Patrick Raynal, Καιρός για πόλεμο

 

Ο Πατρίκ Ρεϊνάλ, αυτός ο σπουδαίος εκπρόσωπος της νουάρ γαλλικής πεζογραφίας, έγινε ευρέως γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με το μυθιστόρημα "Παράθυρο με θέα γυναίκες", που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις το 1999 (ακολούθησε επανέκδοση το 2016), με κεντρικό χαρακτήρα του βιβλίου τον Φιλίπ Κλερ, -όνομα που παραπέμπει στον μοναχικό, σκληροτράχηλο, φιλοσοφημένο, αλκοολικό ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου, δημιούργημα του Ρέιμοντ Τσάντλερ- έναν μοναχικό τύπο που συχνά κινείται εκτός νόμου εντός της αγαπημένης του πόλης.

Ο Ρεϊνάλ με μεγάλη εμπειρία στα εκδοτικά πράγματα και στη συγγραφή, έχει εργαστεί ως κριτικός βιβλίου στις εφημερίδες Nice - Martin και Le Monde, ως δάσκαλος δημιουργικής γραφής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι και ως σεναριογράφος. Για αρκετά χρόνια διηύθυνε σειρές αστυνομικών μυθιστορημάτων στους εκδοτικούς οίκους Fayard και Gallimard ενώ έχει στο ενεργητικό του αρκετά μυθιστορήματα με συνδυασμό των ειδών του μεσογειακού νουάρ, του hardboiled και του polar.

Ξανά, από τις εκδόσεις Πόλις, αρκετά χρόνια μετά, ο Ρεϊνάλ επανέρχεται με ένα έξοχο, σκοτεινό, ποιητικό και βίαιο νουάρ μυθιστόρημα και, ξανά, δίνει σάρκα και πνοή στον χάρτινο ήρωά του, Φιλίπ Κλερ με φόντο τη Νίκαια όπου και εδώ, ο ήρωας - αφηγητής γνωρίζει ότι κάτω από τον λαμπερό ειδυλλιακό ουρανό της πόλης του λαμβάνουν χώρα καθημερινά, μικρά και μεγάλα εγκλήματα και κινούνται τα μέλη μιας σάπιας κοινωνίας που θεριεύει και μεταδίδει στον αέρα τις ανίατες ασθένειες της βίας και της διαφθοράς.

Μια νέα περιπέτεια στο "Καιρός για πόλεμο" για τον εβδομηνταπεντάχρονο πλέον Φιλίπ Κλερ, ο οποίος μετά από μια νύχτα κατανάλωσης άφθονου αλκοόλ στο μπαρ Negresco, ξυπνάει το επόμενο πρωί, με βαρύ κεφάλι, μέσα σε ένα άγνωστο δωμάτιο. πάνω σε ένα υπέρδιπλο κρεβάτι, πλάι σε μια γυναίκα πολλά χρόνια νεότερή του, γυμνή και νεκρή χωρίς ίχνη αίματος και βίας, και την ίδια στιγμή η αστυνομία χτυπάει επίμονα την πόρτα.

Ο Φιλίπ συλλαμβάνεται, οδηγείται στην Γενική Αστυνομική Διεύθυνση, μπαίνει στο κρατητήριο και φυλακίζεται ενώ παλεύει να θυμηθεί  όλα όσα έγιναν, πώς έγιναν, πώς και για ποιό λόγο βρέθηκε με τη νεαρή κυρία Βάις -σύζυγο ενός Ελβετού τραπεζίτη- στο ίδιο κρεβάτι. Όλα μοιάζουν με μια καλοστημένη παγίδα.

Κατά τη διάρκεια του προαυλισμού του στη φυλακή, ένας συγκρατούμενος τον πλησιάζει και του θυμίζει το όνομα Μασενά, ο οποίος υπήρξε παλιός φίλος και συμφοιτητής του Κλερ. Και ο όρος; Για να αποφυλακιστεί ο Κλερ θα πρέπει να τους φέρει σε επαφή με τον Μασενά. Μόνο που εκείνος είναι νεκρός.

