναι η χώρα του που πληγώνει και/ή πληγώνεται γλείφοντας οικείες και δανεικές πληγές. Είναι η ιστορία της ζωής του μοιρασμένη ακατάτακτα σε 50 κεφάλαια διηγήματα, η πρόσφατη Ιστορία του τόπου του/μας που πλέκει μύθο, διαδρομές και απουσίες. Η παιδική και εφηβική ηλικία, τα "γιατί", τα "κάποτε", οι γονείς, η δικτατορία, οι άγνωστες λέξεις, οι δεκαετίες σε σκυταλοδρομία, τα χρόνια - κεράσματα γλυκόπικρα σε ασημένιο δίσκο, η Σοφία του έρωτα και της καρδιάς, ο Μηνάς και η Ελπίδα, η καριέρα, ο αγώνας, η λήθη της επιθυμίας. Θρόισμα, αέρας, φύλλα ανάκατα, γεγονότα, οικογένεια, Θύρα 7, η ζωή που χαστουκίζει και κανακεύει, η αποδοχή, η απουσία εαυτού, ο γκρεμός της μη αποδοχής, ζωή σε 18 τσιγάρα, ζωή βιτρίνα, ζωή φωτιά - πορεία διαμαρτυρίας - σκανδάλη και μια πόλη καζάνι που βράζει. Γιορτές που σωπαίνουν, καρδιά σε νάρκη, φονιάς στα σωθικά, ειπωμένα και ανείπωτα και "όλα καλά καμωμένα".
 
Αυτό που ξεκίνησε ως λογοτεχνική άσκηση για τον Κατράκη, εξελίχθηκε σε ένα σπουδαίο έργο της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας. Μυθιστόρημα για την φθορά του χρόνου, του έρωτα, της ελπίδας. Για τον φασισμό της καθημερινότητας. Αντικατοπτρισμός του εγώ, εσύ, εμείς, της απουσίας ή άγνοιας αντίληψης. Άμεσο, αιχμηρό, σπαρακτικά ανθρώπινο και τρυφερό σαν μαξιλάρι που στο άγγιγμά του φανερώνει κοφτερά κομμάτια από σπασμένο ξυράφι.
 
 
Εκδόσεις Ελκυστής

Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2021

Patricio Pron, Αύριο θα μας λένε αλλιώς

Patricio Pron,  Αύριο θα μας λένε αλλιώς



Εκείνος είναι συγγραφέας. Εκείνη είναι αρχιτέκτονας. Δύο ανώνυμοι σαραντάρηδες στη σύγχρονη Μαδρίτη που γνωρίστηκαν, ερωτεύτηκαν, έζησαν μαζί για πέντε χρόνια αποφεύγοντας τα μελλοντικά σχέδια, έχασαν σταδιακά μικρά κομμάτια του εαυτού τους, ώσπου ήρθε η στιγμή του "αντίο". Εκείνη τον εγκαταλείπει με το πρόσχημα ότι αγαπάει έναν άλλο άντρα. Ανοίγει την πόρτα και φεύγει και γίνεται για Εκείνον η πιο δική του ξένη, η φλόγα που δεν λέει να σβήσει. Μένει μόνος του με τα βιβλία του και τα βιβλία της, σκίζει μια στις δύο σελίδες για να μείνει ένα μέρος από το ολόκληρο, σαν τη σχέση τους που έμεινε μισή, ξεθωριασμένη και έντονη
ταυτόχρονα. Ο χωρισμός προκαλεί και στους δύο ψυχική αναπηρία, εξαφανίζει τις οδηγίες χρήσης της καθημερινότητάς τους και της συνήθειας του "μαζί". Προχωρούν τρεκλίζοντας, σφαδάζοντας άηχα από τον οξύ πόνο, αδύναμοι να απαγκιστρωθούν ο ένας απ' τον άλλον. Αντιμετωπίζουν αδιάφορα τον κόσμο και τους φόβους, χωρίς ταυτότητα, σε έναν κόσμο που αλλάζει με φρενήρη ρυθμό, εν μέσω ψεμάτων και αγώνα επιβίωσης και αγάπης. Μόνοι, ανάμεσα σε γνωστούς και φίλους - παυσίπονα, δεν παύουν να αναπολούν την παλιά τους ζωή. Συναντιούνται τυχαία, ανταλλάσσουν σύντομα αμήχανα τηλεφωνήματα υπό τον ήχο της σιωπής και των δακρύων, η ανάσα Εκείνης είναι πάντα η προέκταση της ανάσας Εκείνου.
 
