Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2022

Φωτεινή Γαλάνη, Σκέψης Σύναψη

Φωτεινή Γαλάνη, Σκέψης Σύναψη


Νεοσύστατες οι εκδόσεις Ανεμολόγιο, νεαρότατη και ταλαντούχα η πρωτοεμφανιζόμενη Φωτεινή Γαλάνη, με καταγωγή από τη Λαμία, και αυτή είναι η πρώτη της λογοτεχνική απόπειρα με την οποία συστήνεται στο αναγνωστικό κοινό και, επάξια, συγκαταλέγεται στις νέες φωνές που έχουν κάτι σημαντικό να πουν.
 
Ακροβατώντας μεταξύ ποίησης, πεζού λόγου και καταγραφής σκέψεων, η Φωτεινή Γαλάνη με τη γραφή της ανοίγει ένα παράθυρο με θέα στον άνθρωπο και στις πληγές του, στα καθημερινά μικρά που συχνά θεωρούνται ασήμαντα κι όμως είναι αυτά που διαμορφώνουν διάθεση, στάση και συμπεριφορά.
 
Η νεαρή δημιουργός γίνεται μάρτυρας της ζωής που για κάποιους τρέχει, για κάποιους μένει στάσιμη ενώ σε άλλους τους ποδοπατά τις μνήμες. Ο κόσμος είναι παράξενος έτσι τόσο κοντά και τόσο μακριά, οι άνθρωποι αναμετριούνται με το κυνήγι του χρόνου και του εαυτού τους, κι είναι πολλοί εκείνοι που κλείνονται στη φυλακή τους, στη σκέψη τους και στα ανείπωτά τους για να σωθούν απ' τη φαλτσέτα που παραμονεύει στους πολύβουους δρόμους. Χάνουν το φως της αθωότητας, μένουν αμέτοχοι στα αισθήματα των άλλων, μένουν όλο και πιο μόνοι. Τα βήματά τους ασταθή στο τεντωμένο σχοινί πάνω απ' το πλήθος, ασταθή από τη μέθη στιγμών και τον φόβο της πτώσης. Η ευαίσθητη οξυδερκής μάτια της Γαλάνη αποτυπώνει την επιθυμία του ανθρώπου για το άγνωστο, για τις καρδιές και τα μάτια που τον περιμένουν σε μια γωνιά του χάρτη. Αποτυπώνει τα καλοκαίρια που φεύγουν για να φέρουν τα επόμενα,  τα όμορφα όνειρα που ξυπνούν αμήχανα, τα φιλιά που δεν δόθηκαν, την ύπαρξη και μη ύπαρξη νοήματος, τις υποσχέσεις που ναυαγούν σε ρηχά νερά, την ικεσία για λίγη ευτυχία, την καρδιά που δεν αποχωρίζεται το σώμα.
 
Ο λόγος της Γαλάνη έχει δύναμη, αισθαντικότητα, τόλμη, ταυτότητα και υποκείμενο. Η αφήγηση είναι εναλλασσόμενη και η γραφή της σαν γιατρικό για εύθραυστες ψυχές και θύματα μικρών καθημερινών εγκλημάτων προδοσίας. Οι λέξεις και τα συναισθήματά τους, στο "Σκέψης Σύναψη", δένουν αρμονικά με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που συνοδεύουν την έκδοση και που μεταφέρουν στιγμιότυπα και σχήματα παρουσίας και απουσίας. Ανθρωποκεντρικά πεζοποιητικά κείμενα που λάμπουν από τον λυρισμό, τον ρεαλισμό, την ψυχή, τη νιότη και την ωριμότητα μαζί και το βάθος σκέψης της Φωτεινής Γαλάνη , η οποία εμφανίστηκε για να παραμείνει, φωτίζοντας μας.
 