Κι ένα χαρτί διπλωμένο στα τέσσερα ξεδιπλώνεται και αποκαλύπτει μια εμπρηστική προκήρυξη γραμμένη από μέλη των μαοϊστών της Νίκαιας, πιθανότατα γραμμένη από το χέρι του Κλερ και του  Μασενά. Κι ενώ ο κλοιός αρχίζει να σφίγγει όλο και περισσότερο, ο Κλερ θυμάται τα φοιτητικά του χρόνια και τους συντρόφους του, Μασενά και Μπαντρί, τα οράματα και τις ιδεολογίες τους. Οι τρείς τους, οι "τρείς σωματοφύλακες" του Μάη του '68!  Ο Μπαντρί ήταν ταγμένος με τους τροτσκιστές και κατέληξε στην πορεία να γίνει μπάτσος. Ο Μασενά, με τους αναρχικούς, κατέληξε κακοποιός και πια θεωρείται νεκρός. Και ο Κλερ, με την πλευρά των μαοϊστών κατέληξε ασφαλιστής και μια μοναχική αλλόκοτη φιγούρα στο σύγχρονο Παρίσι.

Παραμονές εκλογών στη Νίκαια. Αστυνομικοί και δικηγόροι υπεράνω υποψίας είναι μπλεγμένοι σε υπόγειες διασυνδέσεις. Υποψήφιοι πολιτικοί και μαφιόζοι βρίσκονται σε πεδίο μάχης, εν καιρώ πολέμου, για τις υποψηφιότητες και την άνοδο στην εξουσία. Και σε αυτό το επικίνδυνο παιχνίδι πολέμου παρασύρεται και ο Κλερ που αγωνίζεται να παραμείνει αλώβητος από τα θανάσιμα πυρά, τους εκβιασμούς και τη διαφθορά, να βγάλει άκρη, να σωθεί και να ξεμπερδέψει με αυτή την απίστευτη ιστορία. Κάνει προσωπική έρευνα, συναντά παλιούς γνώριμους και μια γυναίκα από το παρελθόν του επανεμφανίζεται στην ταραγμένη του καθημερινότητα.

Κεφάλαιο το κεφάλαιο και με ένα καταιγισμό γεγονότων που προκαλούν αμφιβολίες και υψηλή εσωτερική θερμοκρασία, η υπόθεση δείχνει να περιπλέκεται ακόμα πιο πολύ. Οι λέξεις συγκρούονται η μια με την άλλη κι όταν μπαίνουν σε σειρά και αποκτούν νόημα, η λογική τους παγώνει το αίμα και ο Κλερ βγαίνει εκτός ελέγχου και, για μια ακόμα φορά, εκτός των ορίων του νόμου.

Με μαύρο χιούμορ, πεσιμισμό και σαρκασμό, με αναφορές σε πρόσωπα, βιβλία, συγγραφείς και γεγονότα, ο Ρεϊνάλ, ο ξεχωριστός στυλίστας αστυνομικών ιστοριών, δημιουργεί ένα μυθιστόρημα που αφυπνίζει και θυμίζει ό,τι συνέβη στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν που συμβαίνει και σήμερα όσον αφορά την πολιτική, τη διαφθορά, τις πλεκτάνες και τις σκευωρίες, την άνοδο της Ακροδεξιάς, την μετατόπιση ευθυνών, τις χαμένες ιδέες, τις παρασκηνιακές διασυνδέσεις και τα παράνομα κυκλώματα που δρούν ανεξέλεγκτα, πολλαπλασιάζονται και ασκούν εξουσία, κάτω από τον ολόχρυσο ήλιο της Νίκαιας.

Η Μαριάννα Μαντά μετέφρασε επιτυχώς την ποιητικότητα και τον κυνισμό της γραφής του Ρεϊνάλ και κατάφερε να αποδώσει  πιστά την τόλμη του να αποτυπώσει λογοτεχνικά την πολιτική κατάσταση της χώρας του και της κάθε χώρας σ' αυτό τον κόσμο.

 

Εκδόσεις  Πόλις

Ευάγγελος Αυδίκος, Δρολάπι

Δρολάπι ή δρόλαπας ονομάζεται η ραγδαία βροχή σε συνδυασμό με σφοδρό άνεμο.