Σπουδαίο δείγμα πεζογραφίας από την Αργεντινή με κεφάλαια και χρονικές ενότητες για το Πριν, την πορεία της σχέσης και το Μετά, για την κοινή νοσταλγία και την κοινή εμμονική προσπάθεια των ανώνυμων εραστών να κατανοήσουν τι συνέβη και πως. Και οι δύο σκάβουν βαθιά τα μέσα τους χώματα να εντοπίσουν την σάπια ρίζα, κάνουν συνειρμούς για το κοινό μείγμα γλώσσας, χειρονομιών, συνηθειών, πεποιθήσεων που υπήρξαν μαζί. Ψάχνουν τον τρόπο που θα τους φέρει ξανά κοντά σε μια νέα αρχή και συνέχεια. Και μέσα από αυτή τη διαδικασία αυτοανάλυσης εκθέτουν ουσιαστικά τις απόψεις τους για τις ανθρώπινες σχέσεις που αλλάζουν ραγδαία σε μια εποχή όπου όλα αλλάζουν ραγδαία. Με όχημα την ιστορία ενός χωρισμού, ο Αργεντινός συγγραφέας βάζει στο μικροσκόπιο θέματα όπως η τρομοκρατία, η οικονομική κρίση, οι κοινωνικές νόρμες, οι αλλαγές στα εκδοτικά πράγματα, ο έρωτας στα χρόνια της κοινωνικής δικτύωσης, τα ψέματα που χτίζουν χάρτινο πύργο πάνω σε συντρίμμια. Όλα με βαθιά επεξεργασία, με κοφτερή μάτια και με γραφή ήσυχη σαν ροή αίματος από πληγή που δεν κλείνει.
 
Εύστοχο κοινωνικό σχόλιο σε ένα μυθιστόρημα ακτινογραφία του κόσμου μας σήμερα.
 
Η εξαιρετική μετάφραση ανήκει στην Μαρία Παλαιολόγου.
 
 
Εκδόσεις Ίκαρος

Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2021

Λερντ Χαντ, NEVERHOME

Λερντ Χαντ, NEVERHOME


Ο Ας Τόμπσον είναι ένας ατρόμητος στρατιώτης που κατατάσσεται στο στρατό των Βορείων κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου. Γενναίος, άριστος στη μάχη, βίαιος, εμποτισμένος από την αγάπη και τα ιδανικά για την πατρίδα, εμψυχώνει τους συντρόφους του και προκαλεί θαυμασμό. Κάτω από τη στολή του, κρύβεται η Κόνστανς: νοικοκυρά και σύζυγος αγρότη από την Ιντιάνα, μια από τις γυναίκες που μεταμφιέστηκαν σε άντρες και έλαβαν μέρος στον αιματηρό πόλεμο της δεκαετίας του 1860. Εγκαταλείπει τον σύζυγό της, Βαρθολομαίο, διψασμένη για περιπέτεια και εμπειρίες στην κόψη του ξυραφιού. Εκείνος είναι φτιαγμένος από απαλό βαμβάκι, μια αρσενική Πηνελόπη που μένει στο σπίτι κρατώντας σε καλογυαλισμένη κορνίζα την παλιά τους ζωή και καρτερώντας την επιστροφή. Εκείνη είναι ένας θηλυκός Οδυσσέας με πείσμα και ανυπομονησία. Ξεκινάει το ταξίδι προς την θηριωδία και τη δόξα της καρδιάς. Για δύο χρόνια μέσα στα πεδία των μαχών, με φόβο και θάρρος, με φύλο και ταυτότητα που δεν γίνονται σχεδόν αντιληπτά, δαίμονας και άγγελος, σωτήρας και φονιάς, βιώνει όλο τον σπαραγμό του πολέμου. Μέσα της γεννιέται ένα άγριο θηρίο που ουρλιάζει στο κατάμαυρο δάσος της ανθρώπινης φύσης. Γράφει σύντομα γράμματα στον Βαρθολομαίο, λαμβάνει τα δικά του, βλέπει όνειρα και εφιάλτες, αντικρίζει πτώματα, σπλάχνα, χέρια σπαρμένα στη ματωμένη γη και το κόκκινο βάφει τα δικά της χέρια. Πανοπλίες της στη μάχη, μια χούφτα χώμα απ' την πατρίδα της και οι συνομιλίες με τη νεκρή μητέρα της.
 
