Παρασκευή 26 Αυγούστου 2022

Μαξ Μπλέχερ, Επουλωμένες καρδιές

Μαξ Μπλέχερ, Επουλωμένες καρδιές

 
Λογοτεχνία που δεν γερνά, που φοράει τα καλά της, ξεχωρίζει, αστράφτει και ρίχνει φως στις μοναχικές ώρες της ανάγνωσης, οι "Επουλωμένες καρδιές" γράφτηκαν το 1937, ένα χρόνο μετά το "Περιστατικά στο εγγύς εξωπραγματικό", έργο με το οποίο οι εκδόσεις Loggia - που κρατάνε ψηλά τη σημαία της ποιότητας και της φροντίδας στις προτάσεις τους προς το αναγνωστικό κοινό - μας σύστησαν τον σπουδαίο Ρουμάνο συγγραφέα Μαξ Μπλέχερ του οποίου το ύφος συγκρίθηκε με του Κάφκα.

Προσβεβλημένος από την τρομερή νόσο του Ποτ, σχεδόν μόνιμος κάτοικος σανατορίων, ο Μπλέχερ μετέτρεψε τον πόνο και τη σωματική του ταλαιπωρία σε δημιουργία, με τη γραφή ως γιατρικό και νίκη έναντι της προσωπικής του τραγωδίας. Η ημερολογιακή καταγραφή του μικρόκοσμου των νοσηλευτικών ιδρυμάτων και της διαμονής του σε αυτά αποτελούν τον βασικό κορμό της εργογραφίας του. Πρώτο μέρος μιας μυθιστορηματικής τριλογίας, τα "Περιστατικά", μυθιστόρημα πικρής πονεμένης ενηλικίωσης. Δεύτερο μέρος, - που κυκλοφόρησε στα ελληνικά πολύ πρόσφατα - οι "Επουλωμένες καρδιές", όπου εδώ, ο Εμμανουήλ, ο εύθραυστος ήρωας - alter ego του Μπλέχερ, βρίσκεται στη Γαλλία ως σπουδαστής Χημείας, πάσχει από φυματίωση των οστών και προκειμένου να θεραπευτεί, μεταβαίνει στο σανατόριο της παραθαλάσσιας περιοχής Μπερκ στα βόρεια της χώρας. Εκεί, ανάμεσα σε ασθενείς ντυμένους τον γύψο που κυκλοφορούν με ειδικά αμαξίδια, ο Εμμανουήλ συναντά το συναίσθημα, το λογικό, το αλλόκοτο και το ανθρώπινο. Υποφέροντας από την ασθένειά του, κάνει σκέψεις για τη ζωή και τη ζωή του από ΄δω και πέρα, γνωρίζει ανθρώπους που εξακολουθούν να παραμένουν στο σανατόριο αφότου έχει ολοκληρωθεί ουσιαστικά η θεραπεία τους αποφεύγοντας την επιστροφή σε μια κοινωνία που θα τους θεωρεί πάντα ασθενείς. Συναντά την Σολάνζ την οποία ερωτεύεται ενώ το σώμα του "ξυπνά" φυλακισμένο στον γύψο, φλέγεται από πόθο και έξαψη που σύντομα θα δώσουν σκυτάλη στην οδύνη και στη θλίψη, για να ξεκινήσει έπειτα ένας πόλεμος μεταλλασσόμενων συναισθημάτων, παραίτησης, συνειδητοποίησης και ελευθερίας.