 
Εκδόσεις Ανεμολόγιο

Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2022

Εύα Μπέη, Με τον Νίκο Καρούζο / Ημερολόγιο

Εύα Μπέη,  Με τον Νίκο Καρούζο  Ημερολόγιο



Μια αδέξια κίνηση, ένα συρτάρι που αναποδογυρίζει και τα περιεχόμενά του, σκόρπια κομμάτια στο πάτωμα, συνθέτουν ένα παζλ 10 χρόνων ζωής μοιρασμένης με μια άλλη ζωή. Χαρτάκια, αποσπάσματα σκέψεων και ημερολογίων, σημειώσεις, μικρά ενθύμια στιγμών και συναισθημάτων.  Η ζωγράφος Εύα Μπέη, υπό την επιμέλεια και την τρυφερή ματιά του Νίκου Κουφάκη, εκδότη του ξεχωριστού οίκου Loggia, ένωσε / ένωσαν τα κομμάτια, τα έβαλε / έβαλαν σε αφηγηματικό δρόμο και δημιούργησε / δημιούργησαν αυτή την εξαιρετικά σημαντική μαρτυρία που αποτελεί παράλληλα μια συγκλονιστική εμπειρία ανάγνωσης.  Η Εύα Μπέη φιλοτεχνεί με τις πιο λεπτές πινελιές το πορτρέτο του κορυφαίου ποιητή Νίκου Καρούζου και δίνει περίγραμμα και ανάσα στις σκιές της ανθρώπινης πλευράς του.
 
Δέκα χρόνια κοινής - συχνά έκρυθμης - πορείας και συνύπαρξής τους, με φουρτούνες και νηνεμίες. Από τον Σεπτέμβριο του 1981, στην πρώτη τους ουσιαστική επαφή, το άνθος του έρωτα είναι βορά στον αέρα που αλλάζει κατευθύνσεις και διαθέσεις.
 
Ο Νίκος Καρούζος σε μόνιμη αντιδικία με το Σύμπαν και τον εαυτό του, αντιφατικός, ορμητικός, χειμαρρώδης, ακριβής, σπαρακτικά αυτάρκης, πότε παιδί της αγκαλιάς και πότε άγριο θηρίο που ουρλιάζει από απόγνωση, μοναχικός, ερωτευμένος, ανασφαλής, έντρομος, με τις παιδικές του μνήμες άλλοτε σαν φτερά κι άλλοτε σαν δεσμά, με τη σύλληψη και τη βασανιστική γέννηση της "Νεολιθικής Νυχτωδίας στην Κροστάνδη",  μέσα στην κινούμενη άμμο της πίστης του για το έργο του και με την αγωνία για την καθιέρωση και την επιτυχία, με τον τρόμο απέναντι στο φωνήεν που στέκεται παράταιρο πλάι στο σύμφωνο, με τα πάθη και τους φόβους και τα δαιμόνια κολυμβητές και ναυαγούς σε θάλασσα από αλκοόλ, με το φλερτ με το παράλογο,με τον εορτασμό στα σύννεφα: στοιχεία που οδηγούν σε εξουθενωτικές εντάσεις και ολιγοήμερους χωρισμούς. Κι ύστερα, επανένωση, υποσχέσεις, ηλιοβασιλέματα, κοινή εξόρυξη θησαυρού, έρωτας φωτιά και έρωτας στάχτη, φίλοι - άγγελοι και φίλοι - φίδια, τα πρώτα σημάδια της ασθένειας και η περιπέτεια της υγείας του Καρούζου από το Royal Marsden στο νοσοκομείο Υγεία ως το τέλος του, 28 Σεπτεμβρίου 1990.
 
Μετά τον θάνατο του ποιητή, η Εύα Μπέη, με τις αναμνήσεις και τα λόγια του, κάνει τα πρώτα της βήματα σε μια ζωή "χωρίς"!
 
Με τις μέρες να κυλούν αργά απ΄το παράθυρο, με τον κόσμο γύρω της να αλλάζει, προσπαθεί να συνεχίσει στην καινούργια πορεία με τις ανάποδες στροφές, με την τέχνη της ζωγραφικής ως παρηγοριά και βιοπορισμό και την τέχνη του λόγου μέσω των ημερολογίων της, έρχεται αντιμέτωπη με τη δική της ασθένεια και νέες λέξεις - λεμφαδένας, γραμμικός επιταχυντής, λετραζόλη- έρχονται να προστεθούν στις λέξεις που χτίζουν δέκα χρόνια στιγμών.
 