"Δρολάπι" ονομάζεται και το μυθιστόρημα του Ευάγγελου Αυδίκου που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Βιβλιοπωλείον της Εστίας, εκδόσεις που με φροντίδα και συνέπεια εδώ και πολλά χρόνια στηρίζουν -μεταξύ άλλων- την καλή εγχώρια πεζογραφία ,φέρνοντας το αναγνωστικό κοινό σε επαφή με αξιανάγνωστους συγγραφείς. Το "Δρολάπι" του Ευάγγελου Αυδίκου δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο καθώς το εξώφυλλο και ο ιδιαίτερος τίτλος του τραβούν την προσοχή του υποψήφιου αναγνώστη αλλά κυρίως λόγω του ότι πρόκειται για ένα ξεχωριστό δείγμα ελληνικής πεζογραφίας, όπου η φύση κρατάει τον πρωταγωνιστικό ρόλο παράλληλα με τις ιστορίες των τριών ζευγαριών - πρωταγωνιστών. Οι δυνατές σταγόνες της βροχής των ηρώων ενώνονται σε βροχή καταρρακτώδη μέσα στις ψυχές τους και έξω απ΄ το σώμα τους: στα τοπία που ατενίζουν, στα όνειρα που χτίζουν, στις σκέψεις που κρατούν κρυφές ή τις επικοινωνούν έντονα κι άξαφνα, στο παρελθόν τους που αλλάζει αποχρώσεις και θέσεις, στους δρόμους που ταξίδεψαν, περπάτησαν, ξέχασαν, απαρνήθηκαν, έχασαν, ξαναβρήκαν.

Δρολάπι είναι η λαίλαπα βροχής ανακατεμένη με δυνατό αέρα και με άξονα αυτό το φαινόμενο οργανώνεται το παρόν έργο του Ευάγγελου Αυδίκου, -ομότιμου καθηγητή Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας- ενός συγγραφέα ο οποίος μοιράζει την τέχνη της γραφής του μεταξύ πεζογραφίας και μελετών.

Σπονδυλωτό μυθιστόρημα, χωρισμένο σε δέκα κεφάλαια καθένα εκ των οποίων φέρει διαφορετικό τίτλο που συνδέεται μεταφορικά ή κυριολεκτικά με την εξέλιξη της ιστορίας του κάθε κεφαλαίου και με έξι χαρακτήρες, τρία ζευγάρια ηρώων. Η Αρσινόη και ο Μάχος / Λυσίμαχος. Η Ιρένε / Ρήνα και ο Κώστας. Η Μίκα και ο Κρίστ. Οι τροχιές τους είχαν διασταυρωθεί κάπου, κάποτε, παλιά. Οι διαφορετικές τους ιστορίες που αποτυπώνονται και ξετυλίγονται κινηματογραφικά, δένουν οργανικά η μία με την άλλη και, από τα μισά του μυθιστορήματος και κάτω, οι έξι άνθρωποι συναντιούνται σε τόπο κοινό.

Από τη Θράκη ως την Πρέβεζα, από την Σόφια στην Ήπειρο, από την Αμερική, τη Βραζιλία, τον Αμαζόνιο, την Ιρλανδία στην Ελλάδα, από την Αθήνα στα Τζουμέρκα, από τα βόρεια του χάρτη στα ηπειρωτικά και στα νότια και πάλι πίσω, μετακινούνται σαν βροχοστάλες γυρεύοντας ευκαιρίες, εαυτούς. ταυτότητα, νέα ζωή σε γερά θεμέλια.

Κάτω από την ανελέητη βροχή γεγονότων και καταστάσεων, πλάι σε μια γέφυρα που γκρεμίζεται απ΄ τ' άδικο, σκληρό ανεμόβροχο, πάνω σε ένα οδόστρωμα, δραπετεύουν, ερωτεύονται, έρχονται σε σύγκρουση με τη φύση, τη μοίρα και το χρόνο, ξεχνούν την προηγούμενη ζωή τους, βρίσκονται σε μια περιδίνηση από τόπο σε τόπο, συνομιλούν με τα ποτάμια, συνομιλούν με τα ζώα (η παρουσία των ζώων στην αφήγηση είναι καταλυτική), αγναντεύουν ψηλά βουνά που αγγίζουν τα μαύρα σύννεφα, κοιτάνε κατάματα τις εναλλασσόμενες διαθέσεις της θάλασσας που μια τους γελά και μια τους τιμωρεί, τους προσκαλεί και τους διώχνει.