Ο θάνατος έρχεται χωρίς διακρίσεις και ερωτήσεις όπως ένας θυελλώδης άνεμος που φέρνει ακατάπαυστες βροχές, έρχονται τα πρώτα Χριστούγεννα του Εμμανουήλ σε ένα τέτοιο περιβάλλον - οικείο και ανοίκειο μαζί - μεταξύ έρωτα, θλίψης, κόσμου και ζωής που κινείται εντός και εκτός των τειχών του σανατορίου. Μια μικρογραφία της κοινωνίας η κοινωνία του νοσηλευτικού ιδρύματος στο Μπερκ με τις μικρές καθημερινές χαρές και λύπες, τη λογική και το παράλογο, τις καταιγίδες και τις λιακάδες, τον έρωτα που σαν φωτιά φουντώνει, σαρώνει και σβήνει, την αίσθηση της μοναξιάς σαν απαγορευμένος γλυκός καρπός στα χείλη, τις ανθρώπινες σχέσεις σαν θάλασσα που δεν καταλαγιάζει, τα λευκά όνειρα και τους μαύρους εφιάλτες, τον παροξυσμό αναμνήσεων και κρίσεων, το αίμα που ρέει με ένα άγγιγμα και που παγώνει με ένα βλέμμα κι έναν αποχωρισμό.

Ο Εμμανουήλ φεύγει για λίγο από το σανατόριο εξουθενωμένος από τη νοσηρή ατμόσφαιρα και πνιγμένος από τον καπνό της σχέσης του με τη Σολάνζ, φιλοξενείται σε μια βίλα της περιοχής, επιστρέφει ξανά για να ξαναφύγει για την Ελβετία συνεχίζοντας τη θεραπεία του.

Ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα, οι "Επουλωμένες καρδιές" - συνέχεια των αριστουργηματικών "Περιστατικών" - που πονάει και καταπραΰνει τον αναγνώστη, που ακτινοβολεί ομορφιά ζωής βασανισμένης και ισορροπεί αριστοτεχνικά μεταξύ ωμού ρεαλισμού, υπερρεαλισμού και εξπρεσιονισμού, ψευδαίσθησης και αλήθειας. Γραμμένο από τον Μπλέχερ σε πολύ νεαρή ηλικία, αυτό το κείμενο - θαύμα αναβλύζει αισθαντικότητα, λυρισμό και σκληρότητα. Με γραφή απόλυτα σωματική, - με το σώμα να βυθίζεται στην άβυσσο - υποβλητική, διαπεραστική, φλεγόμενη, με μια πένα σαν νύχι που σκάβει κάτω απ΄το χώμα της απόγνωσης, της μούχλας και του φωτός , χωρίς ίχνος μελοδραματισμού, με πινελιές χιούμορ, φαντασίας, ολόπικρης αλήθειας και εμπειρικής πραγματικότητας, έχουμε στα χέρια μας ένα κορυφαίο δείγμα της ρουμανικής πεζογραφίας του Μεσοπολέμου για το τραγελαφικό των ανθρώπινων πραγμάτων, για τη ζωή που συμπορεύεται με το θάνατο σε κοινό άρμα μάχης, για τις καρδιές που επουλώνονται προσωρινά μέχρι ο χρόνος να φανερώσει κάποτε τις ανεπούλωτες κρυφές πληγές τους, για το λίγο του κόσμου, το λίγο του εαυτού.
 
Ο Βίκτωρας Ιβάνοβιτς (μεταφραστής και στα "Περιστατικά") στο επίμετρο και στην εξαίρετη μετάφραση, με την οποία ανέδειξε ολόκληρο τον πλούτο της γλώσσας του Μπλέχερ αποτυπώνοντας ανάσες, παύσεις, ρωγμές, σωματικό και ψυχικό πόνο και ίχνη συσπάσεων. Αναμένουμε και το τρίτο μέρος αυτής της συνταρακτικής τριλογίας που η σπουδαιότητά της πρέπει να διαδοθεί / ανακαλυφθεί / αναλυθεί / αποκωδικοποιηθεί και το άστρο της να φεγγοβολά εσαεί στο σύμπαν της παγκόσμιας πεζογραφίας.
 