Χωρίς ίχνος και αισθητική κλειδαρότρυπας στην προσωπική της σχέση με τον Καρούζο και χωρίς ίχνος ωραιοποίησης, η Εύα Μπέη ανασύρει μνήμες και γράφει για όσα βίωσε δίπλα του με συγκινητική ειλικρίνεια, σεβασμό και απέραντη τρυφερότητα. Παραθέτει τα γεγονότα και τις στιγμές δίχως χρονολογική σειρά με τον τρόπο που οι αναμνήσεις κατακλύζουν τον καθένα μας.
 
Μέσα στις ημερολογιακές της καταγραφές, περνούν πρόσωπα της τέχνης και κοινωνικοπολιτικές αλλαγές κατά τις δεκαετίες ΄80 και ΄90. Εκθαμβωτική η αφήγηση της Μπέη και πώς αλλιώς θα συνέβαινε από μια ζωγράφο που με το αισθητήριό της συνέλαβε και απέδωσε με τον πιο λεπτοδουλεμένο τρόπο, όλους τους κραδασμούς, τους γκρεμούς και το φως της ύπαρξης του αγαπημένου μας ποιητή.
 
Εκδόσεις Loggia

Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2022

Kevin Barry, Νυχτερινό πλοίο για Ταγγέρη

Kevin Barry,  Νυχτερινό πλοίο για Ταγγέρη

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΑΛΧΕΘΙΡΑΣ (Ανδαλουσία) - Νύχτα
 
Πανοραμική λήψη στο λιμάνι, σβήσιμο πλάνου και δέσιμο με γκρο πλαν σε δύο αντρικά σκαμμένα - απ' την παλίρροια του χρόνου - πρόσωπα. Ο Τσάρλι Ρέντμοντ και ο Μόρις Χερν, δύο αδέσποτες ψυχές, πενηντάρηδες, μελαγχολικοί Ιρλανδοί, σαν ήρωες μπαλάντας του Tom Waits, σαν ήρωες του θεάτρου του Samuel Beckett. Στον επιβατικό σταθμό του λιμανιού, περιμένουν το επόμενο πλοίο από την Ταγγέρη και συνομιλούν για ό,τι ακόμα μπορεί να έχει μείνει ζωντανό από τις καταραμένες κατεστραμμένες τους ζωές. Πρώην έμποροι ναρκωτικών και χρήστες, νύχτα του Οκτώβρη, περιμένουν ένα πλοίο με το οποίο ίσως αφιχθεί η Ντίλι, η χαμένη κόρη του ενός.  Περιμένοντας, διασταυρώνουν ξίφη, καρδιές, στιγμές, κοινές ιστορίες βίας και προδοσίας, ζυγίζουν λάθη και χαμένες ευκαιρίες, ψηλαφίζουν και προσπαθούν να σκοτώσουν το παρελθόν που αλλάζει θέσεις και αναδιπλώνεται. Θυμούνται στιγμές σε σκοτεινά υπνοδωμάτια, σε άθλια μπαρ και κακόφημες περιοχές της Ιρλανδίας και της Μεσογείου. Φάσκουν και αντιφάσκουν, φιλοσοφούν, αμπελοφιλοσοφούν, εξομολογούνται φόβους και μετάνοια, τρέμουν το χρόνο που τρέχει και δεν συγχωρεί, τίποτα και κανέναν! Στον αέρα και στη βροχή της νύχτας προστατεύουν με τη χούφτα τους τη φλόγα που ακόμα φέγγει λίγη ζωή, ανταλλάσσουν σκληρές και χιουμοριστικές ατάκες μέσα σε μια ατμόσφαιρα παραίσθησης και παραλόγου.
 
