Ηλίας Λ. Παπαμόσχος, Η καταγωγή της λύπης

Αν δεν ήταν ένας από τους σημαντικότερους διηγηματογράφους μας, θα ήταν οπωσδήποτε ένας πολύ σημαντικός μας ποιητής, ξεχωριστός και ικανότατος να μετατρέπει τις ζοφερές στιγμές του βίου σε ποίηση ατόφια, ακριβή, αδαμάντινη, να λαξεύει τις λέξεις και να τις διαλέγει έπειτα προσεκτικά ώστε να στέκονται θαυμαστά η μια πλάι στην άλλη και να ψιθυρίζουν, στο ημίφως, για το φαρμάκι και το μέλι της μνήμης.
 

Ο λόγος για τον Ηλία Λ. Παπαμόσχο, μια ξεχωριστή περίπτωση τεχνίτη των ελληνικών γραμμάτων, τιμημένου με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος / Νουβέλας το 2016 για τη συλλογή διηγημάτων του "Η αλεπού στη σκάλα και άλλες ιστορίες", από τις εκδόσεις Κίχλη. Έχοντας στο ενεργητικό του άλλες πέντε εξαιρετικές ανθολογίες διηγημάτων, με πιο πρόσφατη τη "Μνήμη του ξύλου" το 2019 από τις εκδόσεις Πατάκη, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, ο Παπαμόσχος επέστρεψε δυο χρόνια μετά με την πρώτη του μυθιστορηματική απόπειρα, "Η καταγωγή της λύπης".
 

Πρωταγωνιστές σ' αυτό το -μικρής έκτασης - υποδειγματικό μυθιστόρημα είναι η μνήμη, η λύπη, ο άνθρωπος, η φύση, η οικογένεια, η ομορφιά και η σκληρότητα της επαρχίας και δυο δίδυμα αδέρφια: η ζωή και ο θάνατος.
 

Τόπος καταγωγής και διαμονής του συγγραφέα είναι η Καστοριά και είναι ο ίδιος τόπος που επιλέγει ως σκηνικό (όπως και σε προηγούμενα έργα του) της εξέλιξης της ιστορίας του ήρωά του, του Αλέκου, από την παιδική ηλικία ως την ωριμότητα, με χρήση ζηλευτής οικονομίας λόγου, πυκνότητας και πυρετού γραφής, εικόνων ειδυλλιακών και τραγικών και, κυρίως, ποιητικότητας.
 

Ο Αλέκος και η ιστορία της ενηλικίωσής του: τα παιδικά χρόνια, τα παιχνίδια, οι φίλοι, οι σκανταλιές, το κυνήγι με τον πατέρα, η σχέση με την οικογένεια, η σχέση εξάρτησης με τον νάρκισσο φίλο - με τα ατροφικά συναισθήματα - που δρα καταλυτικά για τον Αλέκο - ό,τι ανέβηκε κάποτε σε θρόνο, αποκαθηλώνεται σε μια στιγμή -και του δίνει ένα βήμα παραπέρα στη ζωή. Η εφηβεία, τα ερωτικά σκιρτήματα, ο κόσμος που δεν χωράει πια σε ένα φευγαλέο βλέμμα και αποκαλύπτεται κομμάτι κομμάτι, οι σπουδές στην Πάτρα, οι αδέξιες ερωτικές σχέσεις. Ο ξαφνικός θάνατος της μητέρας, πολύ πριν καν γεράσει, ουρανός που καταρρέει. Ο Αλέκος κάνει βουτιά στα πιο βαθιά νερά της θλίψης, οι πόλεις και οι τόποι μέσα του ερημώνουν, το μελάνι της καρδιάς της μάνας του είναι το μελάνι που θα γίνει για εκείνον γραφή, φως και θύμηση. Εγκαταλείπει τις σπουδές του, επιστρέφει στην Καστοριά, θέλει να γίνει συγγραφέας. Φεύγει για την Αθήνα και πάλι θα επιστρέψει στον γενέθλιο τόπο του. Ύστερα, έρχεται η ασθένεια του πατέρα, η ασθένεια της αδερφής του και ο θάνατός της, για να ακολουθήσει λίγο αργότερα και ο θάνατος του πατέρα. Οι απώλειές τους τον τσακίζουν. Η ζωή συνεχίζεται - όπως μπορεί να συνεχιστεί - οριοθετημένη από τον πόνο, από τη μνήμη για τους νεκρούς του, από την Καστοριά που τον αγκαλιάζει και το γδέρνει ταυτόχρονα γιατί είναι ο τόπος που έχει μνήμη, μυρωδιές, φωνές, παρούσες απουσίες πάνω στο χώμα που δίνει ζωή και την παίρνει πίσω.
 