 
Εκδόσεις Loggia

Κυριακή 21 Αυγούστου 2022

Μαρίνα Περεθάγουα, Έξι τρόποι να πεθάνεις στο Τέξας

Μαρίνα Περεθάγουα, Έξι τρόποι να πεθάνεις στο Τέξας

Αυτή είναι η συνταρακτική ιστορία μιας καρδιάς που ταξιδεύει στο χρόνο, από σώμα σε σώμα και από γενιά σε γενιά, και γίνεται μοίρα, θαύμα, απάτη, ζωή και θάνατος.

Αυτή είναι η συγκλονιστικά περίτεχνη ιστορία δια χειρός της Μαρίνα Περεθάγουα - που μας σύστησαν φέτος το καλοκαίρι οι εκδόσεις Καστανιώτη με αυτό το πρώτο της μεταφρασμένο μυθιστόρημα στην ελληνική γλώσσα - με ένα απόλυτα προσωπικό ύφος, πλοκή εφιαλτική, γραφή που πάλλεται σαν καρδιά ολοζώντανη και συνδέει τα πεπρωμένα των ανθρώπων και αφήγηση με αίμα που βάφει κόκκινες τις ζωές των ηρώων που συναντιούνται σε μονοπάτια απόγνωσης, πάθους, τιμής, εκδίκησης, ενοχής, πολέμου συναισθημάτων και απογοήτευσης.
 
Εδώ η καρδιά δεν έχει μονάχα μεταφορική συναισθηματική έννοια αλλά λειτουργεί κυρίως ως κεντρικό όργανο που διαιωνίζει τη ζωή. Όλα ξεκινούν από την Κίνα, το 1948, στο προαύλιο του σωφρονιστικού ιδρύματος του Κουανγκτσόου. Ο σαράντα τεσσάρων ετών κρατούμενος Τσόου Χοντσίνγκ πυροβολείται στην πλάτη και, πριν καν ξεψυχήσει, του αφαιρείται η καρδιά. Μια εβδομάδα αργότερα, το αδειασμένο του σώμα παραδίδεται στον μοναχογιό του, Λινγουέι, ο οποίος ξεκινά μια αναζήτηση χρόνων προκειμένου να ανακαλύψει τον παράνομο νέο κάτοχο της καρδιάς του πατέρα του. Σύμφωνα με τη βουδιστική παράδοση, αν η καρδιά δεν θαφτεί μαζί με το νεκρό σώμα, τότε ο νεκρός δεν μπορεί να αναπαυτεί μιας και στην καρδιά κατοικεί το Σεν (η ψυχή) που περνάει στις επόμενες γενιές.
 
Σκοπός ζωής του Λινγουέι λοιπόν, είναι να βρεί το σώμα που είναι ζωντανό χάρη στους χτύπους της καρδιάς του αδικοχαμένου πατέρα του. Βάσει πολύχρονων ερευνών, το ζωτικό όργανο είχε μεταφερθεί από την Κίνα στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Όστιν του Τέξας. Συνοδοιπόρος του Λινγουέι στην αναζήτηση και στον αγώνα ανεύρεσης, είναι ο νεαρός γιος του, Σιντσιάνγκ, (το όνομά του στα κινέζικα σημαίνει "πυρήνας", "καρδιά") που μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα του και έχοντας τη βαριά κληρονομιά της οικογένειάς του και τον όρκο να επιστρέψει το Σεν εκεί που ανήκει, συνεχίζει τις έρευνες.
 
Τη στιγμή που ο Σιντσιάνγκ βρίσκεται στο Όστιν, στην ίδια περιοχή ένα δεκαεξάχρονο τυφλό κορίτσι, η Ρόμπιν, επιστρέφει στο τροχόσπιτό της, υπό την επήρεια χαπιών και αλκοόλ, πέφτει για ύπνο μέσα σε μια λίμνη αίματος πλάι στη μαχαιρωμένη νεκρή μητέρα της. Το επόμενο πρωί, η Ρόμπιν συλλαμβάνεται και της επιβάλλεται η θανατική ποινή.
 
