Φερνάντα Μελτσόρ, Η εποχή των τυφώνων

Η Φερνάντα Μελτσόρ γεννήθηκε το 1982 στη Βερακρούς του Μεξικού και θεωρείται μια δυνατή φλογισμένη νέα φωνή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. "Η εποχή των τυφώνων" είναι το πρώτο της έργο που μεταφράζεται στα ελληνικά και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό δείγμα μυθοπλασίας τεκμηρίωσης. Η δράση του μυθιστορήματος τοποθετείται στη φανταστική άνομη περιοχή Λα Ματόσα όπου μια παρέα παιδιών βρίσκει το πτώμα της Μάγισσας σε ένα αρδευτικό κανάλι και η ιστορία της ζωντανεύει μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που συνδέονται λιγότερο ή περισσότερο με τη δολοφονία της.
 

Η Μάγισσα είναι το Μυστηριώδες, Αλλόκοτο πλάσμα του μικρού τόπου, σωτήρας, δαίμονας, επιθυμία, κατάρα , περίγελος και αποδιοπομπαίος τράγος. Είναι το πλάσμα - σύμβολο του Κακού που πολιορκεί τους πάντες και τα πάντα στη Λα Ματόσα. Γύρω της, ένας κύκλος ενόχων, μαρτύρων, αγγέλων, κολασμένων, θυμάτων και φονιάδων, ανθρωπόμορφων θηρίων βουτηγμένων στη φτώχεια, στην απελπισία, στην πορνεία, στα ναρκωτικά, στο αίμα και στη διαφθορά. Και στο μίσος που φέρνει βία! Λεκτική, ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική, οικογενειακή, πολιτική βία με πιο ανυπόφορη τη βία της σιωπής.
 

Τέσσερις χαρακτήρες αφηγούνται, εκφράζουν φόβους, σκέψεις, αλήθειες - μισές ή ολόκληρες - πικρίες και πόθους που δημιουργούν μια ομίχλη που διαστρεβλώνει τα γεγονότα. Κάθε αφήγηση κι ένας τυφώνας! Κορίτσια που απαγορεύεται να ονειρεύονται, αγόρια που συνδέουν τη σεξουαλική λαχτάρα με τον εξευτελισμό, άνδρες έρμαια του αρρωστημένου τους μυαλού και της έλλειψης νόμων και κράτους, γυναίκες θύματα σεξισμού και της εποχής των τυφώνων.
 

Οι ήρωες του μυθιστορήματος της Μελτσόρ δεν έχουν συναίσθημα γιατί δεν γνώρισαν συναίσθημα, στερούνται στοργής και τρυφερότητας, είναι αδύναμοι να κατανοήσουν τον εαυτό τους και τους άλλους και να αποδεχτούν τελικά την ομορφιά, την ευθραυστότητα και την διαφορετικότητα.
 

Σκληρό, ωμό, ακραίο σε σημεία, κλειστοφοβικό, συγκλονιστικά και βασανιστικά υπέροχο έργο με την φρικτή του αλήθεια να δηλητηριάζει και να αφυπνίζει.
 

Ειδική μνεία στην εξαιρετική μετάφραση της Αγγελικής Βασιλάκου που απέδωσε άψογα στη γλώσσα μας τον πυρετό, τον τυφώνα και το ασθματικό σφυροκόπημα των λέξεων της Μελτσόρ.

 

 

Εκδόσεις Δώμα

Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, Διάψαλμα

 

Διάψαλμα είναι η μουσική υπόκρουση μεταξύ δύο ψαλμών, η εναλλαγή του μέτρου μιας μουσικής σύνθεσης. "Διάψαλμα" είναι ο τίτλος ενός εκ των 18 διηγημάτων που έδωσε και τον τίτλο σε αυτή την εξαιρετική συλλογή της Κατερίνας Παναγιωτοπούλου που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες και αξίζει την προσοχή του αναγνώστη για πολλούς λόγους: για την υπέροχη ανεπιτήδευτη ελληνική γλώσσα, για τις τολμηρές αναφορές σε μαύρες περιόδους της ελληνικής Ιστορίας, για την αληθοφάνεια των διηγημάτων που - αν και μοιάζουν βιωματικά - είναι απότοκα έρευνας, μελέτης και ψυχής, για την ποιητική πρόζα που "φωτίζει" και απαλύνει  τη σκοτεινιά και το πένθος, για την ένταση της γραφής της Παναγιωτόπουλου που καθηλώνει, ηλεκτρίζει και συγκινεί. Και για τους ήρωες των ιστοριών που - άλλοι σαν περιγράμματα στον χάρτη του βίου τους και του τόπου τους και άλλοι, πολιτικοποιημένοι, υπερήφανοι και μόνοι, πιστοί και ηττημένοι - γίνονται φιγούρες αγιασμένες που το αναμμένο καντήλι τους αχνοφέγγει στις νύχτες μας.
 