Δύο απάνθρωποι χαρακτήρες σε ένα βαθιά ανθρώπινο έργο, ξεκαρδιστικό σε σημεία, οδυνηρό, παρανοϊκό, εφιαλτικό. Ένα υβρίδιο πρόζας, ποίησης, σεναρίου και θεατρικού λόγου, ένα Τέλος του Παιχνιδιού πριν το τέλος της προσωπικής καταβύθισης στην κόλαση.  Η γλώσσα του Kevin Barry στάζει χολή και μέλι, ανελέητα σκληρή και εξοργιστικά υπέροχη, κοφτερή σαν σουγιάς που περιστρέφεται και σφαγιάζει. Γλωσσικός θρίαμβος η μη γραμμική άγρια ποιητική αφήγηση που δεν θα μπορούσε να τύχει καλύτερης μετάφρασης από αυτήν εδώ, του ποιητή Ορφέα Απέργη.
 
Συνταρακτικό μυθιστόρημα που μπήκε στη μακρά λίστα του Booker Prize για το 2019.
 
Εκδόσεις Gutenberg/ σειρά Aldina

Κυριακή 16 Ιανουαρίου 2022

Ανδρέας Μάριος Σουσουρής, Πλατς / Σκηνές από τη ζωή ενός γάτου

Ανδρέας Μάριος Σουσουρής,  Πλατς / Σκηνές από τη ζωή ενός γάτου


Ένας ξεχωριστός και ιδιαίτερος τίτλος της πολύ πρόσφατης λογοτεχνικής εγχώριας εσοδείας, το "Πλατς", που η ανάγνωση του είναι απολαυστική και σχεδόν επιβεβλημένη όχι μόνο για τους φιλόζωους αναγνώστες αλλά και για εκείνους που πρέπει να μεταλάβουν την ευλογία της ιερής σχέσης ανάμεσα σε έναν άνθρωπο και ένα τετράποδο.
 
Ο Ανδρέας Μάριος Σουσουρής, σχεδόν τρεισήμισι χρόνια μετά την εξαιρετική νουβέλα του "Ο βαρκάρης", επιστρέφει σε μια πολύ καλή ευφάνταστη στιγμή του με ένα έργο ευφυές, χιουμοριστικό, φωτεινό και πολύ βαθιά συγκινητικό. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα προσωπικό, αυτοβιογραφικό ή "γατοβιογραφικό" κείμενο μιας και πρωταγωνιστής είναι ο γάτος του, ο Ευτύχης, που εξομολογείται και καταγράφει σκέψεις, μνήμες, διαθέσεις και, που μέσω του "γατοϋπηρέτη" του, γνωρίζει όλες τις ανθρώπινες πτυχές.  Πρωτοπρόσωπη αφήγηση και παράθεση γεγονότων και από τους δύο, ιδιοκτήτη και γάτο, σχεδόν εναλλάξ, συχνά με διαφορετικό τρόπο έκφρασης αλλά με κοινή πίστη και αφοσίωση μεταξύ τους. Ο κόσμος του ενός παίρνει σχήμα μέσα από τα μάτια του άλλου. Ο Ευτύχης παίρνει χαρτί και μολύβι και καταγράφει σκέψεις, επιθυμίες, φόβους, αμφιβολίες, όσα τον ευχαριστούν και του προκαλούν γουργούρισμα ή θυμό ή Πλατς! Θυμάται την αρχή του ως ένα μικρό ορφανό γατί που βρέθηκε σε οικογένεια. Επαναστάτης, τρυφερός, συμπονετικός, αστείος και σοφός ο Ευτύχης σατιρίζει το ανθρώπινο είδος, ονειρεύεται προηγούμενες ζωές, απαιτεί χρόνο και προσήλωση, συνομιλεί απ' το μπαλκόνι του με δύο περαστικούς σκύλους, μοιράζεται την τροφή του με έναν γάτο διαρρήκτη, σημειώνει επιτυχίες και αποτυχίες, θυμώνει όταν οι άνθρωποι χλευάζουν τη φυλή του.  Ο αφηγητής - ιδιοκτήτης - μπαμπάς απολαμβάνει τη συνύπαρξη με τον Ευτύχη. Για εκείνον, ο γάτος του είναι ο καθρέφτης της γαλήνιας φύσης του, η φάκα της κατάθλιψης και της παραίτησης, το παιδί που ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί.
 