Επόμενο τμήμα του μυθιστορήματος είναι οι επιστολές της Ρόμπιν προς τον πατέρα της και προς τον αγαπημένο της Τσάο μέσα από τη φυλακή. Επιστολές που βρίθουν ανατριχιαστικών λεπτομερειών για τις συνθήκες κράτησης, για τη στέρηση ελευθερίας, την άχνα ομορφιάς μέσα στη φρίκη, τις πιο ενδόμυχες σκέψεις, την αναμονή της ημερομηνίας εκτέλεσης, το φως που ανάβει μέσα στο σκοτάδι, τις διαστάσεις της άγριας μοναξιάς και του φόβου που εισχωρεί σαν σκουλήκι στα σωθικά και τα απομυζά, την απόλυτη σιωπή, την απουσία αναμνήσεων, την ανταλλαγή φωτός και καρδιάς.
 
Ο μυς, η σύσπαση που δημιουργεί την επόμενη σύσπαση, η ώρα της εκτέλεσης και της αφαίρεσης και της προσθήκης, η ώρα της συμπόνοιας, το γράμμα, τα χέρια που τρέμουν, το μοντάζ μιας καρδιάς στη θέση της άλλης, το δώρο της ελευθερίας που ανοίγει δρόμους και πόρτες σε ένα σώμα που ταλαντεύεται μεταξύ θανάτου και ζωής ξαφνικής.
 
Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Ρόμπιν μέσω των επιστολών της εναλλάσσεται με την τριτοπρόσωπη αφήγηση και τα στοιχεία περί της θανατικής ποινής και της παράνομης εμπορίας οργάνων. Η πρόζα της Περεθάγουα κινείται δεξιοτεχνικά μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκουμέντου ,αντλώντας υλικό από αληθινά ζοφερά γεγονότα για τις συνθήκες κράτησης των μελλοθάνατων, το καθεστώς των παράνομων μεταμοσχεύσεων και τις χιλιάδες εκτελέσεις εξαναγκασμένων δοτών στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
 
Ήδη η συγγραφέας αποτελεί μια από τις πιο συναρπαστικές νέες φωνές της ισπανόφωνης πεζογραφίας και το ταλέντο της αποδεικνύεται έμπρακτα σε αυτό το μυθιστόρημα - ξυράφι. Μυθιστόρημα για ένα κόσμο σε πλήρη σήψη - δημιουργία του ανθρώπου και κληροδότημα στον άνθρωπο, για τις αμαρτίες που προσμένουν λύτρωση και συγχώρεση, για την αγάπη που αγκαλιάζει την ενοχή και ναρκώνει την εκδίκηση, για τη ζωή που γίνεται επάγγελμα και τον θάνατο - οικοδεσπότη που κερνάει ζωή δανεική, για την ψυχή και τη φυλακή της.
 
Η εξαιρετική μετάφραση της Μαρίας Παλαιολόγου ακολουθεί κατά πόδας τον παλμό και τους σαρωτικούς αφηγηματικούς δρόμους της Περεθάγουα. Το αποτέλεσμα είναι το πάγωμα της ανάσας, το δέος και το ρίγος που νιώθει ο αναγνώστης σε ολόκληρη την πορεία του έργου αλλά και φτάνοντας στο ανατρεπτικό φινάλε αυτού του αποκαλυπτικού και ωμού - σαν την αλήθεια - μυθιστορήματος τεκμηρίωσης.
 
 
Εκδόσεις Καστανιώτη

Δευτέρα 8 Αυγούστου 2022

Ειρήνη Βαρδάκη, Ζώνη 5

Ειρήνη Βαρδάκη, Ζώνη 5

 
Σαν μια ασθματική παρτίδα σκάκι με επιθετικές κινήσεις, το πρόσφατο εξαιρετικό μυθιστόρημα της Ειρήνης Βαρδάκη με μια ιστορία που θα μπορούσε να τοποθετηθεί στο σήμερα υπό άλλα καθεστώτα, άλλα ονόματα, άλλες επικίνδυνες ζώνες. Καλοκουρδισμένο και σφιχτοδεμένο από την αρχή ως το τέλος, με αμείωτη ένταση, με μια φλέβα στη γραφή που χτυπάει μανιασμένα ώσπου να σπάσει και το λευκό τοπίο να γίνει κόκκινο.
 