Η αντάρτισσα στο βουνό που κλείνει τα μάτια για να δει λίγο γαλάζιο, η γυναίκα που τις νύχτες ξηλώνει τα κεραμίδια της στέγης της και τα κάνει κενοτάφια στο χώμα του κήπου για να κλείσει μέσα τους όσα δεν έζησε, ο άντρας που δεν χώρεσε ούτε καν σε μια φωτογραφία, ο Γωνίτσας με τα "αν" του και το κυνήγι του εαυτού του, ο ποιητής που έγραψε σε ρολά χαρτιού υγείας ποιήματα δώρο στη μνήμη της μάνας του. Άνθρωποι στα χαρακώματα, στα βουνά, στις εξορίες, με ρούχο και δέρμα τους τις πληγές του Εμφυλίου, αφηγούνται τις αλήθειες τους για να διορθώσουν ένα λάθος, γίνονται στάχτη και διαμάντι, προδίδουν και προδίδονται, διεκδικούν, συγχωρούν, πενθούν, σπαράζουν, ελπίζουν, μάχονται υπέρ πίστης, καρδιάς, κόμματος και ιδεολογίας, γράφουν γράμματα με κώδικες, λαμβάνουν γράμματα που παγιδεύουν και ελευθερώνουν.
 

Μια κλωστή αίματος, μνήμης, εκδίκησης και αγάπης ενώνει τη μια αφήγηση με την άλλη, κινείται στο χώρο και στο χρόνο φτάνοντας ως το Διάψαλμα, για να κλείσει ένας κύκλος απ' το παρελθόν και να επουλωθούν παλιές πληγές.
 

Πυκνή πυρετώδης αφήγηση, πύρινος πολιτικός λόγος για το συλλογικό και το ατομικό, υπαινιγμοί και συμβολισμοί, γραφή - μαχαίρι που σκαλίζει, πονάει και λυτρώνει σε 18 αριστοτεχνικά διηγήματα που ανάβουν σπίθες στα ανείπωτα και στα εντέχνως καλυμμένα.

 

 

Εκδόσεις Εντευκτηρίου

Αντριάνα Μίνου, οι Υπέροχοι νεκροί

 

Στη σειρά "αλλότρια/allotria" των εκδόσεων Στιγμός κυκλοφόρησε πριν λίγες εβδομάδες αυτή η ξεχωριστή συλλογή διηγημάτων της συγγραφέως και μουσικού Αντριάνας Μίνου, η οποία ζει στο Λονδίνο, γράφει κείμενα για παραστάσεις και όπερες και είναι συνδιοργανώτρια του Φεστιβάλ της Άμμου στα ελληνικά νησιά ενώ παράλληλα έχει μια λαμπρή πορεία, με διάφορους ρόλους, σε παραστάσεις και συναυλίες σε χώρες του εξωτερικού.  Πολυτάλαντη προσωπικότητα και είναι ολοφάνερο,κρίνοντας από το ύφος και την γραφή της στα 25 διηγήματα του τόμου. Χρησιμοποιώντας εντελώς δικούς της "νόμους" και "κανόνες", φαντασία , λεπτή ειρωνεία, πεζογραφικούς δρόμους που ενώνουν το λογικό με το παράλογο και το ρεαλιστικό με το σουρεαλιστικό, η Μίνου δημιούργησε πρωτότυπες φανταστικές ιστορίες αλλόκοτα και εξαιρετικά γοητευτικές που προκαλούν έκπληξη και μεγάλο θαυμασμό για την σύλληψή τους. Οι Υπέροχοι νεκροί είναι σημαντικά πρόσωπα που επηρέασαν την Ιστορία και την Τέχνη, μιλούν ακατάπαυστα χωρίς να έχουν φωνή! Ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Μπραμς, η Βιρτζίνια Γουλφ με την Σύλβια Πλαθ, ο Βίτγκενσταϊν, ο Μότσαρτ, ο Χίτλερ, η Μάρλεν Ντίτριχ, η Ντόλυ το πρόβατο - κλώνος γίνονται ήρωες του σήμερα, συλλογίζονται, εξομολογούνται, αποδομούν το είναι τους, ξεδιπλώνουν άγνωστες πτυχές τους, επιδίδονται σε μια μελέτη πέρα από τα μεταφυσικά. Γινόμαστε μάρτυρες στην κηδεία του γηραιότερου χρυσόψαρου, ενός σώματος που βγάζει μελωδίες πιάνου, των αγίων που - νύχτα - δραπετεύουν από τον παράδεισο και κατηφορίζουν την Φοντάνα Ντι Τρέβι, του μεσαίου δάχτυλου του Γαλιλαίου που υψώνεται προς τον ουρανό.
 