Ακολουθεί μια απίστευτα σκληρή πορεία μεταξύ Σκύλας και Χάρυβδης και Σειρήνων. Η Κόνστανς πέφτει σε ενέδρα, κρατείται αιχμάλωτη πλάι σε μια επικίνδυνη Ναυσικά. Δραπετεύει και, με τα όνειρά της σαν ίχνη από ψίχουλα, βρίσκει τον δρόμο για το σπίτι. Γυρισμός που δεν είναι γυρισμός παρά ένα Ποτέ, μια προδοσία, το παρελθόν, οι φόβοι και οι πληγές που την περιμένουν σαν μνηστήρες στην αυλή της κατοικίας της. Η ψυχή και το σώμα της Κόνστανς είναι σε πλήρη αποσύνθεση, ο πόλεμος της έκλεψε το βλέμμα.
 
Επικό, συνταρακτικό μυθιστόρημα που κόβει την ανάσα με τις εναλλαγές βιαιότητας και λυρισμού και με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Κόνστανς να εισχωρεί κάτω από το δέρμα του αναγνώστη και να φτάνει ως το μεδούλι, κυριολεκτικά.
 
Έξοχη μετάφραση από τον Χρήστο Οικονόμου και δυναμικό ξεκίνημα - θαύμα των εκδόσεων Πόλις για τη νέα σεζόν της βιβλιοπαραγωγής.
 
 
Εκδόσεις Πόλις

Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2021

Γκονσάλο Μ. Ταβάρες, Ημερολόγιο της πανούκλας

Γκονσάλο Μ. Ταβάρες, Ημερολόγιο της πανούκλας




Ο χρόνος παίρνει μορφή παγωμένου οδοστρώματος και οι λέξεις τρέχουν ατρόμητες με ταχύτητα πάνω του, για να μην παγώσει η καρδιά.
 
Χρονικό 90 ημερών. Περιγραφή ενός πλανήτη σε κατάρρευση με την εμφάνιση του Covid 19 και τον κατ' οίκον περιορισμό που ακολούθησε. 23 Μαρτίου έως 20 Ιουνίου του 2020, ο σπουδαίος Πορτογάλος συγγραφέας Γκονσάλο Ταβάρες, σε απόπειρα ντοκουμέντου, δημιούργησε το δικό του ιδιότυπο Ημερολόγιο το οποίο δημοσιευόταν καθημερινά στην πορτογαλική εφημερίδα Expresso, μεταφραζόταν παράλληλα σε διάφορες γλώσσες ενώ στην Ελλάδα, αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα της Εφημερίδας των Συντακτών.
 
90 μέρες σε 90 κεφάλαια μικρής έκτασης με γραφή σαν γρήγορη κοφτή αναπνοή, με σύντομες προτάσεις που αποτυπώνουν με πλήρη ακρίβεια την πορεία της πανδημίας ανά τον κόσμο. Προσωπικές σκέψεις, ανησυχίες και φόβος για τον 21ο αιώνα που έσπασε σε δύο αιώνες, για τα αγγίγματα μέσω οθόνης και τα συναισθήματα μέσω βιντεοσκόπησης. Η χαρά κρυμμένη σε σχισμές, η ομορφιά πρέπει να επιβιώσει να είναι πάντα παρούσα παρηγοριά στο σκοτάδι της αναίμακτης καταστροφής. Η στατιστική θανάτου και μοναξιάς, η επικαιρότητα σαν φάρος που σβήνει ανάμεσα στις λάμψεις, οι αϋπνίες και οι ικεσίες για επόμενο ξημέρωμα. Οι φωνές χαμήλωσαν κι έγιναν ψίθυροι και σιωπηλοί λυγμοί και η σιωπή κόρη του φόβου. Οι παράλληλες ιστορίες των ταυτοτήτων, ένα "Δεν μπορώ να αναπνεύσω" και ένας άδικος θάνατος ανάμεσα σε άλλους άδικους θανάτους. Οι μουσικές, η ανάγνωση, οι τέχνες είναι μάσκες οξυγόνου σε πρόσωπο με ένα ζευγάρι έντρομα μάτια. Το ράγισμα της λέξης "Άνοιξη", συναισθήματα σε αργές στροφές, λύματα που μιλάνε. Ο άνθρωπος μοιάζει με λύκο γιατί ο αυξανόμενος φόβος καίει καρδιά, σώματα, αντιστάσεις. Και το "μετά απ' όλα αυτά", τρομαγμένο, τρομακτικό, μοναχικό και αμφίσημο.
 