Ο Αλέκος παντρεύεται και κάνει οικογένεια, έχει πια ένα σωσίβιο να μην τον πνίξει ολότελα η μαύρη θάλασσα της λύπης. Ώσπου έρχεται αντιμέτωπος με τη δική του ασθένεια, αναμετριέται με το τέλος και βγαίνει νικητής. Πριν, πάντα, μετά, η γραφή αναμμένο καντήλι μπροστά στις μορφές τον απόντων του.
 

Και η λύπη κατάγεται από την αρχή της κάθε πνοής, από την κατοπινή έκρηξη της κάθε απώλειας και των παντοτινών αποχωρισμών.  Η λύπη έχει τον ήχο της σκάλας σε έρημο σπίτι που τρίζει κι αναστενάζει για τα σώματα και τα βήματα που την περπάτησαν κάποτε. Η καταγωγή της λύπης προέρχεται από τα φωτογραφικά στιγμιότυπα εκείνων που έφυγαν και από την ενοχή της επιβίωσης όσων έμειναν πίσω, έρημοι, μισοί, άδεια σπίτια.
 

Σε μια παπαδιαμαντική ατμόσφαιρα, ο σπουδαίος Ηλίας Λ. Παπαμόσχος συνθέτει ένα lamento για "ό,τι λείπει αλλά λάμπει", χτίζει λέξη λέξη έναν άγιο τόπο / ξωκλήσι / καταφύγιο της μνήμης.
 

Ένα Αριστουργηματικό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, σπουδή και μελέτη για τα δώρα της οδύνης και για τον θάνατο. Που γεννά ζωή.

 

 

Εκδόσεις Πατάκη

Πάμπλο Γουτιέρεθ, Κομμένα κεφάλια

Η Μαρία εγκαταλείπει την πατρίδα της, διαρρηγνύει τους οικογενειακούς της δεσμούς, φεύγει για το εξωτερικό δραπετεύοντας από τη μετριότητα και την αβεβαιότητα της ζωής της στη χώρα της. Δραπετεύει από τον εαυτό της ενώ μάχεται να ανακαλύψει τον εαυτό της.
 

Ερχόμενη να ζήσει στην ευρωπαϊκή μεγαλούπολη του εξωτερικού, εγκαθίσταται σε μια περιοχή αραβικό γκέτο. Ξένη, εξόριστη, σχεδόν απροσάρμοστη και διαφορετική όσο ξένοι, εξόριστοι, σχεδόν απροσάρμοστοι και διαφορετικοί και οι άλλοι γύρω της, που πατάνε με το ένα πόδι στην παλιά πρώτη τους πατρίδα και με το άλλο πόδι, σε ασταθές τρέκλισμα στην καινούργια τους οικειοθελή εξορία.
 

Η Μαρία είναι έρμαιο των παθών της ,των πληγών της, του ερέβους της. Είναι αυτοκαταστροφική, μπροστά και μέσα σε ένα κόσμο που αλλάζει με ταχύτητα, ανάμεσα σε καταδιώξεις, εφόδους, απαγορεύσεις και ματαιώσεις. Εργάζεται ως σερβιτόρα σε μια καφετέρια, μια δουλειά που δεν θα έκανε ποτέ στη χώρα της. Μισεί το όνομά της. Είναι πελαγωμένη. Είναι ένα ψάρι που ξεβράστηκε σε λάθος ακτή από λάθος εκτίμηση πορείας. Οι στόχοι της είναι τρεμόσβηστοι, έχει μόνιμη αίσθηση συναισθηματικού και κοινωνικού αποπροσανατολισμού. Την ελκύει το σκοτάδι και οτιδήποτε της δίνει μια ώθηση για κατάδυση στα επικίνδυνα σκοτεινά νερά της πόλης και του κόσμου.
 