Γραφή και διάλογοι φιλοσοφικής απόχρωσης, εκρηκτικές αφηγήσεις υψηλής έντασης και μουσικότητας, από μια συγγραφέα με μια απόλυτα δική της λογοτεχνική ταυτότητα - αξιοπρόσεκτη για τα ελληνικά δεδομένα - που σίγουρα εντυπωσιάζει με τους Υπέροχους νεκρούς της, από την πρώτη ως την τελευταία λέξη - αναπνοή - άσκηση ύφους του κάθε διηγήματος.

 

 

Εκδόσεις Στιγμός

Κώστας Μαυρουδής, Η αθανασία των σκύλων

Σημαντικός ποιητής, στοχαστής, πεζογράφος και εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού "Το Δέντρο", ο Κώστας Μαυρουδής τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 2014 και με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού "Αναγνώστης" για αυτή την εξαιρετική συλλογή διηγημάτων του που κυκλοφόρησε το 2013 και επανεκδόθηκε μόλις λίγες εβδομάδες πριν, ξανά, από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ. Ευκαιρία και για τους νέους αναγνώστες να έρθουν σε επαφή με την υψηλής ποιότητας, αισθητικής και ποιητικότητας πρόζα του Μαυρουδή μέσω των 70 αφηγημάτων του παρόντος τόμου, που έχουν σε πρώτο ή δεύτερο πλάνο τον πιο πιστό φίλο του ανθρώπου, τον σκύλο. Δίχως να είναι ζωοφιλικές αφηγήσεις, ο σκύλος σε κάθε ιστορία είναι το πρόσχημα για τον χρόνο που τρέχει, είναι το νήμα που ενώνει ανθρώπους με προσωπικά και ιστορικά γεγονότα, είναι το φωτισμένο πλάσμα ως πρωταγωνιστής ή μια ακτινοβολούσα σκιά στο περιθώριο πολιτικών, κοινωνικών και ιστορικών περιστατικών του 20ου αιώνα, είναι θραύσμα ή κομμάτι γυαλί σε ψηφιδωτό ανθρώπων που προκάλεσαν ή βίωσαν αλλαγές στον τόπο τους. Με αναφορές σε λογοτεχνία, κινηματογράφο, έργα τέχνης, σε προσωπικά βιώματα, σε ευρωπαϊκές πόλεις, σε επαρχίες και έρημα καφενεία, στην Αθήνα, σε ζωές και ταξίδια, οι σκύλοι των αφηγημάτων τρέχουν, συνοδεύουν, γερνούν, θυμώνουν, χαίρονται, αρρωσταίνουν, πεθαίνουν, απαθανατίζονται, διασχίζουν δρόμους και γεγονότα, εμβολίζουν πομπές, ατενίζουν την άγνοια του θανάτου, αγαπούν ανιδιοτελώς, αδιαφορούν συχνά για τα τεκταινόμενα, ανιχνεύουν τη ζωή του δικού τους πληθυσμού μυρίζοντας τον κορμό ενός δέντρου.
 