Χωρίς να υπάρχουν ήρωες και γραμμική αφήγηση, το Ημερολόγιο διαβάζεται με κομμένη την ανάσα, ως ένα χρονικό, ως μια μελέτη της ανθρώπινης ψυχής σε μάχη με αόρατο ορατό εχθρό.
 
Θαυμάσια υποδειγματική μετάφραση από την Αθηνά Ψυλλιά.
 
 
Εκδόσεις Καστανιώτη

Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2021

Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ, Δόκτωρ Γκλας

 
Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ, Δόκτωρ Γκλας


Αριστούργημα της βορειοευρωπαϊκής πεζογραφίας, ο Δόκτωρ Γκλας, κυκλοφόρησε στη Σουηδία το 1905 προκαλώντας σκάνδαλο με τη θεματολογία του περί ηθικής, λαγνείας, έρωτα και θανάτου, τις πλάγιες αναφορές για ευθανασία και τις προσωπικές εξομολογήσεις του κεντρικού ήρωα. Ημερολογιακής μορφής μυθιστόρημα με στοιχεία noir και έντονα φιλοσοφικό ύφος, με πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων για την ανθρώπινη φύση και την πορεία της προς τις πύλες του παραλόγου.
 
Ο Τύκο Γκάμπριελ Γκλας (Glas=γυαλί) είναι ένας τριαντατριάχρονος γιατρός, ένας αστός της εποχής του, ιδεαλιστής, θλιμμένος, απομονωμένος στο "σκοτεινό κελί" του μακριά από έρωτες, με μια αδιάφορη καθημερινότητα. Τυπικές συναντήσεις με ασθενείς, περίπατοι, παρατήρηση του έξω κόσμου, ενδοσκόπηση και συλλογισμοί που, νύχτα πάντα, καταγράφονται στο προσωπικό του ημερολόγιο. Κρύβει μέσα του ένα πλάσμα που διψά για την εκπλήρωση του ανικανοποίητου, επιθυμεί μια αγάπη καθαρή και εξιδανικευμένη, περιμένει τη στιγμή που από παρατηρητής της ζωής θα συμμετάσχει σε αυτήν ακόμα και με βήματα ακροβάτη σε τεντωμένο σχοινί πάνω από την άβυσσο.
 
Τον επισκέπτεται στο ιατρείο του η Χέλγκα, μια όμορφη νεαρή γυναίκα, σύζυγος του πάστορα Γκρεγκόριους. Του εκμυστηρεύεται ότι είναι ερωτευμένη με άλλον και απεχθάνεται τις ερωτικές συνευρέσεις με τον ηλικιωμένο άντρα της. Γίνεται το αντικείμενο του πόθου του Γκλας. Κι εκείνος, αποφασίζει να την βοηθήσει, μέσα σε μια δίνη πρωτόγνωρων αισθημάτων. Παρασύρεται σε μαύρο βυθό με ναυάγια το Καλό και το Κακό.
 
Ο πάστορας είναι το πρόσωπο του πατέρα που ο Γκλας μισούσε, είναι το τέρας που ο εστέτ Γκλας έκρυβε επιτυχώς μέσα του, είναι όλα όσα ο Γκλας φοβόταν να είναι, είναι ο καθρέφτης της βρωμιάς του κόσμου. Το τέλος του ενός είναι η ανάσα και η αρχή του άλλου!
 
Νύχτες πυρετού, όνειρα στοιχειωμένα, άγρια πάλη με τον εαυτό. Ολόκληρο το κρυστάλλινο σύμπαν του νεαρού γιατρού γίνεται θρύψαλα, λίγο πριν το πρώτο χιόνι.
 