Στο κεφάλι της έχει ένα συνεχόμενο βουητό ενός τεράστιου σμήνους σκέψεων - εντόμων. Καθώς διανύει την απόσταση από το σπίτι προς τη δουλειά, μέσα στο λεωφορείο, παρατηρώντας την παρακμή των συνοικιών και των ανθρώπων, καταγράφει όσα σκέφτεται στο προσωπικό της ημερολόγιο: ένα τετράδιο αξίας μισής λίρας, πιστός της φίλος, προδότης της και αιτία καταστροφής της. Η Μαρία μιλάει λίγο και γράφει πολύ. Γράφει ψέματα, αλήθειες, φαντασιώσεις , επιθυμίες, αυταπάτες. Γράφει για το παρελθόν της, για τους γονείς της, για τα ανεπούλωτα τραύματά της, για τα σχέδια στρατηγικής και τακτικής των ερώτων και της ταξικής πάλης.Γράφει ασταμάτητα για να τιθασεύσει το βουητό μέσα στο κομμένο της κεφάλι, για να σκοτώσει τους δαίμονες που κατοικούν εκεί. 

 

Η Μαρία και το ημερολόγιό της είναι ένα σώμα ζωσμένο με εκρηκτικά στη μέση ενός πολύβουου έγχρωμου κόσμου.
 

Η Μαρία είναι το κορίτσι - νυφίτσα στο γκέτο των μουτζαχεντίν, σιχαίνεται και ερεθίζεται από την παρουσία των μελαμψών ανδρών της γειτονιάς της, ονειρεύεται μια μέρα να φτιάξει μια συλλογή από τα κομμένα κεφάλια όσων αγαπά να απεχθάνεται.
 

Η Μαρία είναι εκπρόσωπος μιας γενιάς απογοητευμένης, βουτηγμένης ως το λαιμό στη λάσπη, με αίσθηση κενού, σε σύγχυση επιθυμιών, ταξικής συνείδησης και ταυτότητας, αιχμάλωτης και παρασυρόμενης στα φαινόμενα του ρατσισμού, του θρησκευτικού φανατισμού, της βίας,

Ο πολύ σημαντικός και βραβευμένος συγγραφέας Πάμπλο Γκουτιέρεθ δανείζει τη φωνή του σε ένα γυναικείο τολμηρό χαρακτήρα που αποτελεί τη φωνή μιας μεγάλης μερίδας της νεολαίας της Ισπανίας που, μετά τις σπουδές τους και λόγω της οικονομικής κρίσης, εγκατέλειψαν τη χώρα τους για να γίνουν εξόριστοι μετανάστες στο εξωτερικό.

Ημερολογιακής μορφής πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η διαταραγμένη ιστορία μιας διαταραγμένης νεαρής γυναίκας μέλους μιας διαταραγμένης γενιάς σε μια διαταραγμένη πρόσφατη ιστορική περίοδο.
 

Απαιτητικό κείμενο, σε σημεία σοκαριστικό, απόλυτα ωμό. Ένα δριμύ κοινωνικό σχόλιο χωρίς ίχνος πολιτικής ορθότητας, ευαισθησίας, φωτός και ωραιοποίησης. Ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της σύγχρονης ισπανόφωνης πεζογραφίας, που συγκλονίζει από την πρώτη ως την τελευταία του αράδα. Ένα ιλιγγιώδες μανιφέστο για τις ζωές που συντρίβονται και τα απομεινάρια τους χωράνε σε ένα μικρό ταξιδιωτικό σακίδιο, σε ένα τετράδιο των πενήντα πενών.

Εξαίσια μετάφραση από την Ιφιγένεια Ντούμη.