Σκύλοι σε πίνακες του Βελάσκεθ, του Γκωγκέν, σε μεγάλα μυθιστορήματα, σε φωτογραφίες, που κατέκτησαν τον χρόνο άρα και την αθανασία. Σκύλοι που υποδέχονται τον Ν. Πλαστήρα σε προεκλογική συγκέντρωση, σκύλοι μπροστά σε χιλιάδες καθρέφτες, ο σκύλος που εκκλησιάζεται, ο σκύλος του ποιητή Μπάιρον, ο Άργος του Οδυσσέα. Σκυλίσιες ζωές με ανθρώπινη οσμή και υπόσταση, σε αυτά τα σπουδαία διηγήματα στοχασμού, υπαινικτικότητας, ημερολογιακού/δοκιμιακού ύφους με λυρικότητα, βαθιά μελαγχολία, καυστικό χιούμορ, με πλάγιο βλέμμα στην πικρή Ιστορία της Ελλάδας και κοινό βλέμμα συγγραφέα και αναγνώστη πάνω σε θεμελιώδη υπαρξιακά ζητήματα, για έναν κόσμο σκληρό κι απαράλλαχτο όπου "κάθε σκύλος είναι ιδανικός σύμμαχος, άψογος συνομιλητής και ισόβιος φίλος...".

 

Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

Hans Fallada, Ο εφιάλτης

 

 

Το πιο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Hans Fallada, το μικρότερο σε έκταση και ένα εκ των σημαντικότερων του συνόλου της εργογραφίας του, "Ο Εφιάλτης", κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα σε υποδειγματική μετάφραση των Άγγελου Αγγελίδη και Μαρίας Αγγελίδου, από τις εκδόσεις Gutenberg στη μεγαλειώδη σειρά των κλασικών αριστουργημάτων Orbis Literae.
 

Πιστή αναπαράσταση μιας περιόδου από τον Απρίλιο του 1945 έως το καλοκαίρι του 1946, αυτό το λογοτεχνικό έπος απόγνωσης και αντοχής αντικατοπτρίζει την απάθεια ενός ολόκληρου λαού και τις ολέθριες συνέπειες του ναζισμού και του πολέμου που, όπως κάθε πόλεμος, φέρνει μονάχα θάνατο και καταστροφή.  Ο κεντρικός χαρακτήρας του έργου, ο δρ. Ντολ - alter ego του Φάλαντα - ζει  με την αρκετά νεότερή του σύζυγο, Άλμα, σε μια μικρή πόλη της Γερμανίας που βρίσκεται υπό την διοίκηση του Κόκκινου Στρατού. Ο Ντολ βασανίζεται από νυχτερινούς και ημερήσιους εφιάλτες, από φόβο, από ενοχές για όσα ήξερε, όσα δεν είπε και δεν έκανε. Η συλλογική απάθεια γύρω του είναι μαχαίρι στα σωθικά του. Υπό την σοβιετική εξουσία, ο δρ. Ντολ εκτελεί διαταγή να γίνει δήμαρχος της πόλης. Βαρύ το αξίωμα, δύσκολο το έργο! Η ψυχή και το σώμα του, ήδη καταπονημένα, καταρρέουν. Εγκαταλείπει τα πάντα και μαζί με την - επίσης άρρωστη - σύζυγό του επιστρέφουν στο κατεστραμμένο Βερολίνο σε προσπάθεια εκκίνησης νέας ζωής και ανάκτησης του παλιού τους σπιτιού. Κι εκεί ζουν τον εφιάλτη της γραφειοκρατίας, του σάπιου συστήματος υγείας, της διαφθοράς, της απάτης, της αισχροκέρδειας. Οι πολίτες σε εσωτερική διαμάχη, Γερμανοί εναντίον Γερμανών σε πόλεμο μετά τον πόλεμο. Άνθρωποι σκιές στα ερείπια που δεν τολμούν να ελπίσουν. Ανάμεσά τους, ο Ντολ και η Άλμα, εθισμένοι στη μορφίνη, παραδομένοι στο σκοτάδι της εποχής, προσπαθούν να βρουν την οδό που θα τους οδηγήσει πίσω σε μια ζωή που θα λέγεται ζωή. Περνούν δια πυρός και σιδήρου, λυγίζουν, πέφτουν, σηκώνονται, τινάζουν από πάνω τους τη σκόνη των χαλασμάτων, κάνουν βήματα ξανά για να ανταμώσουν τη ζωή που συνεχίζεται ακόμα κι αν τριγύρω επικρατούν οδύνη και νύχτα. Γιατί ο Κόσμος θα νυχτώνει για να μπορεί να ξημερώνει.
 