Οι δυο τους μοιράζονται στιγμές, σιωπές, ευτυχία, χάδια και κρυστάλλους από τα μάτια. Μεγαλώνουν μαζί, ο ένας ανήσυχος και με επίγνωση για το Επέκεινα και ο άλλος ανίδεος κι ευτυχισμένος για το αθάνατο είδος του.
 
Κείμενο που αστράφτει από ωραία γλώσσα, λογοτεχνικά τεχνάσματα, χιούμορ, τρυφερότητα με θέα έναν όμορφα πλασμένο κόσμο απέναντι και έξω από τον αδηφάγο ανθρώπινο. Στην ομορφιά του κειμένου συμβάλλει και η εικονογράφηση της Δέσποινας Μάντζαρη.
 
 
Εκδόσεις Κυαναυγή

Νάσια Διονυσίου, Τι είναι ένας κάμπος

Νάσια Διονυσίου,  Τι είναι ένας κάμπος


Μια πολυεπίπεδη νουβέλα που αξίζει προσοχής και ανάγνωσης, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις το περασμένο φθινόπωρο και σύντομα ξεχώρισε για την θεματολογία της, την θαυμάσια οικονομία λόγου και την αρτιότητα της γραφής της Νάσιας Διονυσίου.
 
Κεντρικό θέμα, ένα σχεδόν άγνωστο κομμάτι Ιστορίας έως σήμερα στο ευρύ κοινό: τα βρετανικά στρατόπεδα κράτησης Εβραίων προσφύγων στην Αμμόχωστο - επιζώντων από τα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης - , λίγο μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου και πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Εν έτει 1947, ένας Κύπριος δημοσιογράφος περιηγείται στα camps, στους Κάμπους όπως ονομάστηκαν, παρατηρεί τα ανθρώπινα ερείπια και τον αγώνα τους να αποκτήσουν ξανά σώμα και σθένος, ακούει τις μαρτυρίες τους, ανασυνθέτει τους βίους τους στο πριν, στο τώρα και στο μετά. Οι αφηγήσεις των προσφύγων, η ελπίδα τους που σιγοκαίει σαν άσβεστη μικρή φλόγα, οι συνθήκες διαβίωσής τους, το ξερίζωμά τους, ο γκρεμός της ψυχής τους, η πάλη τους για αναρρίχηση στο φως, τα αμέτρητα "γιατί" και τα "πως" για το Κακό που συντάραξε τη ζωή τους και ολόκληρη την ανθρωπότητα, το γεγονός ότι ο "κάποιος" έγινε "κανένας", ένα νούμερο χαραγμένο στο χέρι. Άνθρωποι διαλυμένοι με τα κομμάτια τους σε διαδικασία συναρμολόγησης, με το βλέμμα έξω απ' το οτιδήποτε. Όλα αυτά συγκλονίζουν τον δημοσιογράφο, μπαίνουν στα όνειρά του. Κι ανάμεσά τους, ένας περιπλανώμενος με παλτό, μια ανδρική φιγούρα που μονολογεί και οι φλογισμένες λέξεις του σχηματίζουν τη "Φούγκα του θανάτου", απέναντι σε μια θάλασσα ανεξάντλητη.
 
Τρεις παράλληλες ιστορίες μπαίνουν σαν ιντερλούδια ανάμεσα στις ημερολογιακές καταγραφές: Μια ηλικιωμένη αγρότισσα κρύβει στο σπίτι της έναν αιχμάλωτο. Μια Εβραία της Θεσσαλονίκης, μέσω ενός παλιού σεφαραδίτικου τραγουδιού, μνημονεύει τους νεκρούς της και αντικρίζει το Θεό, στη θάλασσα. Ένας οδηγός τάνκερ, Μεγάλη Παρασκευή, βγάζει με το όχημά του μια βόλτα στον Παράδεισο μερικά παιδιά των Κάμπων.  Σώματα που γυρεύουν ρίζα, αγκαλιά και μια χούφτα χώμα να δέσουν τα θεμέλια της νέας γης κι αρχής. Κι ο άντρας με το παλτό σκάβει με τα δάχτυλά του το χώμα του κάμπου μέχρι να "πρασινίσει ο κόσμος" γιατί "είναι καιρός"! Ο κάμπος, πλάσματα μαζί που υπερασπίζονται τ' ανυπεράσπιστα. Ο κάμπος, ελπίδα, πίστη και όνειρα κόντρα στη φρίκη της μνήμης.
 