 

 

Εκδόσεις Καστανιώτη

Marie NDiaye, Η εκδίκηση είναι δική μου

Η πολυβραβευμένη συγγραφέας Marie NDiaye (Μαρί Ντιάι), μισή Γαλλίδα μισή Σεναγαλέζα, ζεί στο Βερολίνο, έχοντας εγκαταλείψει τη Γαλλία μετά την εκλογή του Μακρόν, και είναι μια σπουδαία σύγχρονη στιλίστρια της γραφής, με τα έργα της (πεζά και θεατρικά) να έχουν προκαλέσει αίσθηση από την πρώτη στιγμή. Το μυθιστόρημα "Η εκδίκηση είναι δική μου" κυκλοφόρησε το 2021 από τον εκδοτικό οίκο Gallimard. Μόλις πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις και αναμένεται να προκαλέσει μεγάλη αίσθηση στο αναγνωστικό κοινό καθώς πρόκειται για ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα, χτισμένο με περίτεχνη λεπτότητα και αμείωτη ένταση από την αρχή ως το τέλος.  Ενώ με μια πρώτη ματιά θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα προσεγμένο ψυχολογικό θρίλερ, στην ουσία αποτελεί μια λογοτεχνική μελέτη στον ασφυκτικό μικρόκοσμο της οικογένειας και σε όσα κρύβονται και εκτυλίσσονται πίσω από την κλειστή πόρτα ενός σπιτιού μάρτυρα / συνεργού σε κάθε μικρό και μεγάλο έγκλημα.
 

Όλα είναι αβέβαια στην ιστορία της NDiaye, όλα μοιάζουν με μπερδεμένο κουβάρι που ξετυλίγεται και τυλίγεται ξανά προς τον εαυτό του στη θέα ενός τρομακτικού πυκνού ιστού μιας αράχνης που παραμονεύει. Το παρόν είναι δεμένο στις αλυσίδες του παρελθόντος, η μεγάλη πόλη γίνεται μια σταλιά στο μικρό σύμπαν ενός εφηβικού υπνοδωματίου. Και ενώ όλα είναι ρευστά και θολά, είναι άλλο τόσο οικεία γιατί αντηχούν στιγμές της καθημερινότητας, του χθες, του σήμερα, του κόσμου γύρω μας.
 

Η κυρία Σιζάν, κεντρική ηρωίδα του έργου, (δεν μαθαίνουμε ποτέ το μικρό της όνομα) είναι κάτοικος του Μπορντώ, είναι μια άσημη δικηγόρος με μέτρια καριέρα, διάγει βίο άγευστο, μονήρη με αποχρώσεις πικρίας και ενοχών, ως την ημέρα που την επισκέπτεται στο γραφείο της ο Ζιλ Πρενσιπό - ένας άντρας με ανήσυχο βλέμμα και συνηθισμένα χαρακτηριστικά - και της ζητά να αναλάβει την υπεράσπιση της συζύγου του Μαρλίν η οποία έχει δολοφονήσει τα τρία τους παιδιά.  Ο κόσμος της κυρίας Σιζάν καταρρέει κομμάτι κομμάτι καθώς γεμίζει ρωγμές και ερωτήματα: Ποιός είναι ο Ζιλ; Γιατί της ζήτησε να ασχοληθεί με την συγκεκριμένη φρικιαστική υπόθεση που η ίδια η κυρία Σιζάν θα απέφευγε; Είναι ο Ζιλ εκείνος ο έφηβος σε εκείνο το υπνοδωμάτιο όπου κάποτε - εκείνος στα 15, εκείνη στα 10 - μοιράστηκαν κάτι σημαντικό και μυστηριώδες το οποίο η Σιζάν δεν δύναται να ανακατασκευάσει στο μυαλό της;
 

Η κυρία Σιζάν αναλαμβάνει την υπόθεση και βουλιάζει σε μια θάλασσα στοιχείων που αντί να φωτίσουν την υπόθεση της παιδοκτονίας, την προσωπικότητα της Μαρλίν και του Ζιλ αλλά και τη δική της ζωή, το παρελθόν της, την πολυκύμαντη σχέση της με τους γονείς της και τους ανθρώπους του στενού περιβάλλοντός της, τελικά προκαλούν σύγχυση, πολλαπλά ερωτήματα και πλήθος αμφιβολιών.
 