Ευφυές λογοτεχνικό ψυχολογικό παιχνίδι για γερά νεύρα, λογοτεχνικός γρίφος για δυνατούς λύτες και μια απόλυτα επιτυχημένη λογοτεχνική στροφή της Βαρδάκη από το ψυχολογικό θρίλερ στην κοινωνικοπολιτική δυστοπία.
 
Η Λίζα/Ελισάβετ Βλαντή, μεταφράστρια σε εκδοτικό οίκο, μεγαλώνει μόνη της τον έφηβο γιο της Άλεξ ενώ παράλληλα φροντίζει τον τυφλό πατέρα της που μένει κοντά τους. Σε μια ανθρωποφαγική κοινωνία και σε ένα ζωντανό εφιάλτη που ξεκινά και ανατρέπει τις ζωές τους, μητέρα και γιος έχουν συχνά διαφορετική οπτική στα πράγματα άρα και κόντρες, ενώ οι τρυφερές τους στιγμές και η αδυναμία του ενός για τον άλλον είναι ολοφάνερες μέσα από βλέμματα, βιαστικές αγκαλιές και χάδια ανάμεσα στον τρόμο και τον πανικό που τους κυριεύουν για ό,τι συμβαίνει. Κι αυτό που συμβαίνει μοιάζει με σκοτεινό κακό όνειρο διαρκείας. Η πόλη πλήττεται τελευταία από αλλεπάλληλες ομαδικές αυτοκτονίες, απόρροια ενός παγκόσμιου "ιού" οξείας αντιδραστικής κατάθλιψης. Τα έκτακτα δελτία ειδήσεων πληθαίνουν, οι συσκευές κινητών δέχονται απανωτές ειδοποιήσεις, οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Στη Ρώμη γίνεται πραξικόπημα. Ο Πάπας αυτοκτονεί σε ζωντανή σύνδεση. Τα ποσοστά αυτοχειριών αυξάνονται κατακόρυφα. Η πανδημία της οξείας κατάθλιψης φουντώνει, τα κρούσματα πολλαπλασιάζονται, εκείνοι που προσπαθούν να ζήσουν ανεπηρέαστοι σχεδόν φυσιολογικά στοχοποιούνται. Η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου, ο στρατός βγαίνει στους δρόμους, πέφτει η κυβέρνηση. Πραξικόπημα και στην Ελλάδα με ένα ολοκληρωτικό καθεστώς που ονομάζεται Λευκός Στρατιώτης.  Τα κανάλια εξυμνούν το καινούργιο σωτήριο κίνημα ενώ η κυκλοφορία μετά τη δύση του ήλιου απαγορεύεται. Απαγορεύονται τα θλιμμένα βλέμματα και η περιφορά λύπης, απαγορεύονται τα βιβλία, οι ταινίες και οι μουσικές με θλιβερό περιεχόμενο. Τα σκουρόχρωμα ρούχα και αξεσουάρ και τα γκρίζα κτίρια κρίνονται παράνομα. Οι πολίτες υποβάλλονται σε συνεχή ψυχολογικά τεστ και ο ΔΑΔ (Δείκτης Αυτοχειριακής Διέγερσης) τους χωρίζει σε πέντε κατηγορίες / ζώνες.  Στη ζώνη 5 ανήκουν εκείνοι που κρίνονται καταθλιπτικοί οπότε και επικίνδυνοι για τον εαυτό τους και το κοινωνικό σύνολο.
 