Οξύτητα και ψυχολογική διεισδυτικότητα σε ένα μοντέρνο και πρωτοποριακό έργο για την σκοτεινή πλευρά του ασυνείδητου. Ένα δαιμονισμένο σπαρακτικό ψυχογράφημα με στοιχεία υπαρξισμού, πριν καν την εμφάνισή του. Ένα ψυχολογικό παιχνίδι μεταξύ αφηγητή και αναγνώστη ανάμεσα σε σπασμένα γυαλιά και μαύρα τριαντάφυλλα.
 
Επίμετρο και έξοχη μετάφραση από την Αγγελική Νάτση.
 
 
Εκδόσεις Printa

Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου 2021

Γιώργος Χ. Θεοχάρης, Δίφορη μνήμη

Γιώργος Χ. Θεοχάρης,  Δίφορη μνήμη


Ένα μωσαϊκό από ανθρώπινες ιστορίες, μυρωδιές, ήθη και έθιμα της ελληνικής υπαίθρου. Η Δεσφίνα του νόμου Φωκίδας, ορεινό χωριό στους πρόποδες του Παρνασσού και τόπος γέννησης του ποιητή και συγγραφέα Γιώργου Χ. Θεοχάρη, πρωταγωνιστεί σε αυτόν τον θαυμάσιο αυτοβιογραφικό τόμο που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Πόλις.  Αυτοβιογραφικό κείμενο, χρονικό, φέτα Ιστορίας, ταξιδιωτική και ανθρωπογεωγραφική περιήγηση , Ποίημα Μνήμης και πολυφωνικό λογοτεχνικό έργο - ανατομία της ελληνικής επαρχίας με θραύσματα αφηγήσεων ανθρώπων που αγάπησαν, αγαπήθηκαν, βασανίστηκαν, γνώρισαν την κακουχία και τον πόνο, πολέμησαν, ηττήθηκαν, λύγισαν, ξαναγεννήθηκαν, έφυγαν από τη ζωή μην αντέχοντας τα πάθη, τ' ανθρώπινα, τα κρυμμένα.
 
Ο Θεοχάρης τους επαναφέρει! Στήνει γιορτή νεκρών και ανάβει κεριά, τους δίνει φωνή που ενώνεται με τη φωνή της Δεσφίνας, ζωντανεύουν εικόνες καθημερινές, γέλια και κλάματα, δοκιμασίες κατά την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου. Τα εμβόλιμα άρθρα από τον Τύπο του 19ου και 20ου αιώνα για τον γενέθλιο τόπο και τα αποσπάσματα από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη σε συνδυασμό με τη γραφή του Θεοχάρη δημιουργούν ένα ξεχωριστό πεζογράφημα της πρόσφατης εγχώριας βιβλιοπαραγωγής.  Η αρχή γίνεται με την αυτοσύσταση του Θεοχάρη, για το πώς οι ψαλμοί και τα μοιρολόγια, στα παιδικά του αυτιά, έγιναν η "πνευματική σκευή" του ώσπου να συναντήσει επίσημα αυτά που είχαν καρπίσει μέσα του: η γραφή, η ποίηση, τα βιβλία. Στη συνέχεια, ο λόγος παραδίδεται στη μάνα και στον πατέρα του: δύο σπαρακτικές πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις. Κι ύστερα, οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες παίρνουν σάρκα και οστά και γεννάνε ιστορίες άλλων, καντήλια αναμμένα για τη διατήρηση του εσαεί των προγόνων στο αίμα των απογόνων.
 
Ένα ανθρώπινο συναξάρι απο χαρές, λύπες, θάνατο και σιωπές που τσακίζουν τον τόπο στη μέση. Κολάζ από φωνές για τα Ανείπωτα που υψώνονται σαν σημαίες στον νεφελώδη ουρανό του χρόνου που τρέχει και λησμονεί.
 
Κι αυτό που καταφέρνει εδώ ο βραβευμένος συγγραφέας είναι να κρατήσει τη Μνήμη ολοζώντανη, να βγάλει ανθό και καρπό, να γίνει Κιβωτός διάσωσης βίων, αισθημάτων, εικόνων, προσωπικών και συλλογικών τραυμάτων.
 
 
Εκδόσεις Πόλις