Τοιχογραφία της μεταπολεμικής Γερμανίας με λεπτομερή εφιαλτική ατμόσφαιρα παράλυσης της χώρας και των ανθρώπων της, χειρουργικής ακριβείας ψυχογραφική αποτύπωση των ηρώων και πίστη απεικόνιση της πραγματικότητας, από έναν κορυφαίο συγγραφέα που μετουσίωσε τη μαύρη Ιστορία της χώρας του σε υψηλή τέχνη.

 

 

Μετάφραση: Άγγελος Αγγελίδης / Μαρία Αγγελίδου
Εκδόσεις Gutenberg/Orbis Literae

Αλεσσάντρο Μπαρίκκο, Χωρίς αίμα

Πολυβραβευμένος ο Αλεσσάντρο Μπαρίκκο, έχει γράψει - και γράφει - μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και δοκίμια αλλά πάντα θα χαρακτηρίζεται ως ο σημαντικός Ιταλός παραμυθάς ενηλίκων, με το δικό του αναγνωρίσιμο στιλ γραφής, την οικονομία λόγου, το ελλειπτικό ύφος και τους συμβολισμούς.
 

Η συγκεκριμένη νουβέλα κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2005 σε καλοδουλεμένη μετάφραση της Άννας Παπασταύρου, χωρίς να γνωρίσει την ίδια επιτυχία με τον "Ωκεανό" και το "Μετάξι", δύο ακόμα θαυμάσια έργα του Μπαρρίκο.
 

Στο "Χωρίς αίμα", ο τόπος και ο χρόνος δεν είναι ακριβείς ή ίσως εννοούνται. Ο συγγραφέας βάζει στο αφηγηματικό παιχνίδι τον αναγνώστη και του δίνει ευκαιρία για σκέψη και εικασίες αλλά και κλειδιά να ανοίξει πολλαπλές πόρτες.
 

Χωρισμένο σε δύο μέρη, όλα σε αυτό το άγριο σύντομο παραμύθι ξεκινάνε με ένα φονικό και τελειώνουν με ένα χάδι. Στο πρώτο μέρος, ο Μανουέλ Ρόκα, με τα δύο του παιδιά, στο σπίτι τους σε μια αγροτική περιοχή, ακούει τον ήχο ενός αυτοκινήτου και ξέρει τι να περιμένει. Κρύβει την μικρή του κόρη, Νίνα, κάτω από την καταπακτή της οικείας και υποδέχεται τον θάνατο. Τέσσερις άνδρες εισβάλλουν στο σπίτι και σκοτώνουν τον Ρόκα και τον μικρό του γιο. Έγκλημα εκδίκησης μιας και ο Ρόκα υπήρξε γιατρός σε πρόσφατο πόλεμο και θεωρήθηκε υπεύθυνος για ιατρικά πειράματα πάνω σε ανθρώπινα σώματα. (Πιθανή τοποθεσία λοιπόν, κάπου στην Ισπανία μετά τον Ισπανικό Εμφύλιο).
 

Ο Τίτο, ο νεότερος της ομάδας των εκτελεστών του Ρόκα, ανακαλύπτει τη μικρή Νίνα, τη βλέπει για λίγο κάτω από τις ξύλινες σανίδες της καταπακτής και αυτό είναι το μυστικό του για τα επόμενα χρόνια.
 

Στο δεύτερο μέρος, πολλά χρόνια μετά, μια γοητευτική μεσήλικη γυναίκα, στο κέντρο μιας μεγάλης πόλης, συναντά έναν ηλικιωμένο άντρα. Εκείνη είναι η Νίνα, εκείνος είναι ο Τίτο. Βγαίνουν μαζί, συνομιλούν, ανακατασκευάζουν τα γεγονότα του τότε. Ο Τίτο είναι για τη Νίνα καταλύτης για να διαχειριστεί το τραύμα της που έμεινε ορθάνοιχτο. Τον προσκαλεί σε αναπαράσταση και διαδρομή εκδίκησης. Χωρίς αίμα!
 

Ήσυχη μινιμαλιστική πρόζα, παύσεις, αφαιρετικοί μονόλογοι και διάλογοι χωρίς λεπτομέρειες. Λιτή, δυνατή, ποιητική ιστορία εκδίκησης, απώλειας, μνήμης και συγχώρεσης για το πώς το παρελθόν διαμορφώνει όσα έρχονται μετά.

 

 

Εκδόσεις Πατάκη