Φάνης Παπαγεωργίου, Με λάθος σκιά

Τα μάτια μας
ακολουθούσαν τα φώτα
δεν ξεχώριζαν συμπαγείς μάζες
όπως η εκμετάλλευση
ή το δάσος
έτσι προστατευόμασταν
από ιδέες, θεωρίες
και εχθρούς

(σελ. 31 - απόσπασμα "Ασκήσεις οπτικής")

Η ποίηση του Φάνη Παπαγεωργίου, "Με λάθος σκιά", έχει νύχτες, ουράνια σώματα, φυσικά φαινόμενα - ήπια και ακραία -, παραβιασμένες λέξεις, υπαινιγμούς, γκρεμούς και παράλληλες τροχιές, κύματα που σωπαίνουν, παράθυρα που θροΐζουν, ανάπηρα σύννεφα, φωτοσκιάσεις, λήψεις, ασκήσεις οπτικής και ασκήσεις αφαίρεσης, ριζώματα και ριζικά, θάλασσες, γη και δρόμους που οδηγούν σε λεωφόρους και πορείες και βραχυκυκλωμένες μέρες, υπερ - προσδιορισμούς και υπερ - αγάπες, άρνηση και επανάσταση, αχτίδες ελπίδες και ματαίωση, θαύματα και μια ροή υδάτων σε σχήμα ανθρώπινης καρδιάς.

Ο Φάνης Παπαγεωργίου ανήκει στη νέα γενιά ποιητών που έχουν πολλά και ουσιαστικά να πούν και να προσφέρουν στον χώρο των ελληνικών γραμμάτων, γράφοντας και υπάρχοντας.

Με σπουδές στα Οικονομικά σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, κάνοντας διδακτορικό Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, σήμερα είναι ερευνητής και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Κυρίως όμως, είναι ένας σπουδαίος τεχνίτης του ποιητικού λόγου. Με την πρώτη του ποιητική συλλογή "Πλυντήριο ονείρων" (2013, εκδόσεις Λογότεχνον) κατατάχθηκε στη βραχεία λίστα για το Βραβείο "Γιάννης Βαρβέρης". Επόμενο βήμα του, το 2016, με το "Η θάλασσα με τα 150 επίπεδα", εκδόσεις Κουκούτσι και στη συνέχεια, το 2018, από τις εκδόσεις Θράκα, εκδόθηκε η τρίτη του ανθολογία με τίτλο "Διώρυγα μεταξύ νεφών". Και εδώ, από τις εκδόσεις Κουκκίδα, ο Παπαγεωργίου επέστρεψε με την τέταρτη ποιητική του δουλειά το 2021, με μια "Λάθος σκιά" που μαγνητίζει και μόνο από τον ιδιαίτερο τίτλο της για να ακολουθήσει κατόπιν η ανάγνωση του πρώτου ποιήματος και να γίνουν αντιληπτά τα γλωσσικά χαρίσματα του Παπαγεωργίου, η συνοχή, ο διασκελισμός, η ακρίβεια και η διαύγεια των λέξεών του, η εκπληκτική εικονοποιία, τα στοιχεία υπερρεαλισμού, η ωριμότητα έκφρασης του ενός που κουβαλάει στην καρδιά και στα χείλη την ανείπωτη έκφραση των πολλών, και μια ποίηση χτισμένη σε ακλόνητα φιλοσοφικά θεμέλια.

Γιορτή και ήττα, φως και σκοτάδι, ύπαρξη και ανυπαρξία, ελπίδα και ματαίωση, άνοδος και πτώση, όνειρα και εφιάλτες συνυπάρχουν, κοντράρονται και αλληλοσυμπληρώνονται. Οι στίχοι είναι απαλλαγμένοι ρίμας, κτίσματα μιας αξιοζήλευτης γεωμετρίας. Οι έννοιες και οι ιδέες συνδέουν τη μια ποιητική ιστορία με την επόμενη, σκιτσάρουν έναν κόσμο - τον κόσμο μας - που αιωρείται μεταξύ ομορφιάς και σαθρότητας, σε φωτεινές μέρες που ήρθαν, πέρασαν, ίσως ξανάρθουν κι αν δεν ξανάρθουν, τουλάχιστον άφησαν πίσω τους κάτι θραύσματα από αναμνήσεις και εικόνες, τις εικόνες που φωτογραφίζει ο Παπαγεωργίου στα 37 έξοχα - κοινωνικοπολιτικού προβληματισμού - ποιήματά του, τα οποία συγκινούν βαθιά, μας αποκαλύπτουν πράγματα που δεν είναι ορατά δια γυμνού οφθαλμού, εκθέτουν συλλογισμούς, υποθέσεις, εμπειρίες, επιθυμίες, κύματα και επιβάτες που επινοούν ιστορίες και παράλληλες ευθείες που δεν τέμνονται.