Ένα σύνθημα του έφηβου Άλεξ σε τοίχο γίνεται η αιτία σύλληψής του και κράτησής του στο "στρατόπεδο συγκέντρωσης" της ζώνης 5. Ό,τι έχει απομείνει από εκείνον είναι ένα κορδόνι των παπουτσιών του, φυλαχτό, θύμηση και έναρξη αγώνα για τη μητέρα του που μένει πίσω μόνη, ζωντανή - νεκρή, χαμένη νικήτρια στη ζώνη 3. Η Λίζα γίνεται πρωταγωνίστρια σε ένα εφιαλτικό σενάριο: από Πολίτης κερδίζει τον τίτλο του Στρατιώτη του Λευκού Κινήματος, κι ο στόχος της, φυσικά, είναι να ξαναβρεί το παιδί της.
 
Οι πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις της Λίζας και του Άλεξ εναλλάσσονται και περιγράφουν όλη τη φρίκη της νεας καθημερινότητας, της συνθήκης του χωριστά και την προσπάθεια επιβίωσης μέσα στο καθεστώς του παραλόγου. Κρατάνε τις αναμνήσεις τους ζωντανές, ψιθυρίζουν ο ένας το όνομα του άλλου για να μην ξεχαστούν και γίνουν ένας αριθμός.
 
Δυστοπική αλληγορία για μια γυναίκα και μητέρα που αγωνίζεται να σωθεί και να σώσει τον αγαπημένο της γιο χωρίς να λυγίσει, χωρίς να κλάψει, χωρίς να τολμήσει να εξωτερικεύσει συναισθήματα. Ταλαντεύεται μεταξύ Αντίστασης και Λευκού Στρατιώτη, μεταξύ νίκης, ήττας και προδοσίας, περιδιαβαίνει την ίδια την κόλαση, χάνει τον εαυτό της και την καρδιά της όντας πια κομμάτι και σχεδιάγραμμα τέρατος του καθεστώτος που συνθλίβει κάθε ίνα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης.
 
Η Βαρδάκη με εξαίρετη χρήση γλώσσας και γραφής - γραφή ακροβασία σε τεντωμένο σχοινί - ,με ωμές ανατριχιαστικές περιγραφές, απόλυτη αίσθηση σκοταδιού και παγερής μοναξιάς, λυρισμό και σπαρακτική τρυφερότητα, κερδίζει τον αναγνώστη από την πρώτη παράγραφο και στη συνέχεια τον παραπλανεί, τον ξεβολεύει, του θέτει ερωτήματα και διλήμματα δείχνοντάς του μια πραγματικότητα που δεν απέχει πολύ από αυτή που ζούμε.
 
Ολόκληρη η διαδρομή στη "Ζώνη 5" είναι μια διαδρομή με ακονισμένα ξυράφια. Φτάνοντας στο τέρμα της, τα πάντα ανατρέπονται. Τα λευκά και τα μαύρα πιόνια, ο βασιλιάς, η λευκή βασίλισσα, ο μαύρος ίππος μετακινούνται επιθετικά σε μια παρτίδα που πιάνει φωτιά υπό τον ήχο του μέλλοντος που ουρλιάζει και μιας φωνής γνώριμης που ψιθυρίζει "μη γυρίσεις", με τη λύπη λίπασμα στην ψυχή του κόσμου. Του κόσμου που γεννιέται κλαίγοντας, μια Μπλε Δευτέρα.
 