Η Αρσινόη και ο Μάχος είναι ένα ζευγάρι που σε ένα μοιραίο ταξίδι φυγής ήταν άλλοι κι έγιναν άλλοι, έχασαν τις ρίζες τους και το παρελθόν τους. Λαθραίοι σε μια δική τους νομιμότητα, ξαναβαπτισμένοι σε ένα νέο βίο. Άνθρωποι τσακισμένοι, μισοί, χτυπημένοι ανελέητα από το δρολάπι αλλά με διάθεση να πιαστούν απ' ό,τι έχει μείνει ακέραιο και ζωντανό μέσα τους και να συνεχίσουν.  Η Ιρένε είναι κόρη πολιτικού πρόσφυγα, κάποτε είχε φέρει τον νεκρό πατέρα της στην Ήπειρο για να του κάνει την ταφή. Στην Αθήνα, σε μια διαδήλωση, γνώρισε τον Κώστα, πρώην δικηγόρο και, εν μέσω κρίσης, άνεργο και άστεγο. Οι δυο τους πλέον διατηρούν μια μικρή ξενοδοχειακή μονάδα στα Τζουμέρκα ενώ μεταξύ τους μαίνεται ένα διαρκές δρολάπι που απορρυθμίζει τα παλιά όνειρά τους και γκρεμίζει ό,τι με κόπο χτίστηκε.  Η Μίκα είναι Ελληνοαμερικανίδα δημοσιογράφος. Από τη Βραζιλία βρέθηκε στην Ελλάδα όπου παλιότερα είχε συναντήσει την Ιρένε στα πλαίσια ενός κοινού τους ρεπορτάζ στον Έβρο. Οι δυο γυναίκες συναντιούνται ξανά σε ένα παρόν που θα τους καθορίσει όλους και θα φέρει αποκαλύψεις και την κάθαρση.

Ερωτισμός, μυστήριο, σασπένς, ανατροπές, αινίγματα και γρίφοι, το "δρολάπι" της Ιστορίας, φιλοσοφικοί στοχασμοί, διακειμενικές αναφορές, αναφορές σε ζητήματα πολιτικής, πολιτιστικής και οικονομικής κρίσης, αφηγηματικές εναλλαγές, διαδρομές μπρος πίσω στο χρόνο, η σχέση μεταξύ Αμαζονίου και Ασπροβάλτας, ένα χαρτόκουτο, ένα κοράκι, ένα χαμένο δελτίο ταυτότητας και ήρωες ευάλωτοι, τρωτοί, φαινομενικά ασύνδετοι μεταξύ τους που τελικά τα κομμάτια τους συνδέονται με τον πιο απρόβλεπτο τρόπο. Ήρωες πρόσφυγες και μετανάστες, αποπροσανατολισμένοι, που έχουν για πατρίδα την καρδιά και τον άνθρωπο. Όλα τα παραπάνω, επιτυχώς ενορχηστρωμένα από τον Ευάγγελο Αυδίκο σε ένα σαγηνευτικό, υπαρξιακό, κοινωνικοπολιτικό μυθιστόρημα - καθρέφτη της σύγχρονης Ελλάδας, με έξι ρεαλιστικούς κεντρικούς χαρακτήρες οι οποίοι αντίκρισαν, ψηλάφισαν και βίωσαν τον φυσικό και ψυχολογικό θάνατο και τον μετέτρεψαν σε ζωή, που λύγισαν κάτω απ΄το συνεχόμενο μαστίγωμα της βροχής κι όμως βρήκαν τη δύναμη να ελπίζουν, να ονειρεύονται, να χτίζουν με τις λάσπες και τις στάχτες τους νέες γέφυρες που θα ενώσουν δρόμους να τους ταξιδέψουν, να γεννήσουν καινούργια καρδιά με νέο όνομα, να φυτέψουν καινούργια δέντρα να βρίσκουν ίσκιο και χάδι τα πουλιά. Κόντρα στο δρολάπι και στην κατάρρευση του κόσμου.

Εκδόσεις  Βιβλιοπωλείον της Εστίας