Όλα τα στοιχεία της φύσης είναι παρόντα στη "Λάθος σκιά": νερό - φωτιά - γη - αέρας. Εδώ, ο καιρός ζητά συγγνώμες γιατί η θάλασσα φανερώνει μονάχα τις σκιές της κρύβοντας τα εσώψυχά της. Τα καντήλια στο δρόμο καθρεφτίζουν τις ανεπάρκειές μας. Μια καρδιά γίνεται η Παμβώτιδα που τραγουδά μύθους και παραδόσεις. Τα δάχτυλα των ανθρώπων μετράνε τη φρικτή πορεία ως το 10 σε γραμμές που ενώνονται με τ' άπειρα σημεία. Ένα πρόσωπο σπάει σε εκατομμύρια κλάσματα άπωσης ή έλξης προς τον ήλιο. Μυρμήγκια σε πλήρη στοίχιση γιορτάζουν τη χαρά της κλοπής. Οι μέρες κρύβονται στον ήχο των σελίδων των ημερολογίων και κρατούν παντοτινά στη μνήμη τους τη σιγουριά της Ιστορίας, υπό σπαρακτική βροχή. Μια καρτ ποστάλ βρίσκεται σε αποστολή προς το Σύμπαν. Μια άγκυρα ναυαγεί στο βυθό μαζί με τ' άστρα. Μια μάχη του λόγου με τον λόγο. Οι ελεύθεροι αναβάτες οικειοποιούνται θέσεις, ιδανικά και αγαθά αναστατώνοντας τους ελεύθερους-φυλακισμένους τακτοποιημένους της ζήσης. Ένας άνθρωπος της γενιάς του ντρέπεται πια να είναι το σημείο που μαζεύει σκόνη στην εσοχή του σπιτιού του. Ζητήματα πολιτικής οικονομίας και κατακλυσμός θετικών μηνυμάτων εγγυώνται ευ ζην. Ένα δέντρο γίνεται κούτσουρο και τα ξύλινα χέρια του αγκαλιάζουν τον χειμώνα.

Περίτεχνα, φανερά κι αφανέρωτα, συμβολικά, αφαιρετικά, ρεαλιστικά, αντιφατικά, σαρκαστικά, δραματικά και υπαινικτικά, όλα τα παραπάνω χωράνε στις κινήσεις της Σκιάς του Παπαγεργίου. Το ποιητικό υποκείμενο χρησιμοποιεί α' πληθυντικό πρόσωπο εκπροσωπώντας τις φωνές των συνοδοιπόρων του στο δρόμο και στον αγώνα για ενότητα, υπεράσπιση δικαιωμάτων, επίτευξη ονείρων. Με το συναίσθημα απευθύνεται σε β' ενικό πρόσωπο ενώ αφηγείται ιστορίες καθημερινής ήττας και επανάστασης σε γ' ενικό. Τα μηνύματα λαμβάνονται και διαβάζονται ξανά και ξανά, κάθε φορά από άλλη οπτική και διαφορετικό σχήμα και δίνουν αφορμή για τη γλυκόπικρη αποδοχή της κοινωνικής πραγματικότητας με όλους τους κραδασμούς, την περιπέτεια και την πρόκληση ανεπανόρθωτων ατομικών και συλλογικών βλαβών.

Τα ποιήματα του Φάνη Παπαγεωργίου, σ΄αυτό εδώ το πρόσφατο έργο του, έχουν δυναμική και δύναμη να είναι, να γίνουν και να υπάρχουν ως κιβωτός των παραληπτών τους που θα τους ταξιδεύει σε ειρηνική πορεία με ποιητικά αιτήματα για ζωή, για φως, για αλλαγή, για αξιοπρέπεια, για

δώδεκα εκατομμύρια έναν Χριστούς
σαν εκείνους στους οποίους
αποτεινόμαστε όταν πονάμε
ανεξαρτήτως χρωμάτων και αποχρώσεων.

"Με λάθος σκιά" και 37 υποδειγματικά ποιήματα, ο ξεχωριστός Φάνης Παπαγεωργίου στέκεται απέναντι στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι, το αμφισβητεί και το κριτικάρει, φυσώντας καταπάνω του το ζεστό, ανθρώπινο χνότο της ποίησής του.

 

 

Εκδόσεις Κουκίδα