Μια εξαιρετικά δυνατή νουβέλα τεκμηρίωσης, βαθιά οικουμενική και συγκλονιστικά ανθρώπινη από μια συγγραφέα που ήδη εδραιώθηκε επιτυχώς στα ελληνικά γράμματα.
 
 
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2022

Wolf Wondratschek, Αυτοπροσωπογραφία με ρώσικο πιάνο

Wolf Wondratschek, Αυτοπροσωπογραφία με ρώσικο πιάνο



Μια ξεχωριστή μορφή των γερμανικών γραμμάτων ο Βολφ Βόντρατσεκ, ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος κι εδώ έχουμε ένα εξαιρετικό δείγμα γραφής του , σύσταση, πρόταση και ευχάριστη έκπληξη των εκδόσεων αντίποδες λίγο πριν την εκπνοή του 2021. Γιατί αυτό το μικρής έκτασης και μεγάλης σπουδαιότητας κείμενο έχει ήδη προκαλέσει αίσθηση λόγω της φόρμας του, της λυρικότητας και της διάχυτης μελαγχολίας του.
 
Στη σύγχρονη Βιέννη, ένας συγγραφέας συναντά τυχαία σε ένα café έναν ηλικιωμένο πρώην φημισμένο Ρώσο πιανίστα και μεταξύ τους αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη φιλία. Σε μια σειρά συναντήσεών τους, ο πρώην μουσικός αφηγείται σπαράγματα της ζωής και της καριέρας του, οι λέξεις του σαν χείμαρρος και οι μνήμες του σε ανεμοστρόβιλο ακροβατούν πάνω σε αόρατα πλήκτρα. Ο παράξενος κύριος Σουβόριν είναι ένας άνθρωπος μοναχικός και μόνος, βιώνει την απώλεια της συζύγου του και τη δική του σωματική φθορά. Δεν παίζει πιάνο πια, νιώθει τα χέρια του αδέξια και ξένα. Διέκοψε την καριέρα του γιατί το χειροκρότημα του κοινού τού προκαλούσε αποστροφή και τρόμο. Η μνήμη του τον προδίδει, οι σκέψεις του συχνά λοξοδρομούν, η αφήγηση του πότε στα ρωσικά και πότε στα γερμανικά είναι παραληρηματική διαδρομή ανάμεσα σε δύο πατρίδες. Νιώθει ότι ο θάνατος τον παρακολουθεί στενά και, εμμονικά σχεδόν, μιλάει για να κρατήσει τις μνήμες μακριά από τη λήθη και να παραμείνει ζωντανός μέσω αυτών. Μιλάει για τα παιδικά του χρόνια στο Λένινγκραντ, για τη σύζυγό του, τους  συναδέλφους του, τις τεχνικές, για την ελευθερία και την ομορφιά της μουσικής, για τον θάνατο και την αθανασία. Αποτίει φόρο τιμής σε αγαπημένους του συνθέτες, αφηγείται τα όνειρά του σαν νότες μιας άγριας συμφωνίας για τη ζωή και τα χρόνια πάνω και κάτω από τη σκηνή, με απόχρωση κόκκινης κατάρρευσης. Η ρίζα του, ένα ρώσικο ορθόδοξο παρεκκλήσι σε σχήμα μουντζούρας σε πίνακα ζωγραφικής. Ένας πρώην καλλιτέχνης στη δύση του, με απώλεια λόγου ύπαρξης και αναζήτηση αυτού.
 
Οι δρόμοι των δύο αντρών χωρίζουν για λίγο και η ιστορία τελειώνει σχεδόν όπως άρχισε, αλλά με μια ευτυχία σε αδύναμη εισπνοή.   Μεθυστικό, θλιβερό, ποιητικό και ανθρώπινο μυθιστόρημα, μια ελεγεία για το πέρασμα του χρόνου και το δώρο της μουσικής.  Θαυμάσια μετάφραση από την Ελίζα Παναγιωτάτου.
 