 
 Εκδόσεις Μίνωας

Παρασκευή 5 Αυγούστου 2022

Μαρία Δ. Σφήκα, Άλογα στο στήθος

Μαρία Δ. Σφήκα, Άλογα στο στήθος

 
Πτυχιούχος του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, με μεταπτυχιακή εκπαίδευση στη Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Υποψήφια Διδάκτορας του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας του ΕΚΠΑ, η Μαρία Σφήκα, και κυρίως φύσει και θέσει Ποιήτρια, με την ποίηση ανάσα της, οξυγόνο της και τρόπο ζωής της και με τις λέξεις της καλπασμούς στην καρδιά της και, κατά συνέπεια, και στην καρδιά των αναγνωστών. Έχοντας στο ενεργητικό της δυο προηγούμενες ποιητικές συλλογές (εκτός των ποιημάτων της που έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και ανθολογίες) το 2006, "Ο Υποκειμενικός Κήπος" και το 2011, "Εισαγωγή στις πονηρίες της χαράς", αμφότερες κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Οιωνός στη Λαμία, η Μαρία Σφήκα επιστρέφει σχεδόν μετά από μια δεκαετία με την τρίτη της συλλογή, ωριμότερη, πιο τολμηρή, βαθυστόχαστη, ευθύβολη, με γραφή απόλυτα διεισδυτική και πάντα με την ίδια εργατικότητα και την προσήλωση στις λέξεις και στην τοποθέτησή τους τη μια πλάι στην άλλη ώστε να χτιστούν ιστορίες. Γιατί τα ποιήματά της είναι ολοκληρωμένες ιστορίες που βρίθουν εικόνων και βλεμμάτων, σαν ταινίες μικρού μήκους με γκρο και πανοραμικά πλάνα σε τοπία, συνθήκες και ανθρώπους.
 
Σκηνή 1η: σε μια μητρόπολη του κόσμου, ανάμεσα στο πλήθος που πάει κι έρχεται, ένας αλαλαγμός, μια φωνή από μια φιγούρα που από μέσα της ξεχύνεται πηχτό σκοτάδι. Μια ανθρώπινη κουκίδα μέσα στον "κόσμο τον μικρό τον μέγα".

Σκηνή 2η: σκηνικό αληθινής ζωής που κρύβει επιμελώς την ασχήμια και προβάλλει την ομορφιά. Μια περιδιάβαση στα παρασκήνια του ωραίου, μια ειρωνική ματιά στο κρυφό δράμα που φοράει λαμπερά ρούχα και λικνίζεται τεχνητά. Εδώ ο ήρωας, έτοιμος, φορώντας την πανοπλία του περιμένει να δεχτεί πλήγματα ενώ οι θεατές απέναντι απολαμβάνουν αφηρημένοι τα δρώμενα, με μια πείνα που τη νύχτα θερίζει τα όνειρά τους. Ο σκηνοθέτης δίνει οδηγίες να είναι η ζωή πιο αληθινή απ' την αληθινή. Έπειτα, διαφημιστικό διάλειμμα: ζυμαρικά, απορρυπαντικά, αφρόλουτρα, απορίες, ευτυχισμένες οικογένειες με λευκά δόντια και λευκά σαγόνια σε λευκά σεντόνια. Κι επιστροφή στη λήψη της επόμενης σκηνής, στη λήθη και στα λάθη.

Σκηνή 3η και ο φακός της Σφήκα εστιάζει σε μια συνάντηση στην πλαζ του ΕΟΤ με κρυστάλλινα νερά, δυσδιάκριτο αλάτι και κραδασμούς κυμάτων. Και από 'κεί, σύντομο ταξίδι στην Ιστορία με δημοτικά δίστιχα, γη που αναδίδει αρώματα και θυμάται. Εδώ ο κόμπος στο λαιμό δεν συμβαδίζει με την εποχή των κούφιων συγκινήσεων. Το βλέμμα στέκεται στους κολυμβητές που δεν διαβάζουν ποίηση και γύρω, ένας ψίθυρος σαν προσευχή του Αυγούστου. Αλλαγή σκηνής - Η ποιήτρια / αφηγήτρια σε τόνο πιο εξομολογητικό και εναλλασσόμενη πρωτοπρόσωπη και δευτεροπρόσωπη αφήγηση παρακολουθεί φευγαλέα την Σύλβια Πλαθ μεταξύ νοικοκυριού, σκοταδιού και ποίησης. Κι ύστερα, κοντινό πλάνο σ' εκείνα που με τον καιρό και τα χρόνια γίνονται όμοια, στην αναπηρία της συμβίωσης, στη συγκατάβαση, στη στρογγυλοποίηση, στη βέρα που αδιαμαρτύρητα βγαίνει απ' τον δεξί παράμεσο και ξεχνιέται στο συρτάρι παρέα με όρκους παλιούς, στην εκκίνηση βημάτων στα χαρακώματα, στα αποσπάσματα κάτι ξεφτισμένων ονείρων μπροστά στην οθόνη. (Εκπληκτική η ρεαλιστικότατη περιγραφή της Σφήκα σ' αυτό που λέγεται κοινός βίος, έγγαμος βίος, ανθρώπινη σχέση, που σαν ταβάνι ξεφλουδίζει και πέφτει το χιόνι του στη σιωπή, στις μάχες και στις ανακωχές.) Κι από τους δυο στο ένα: στον εαυτό και στην εξομολόγηση χωρίς υπεκφυγές, στον καλπασμό αλόγων στο στήθος, στις πικρές παροιμίες, στην αυτεπίγνωση, στην καταδίκη των λέξεων σ' έργα καταναγκαστικά "να σπαν χαλίκι προσπαθώντας να εξηγήσουν το γρανιτένιο μέγα νόημα των βράχων, έτσι ώστε ο καθένας να μπορέσει να χωρέσει μες στο μυαλό του ένα μικρό βουνό".
 
Τελευταίο και συγκλονιστικό μονοπλάνο: η αφηγήτρια παραχωρεί τα τιμαλφή των λέξεών της σε όλους τους ειλικρινά και εντόνως φωνασκούντες και μ' αυτά να υπερασπιστούν τ' ανυπεράσπιστα, γιατί στις λέξεις κατοικούσαν το σώμα και η ποίηση και τώρα, τέλος, κατοικούν μέσα τους ενοικιαστές - αναγνώστες που οφείλουν να συντηρούν το οικοδόμημα που στέγασε ζωή αληθινή, άλογα στο στήθος, θάλασσα κι ουρανό.
 
Άλογα στο στήθος είναι όλα τα ανείπωτα, δεμένα χρόνια σε πάσσαλο, που λύνονται και τρέπονται σε φρενήρη καλπασμό. Είναι τα ποιήματα που θυμόμαστε και συλλαβίζουμε σαν προσευχές, είναι τα λάθη και τα πάθη μας, οι στιγμές, τα κύματα, είναι εμείς στο κυριακάτικο τραπέζι ενωμένοι - απόμακροι - σιωπηλοί. Είναι τα γέλια μας, η συγκρατημένη οργή, οι μάχες, οι νίκες και οι ήττες μας, οι εκρήξεις μας, η λάβα στον μικρόκοσμό μας, η μοναξιά, οι κρίσεις πανικού, η επανάσταση, τα χρόνια που χτίζουν σπίτι στο δέρμα μας ρυτίδα ρυτίδα, οι έρωτες, οι χωρισμοί, η επανάληψη, το αφηρημένο έργο τέχνης του εαυτού μας, οι λέξεις που ταξιδεύουν ελεύθερες κι οι άλλες που παραμένουν φυλακισμένες κι εξεγείρονται.
 
"Άλογα στο στήθος" είναι η πιο πρόσφατη έξοχη ποιητική συλλογή της Μαρίας Σφήκα, δώρο σ' εκείνους που εξανίστανται στην αδικία και στο λίγο του κόσμου. Η ποίηση της Μαρίας Σφήκα: Ποίηση γροθιά κι αγκαλιά. 
 
 
ΑΩ Εκδόσεις
(1ο Βραβείο 26ου Πανελλήνιου Ποιητικού Διαγωνισμού "Κούρος Ευρωπού")