 
Εκδόσεις αντίποδες

Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2022

Miguel Torga, Ο Σενιόρ Βεντούρα

Miguel Torga, Ο Σενιόρ Βεντούρα


Ένα αριστούργημα της πορτογαλικής πεζογραφίας, "Ο Σενιόρ Βεντούρα" κυκλοφόρησε μόλις πρόσφατα από τις εκδόσεις Στιγμός που ξεχωρίζουν για τις υψηλής ποιότητας επιλογές τους.
 
Από τα πρώτα έργα του Miguel Torga, γραμμένο το 1943, χάρη στην εκδότρια Μαρία Γυπαράκη και στην σπουδαία μεταφράστρια Μαρία Παπαδήμα έχουμε στα χέρια μας ένα ολοκληρωμένο σημαντικό κείμενο του Πορτογάλου συγγραφέα, μιας και ως σήμερα μονάχα τρία διηγήματά του είχαν τύχει δημοσίευσης σε ελληνικά περιοδικά κατά τη δεκαετία του '90.
 
Βασικός κορμός της παρούσας νουβέλας είναι η ιστορία ενός νεαρού αγρότη ο οποίος, φλεγόμενος από επιθυμία να γνωρίσει τον κόσμο, εγκαταλείπει την πεδιάδα του Αλεντέζο και ξεκινά διαδρομή μακριά από τη γενέθλια γη του. Από στρατιώτης στη Λισαβόνα στην πορτογαλική αποικία του Μακάου, έπειτα στην Κίνα σε δουλειές και υπηρεσίες νόμιμες και παράνομες, όπου γνωρίζει έναν συμπατριώτη του που γίνεται αδελφικός φίλος και μαζί φεύγουν σε αποστολή στην έρημο του Γκόμπι. Τις δύσκολες ώρες, η νοσταλγία για την πατρίδα και η κοινή επιθυμία για επιστροφή είναι όαση στο αχανές άνυδρο τοπίο. Η μοίρα έχει άλλα σχέδια, ο Βεντούρα επιστρέφει μόνος στο Πεκίνο και συναντά τον έρωτα στο πρόσωπο μιας Ρωσίδας. Οι δυο τους δύο φωτιές που καίνε χωριστά και η ένωσή τους φέρνει καταστροφή σιωπηλή και ύπουλη. Όταν εκείνος βρίσκεται μπλεγμένος σε υπόθεση εμπορίου κοκαΐνης, εκπατρίζεται μακριά από την σύζυγό του και τον μικρό τους γιο. Επιστρέφει στην αγροτική Πορτογαλία, ασχολείται ξανά με τη γη, με μια εσωτερική ανοιχτή πληγή, σε βουβό θρήνο - απολογισμό της ζωής του. Μόνος και πιο απελπισμένος όταν βιώνει την προδοσία από τη γυναίκα που αγάπησε και εμπιστεύτηκε και ο χρόνος ρυτιδώνει σώμα και ψυχή.
 
Η επιθυμία εκδίκησης τον κατακαίει. Ανυπότακτος, εφτά φορές γκρεμός οχτώ ουρανός, ως την ώρα που το πρόσωπο του έρωτα χάνεται σε θολή έρημο. Το δύο σπάει στα δύο, γίνεται ένα, μισό, μηδέν, τίποτα, κύκλος που κλείνει! Για να ανοίξει νέος κύκλος σε κοινά χνάρια.
 
Η ιστορία ενός Οδυσσέα, ενός Δον Κιχώτη, ενός μελαγχολικού επαναστάτη, μιας καρδιάς σε πυρκαγιά, μιας ψυχής ελεύθερης. Ο Βεντούρα είναι ήρωας - σύμβολο του θριάμβου της θέλησης και της ανθρώπινης συνθήκης σε νίκη και ήττα. Και ο Miguel Torga ένας εμβληματικός συγγραφέας, ένας ποιητής της αφήγησης, της εικόνας, της οικονομίας του λόγου.
 
Η Μαρία Παπαδήμα έκανε μια εξαιρετική λαμπρή μετάφραση.
 
 
Εκδόσεις Στιγμός/ σειρά Opusculum