Η μνήμη ξεκινά να παίρνει σχήμα και ξαφνικά αλλοιώνεται. Οι αφηγήσεις των χαρακτήρων είναι διφορούμενες και ακροβατούν ανάμεσα στην αλήθεια και στη φαντασία. Κάτω από το έδαφος της σιωπής και της ηθικής, σιγοκαίει φυτίλι που σπινθηρίζει και ρίχνει σύντομες λάμψεις στα σκοτάδια, στα ψέματα και στους ανομολόγητους φόβους. Η "αγία" οικογένεια σε κορνίζα με ραγισμένο τζάμι, οι βουβές συμφωνίες που υπογράφονται με ένα μονάχα βλέμμα, οι οικογενειακοί δεσμοί ένας κόμπος άλυτος, οι ταξικές διαφορές, η προδοσία, η κατασκευή / ανακατασκευή της μνήμης, η τιμωρία, η απόρριψη και η αποξένωση είναι θέματα που περιγράφονται με δεξιοτεχνία, ήσυχα και κοφτερά μέσα από την καθηλωτική γραφή της NDiaye και αναδεικνύονται από την εξαιρετική μετάφραση της Αλεξάνδρας Κωσταράκου.
 

Με μια υπόκωφη ένταση, με συχνή αλλαγή του ρυθμού της αφήγησης, με αντικατοπτρισμό των εσωτερικών καταστάσεων και των εξωτερικών γεγονότων και, κυρίως, με την θαυμαστή γλωσσική δομή, η Marie NDiaye έγραψε ένα αινιγματικό, ιλιγγιώδες και επικίνδυνα αιχμηρό μυθιστόρημα για την εξάπλωση του Κακού, για την εκδίκηση που γεννά εκδίκηση και καθορίζει το Μετά, για πάντα.

 

 

Μετάφραση: Αλεξάνδρα Κωσταράκου

Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

Γουίλιαμ Χ. Γκας, ΤΟ ΤΟΥΝΕΛ

Ονομάζεται Γουίλιαμ Φρέντερικ Κόλερ. Είναι διακεκριμένος καθηγητής πανεπιστημίου κάπου στις μεσοδυτικές πολιτείες της Αμερικής. Δίνει διαλέξεις, γράφει βιβλία, υπομνήματα, άρθρα. Κάποτε ονειρευόταν να γίνει ποιητής αλλά στην πορεία εγκατέλειψε την Ποίηση και καταπιάστηκε με την Ιστορία, την "άβυσσο των αιώνια καταδικασμένων", γιατί η Ποίηση είναι φωτιά, ερημιά, εξέγερση ενώ εκείνος απολάμβανε τις μηχανορραφίες της Ιστορίας και τα χοροπηδητά πάνω στους τάφους των ιστορικών γεγονότων.  Ο Κόλερ είναι ιδρυτής του μελλοντικού ΚτΑ (Κόμμα των Απογοητευμένων). Μισεί τους πάντες και τα πάντα επειδή μισεί κυρίως τον εαυτό του.
 

Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο "Ενοχή και αθωότητα στη χιτλερική Γερμανία", μόλις έχει ολοκληρωθεί και αυτό που απομένει είναι η προετοιμασία της εισαγωγής του. Ξεκινώντας τις πρώτες γραμμές αυτού του προλογικού σημειώματος, ο Κόλερ οδηγείται σε ξαφνικό αδιέξοδο, οι σκέψεις του λοξοδρομούν, ξεκινά την εισαγωγή της ζωής του και η Ιστορία της ιστορίας του ξυπνά από τη νάρκη της και του τρώει σάρκα και νου. Σε μια μάχη μεταξύ τους, όσο ο Κόλερ Την αποκαλύπτει τόσο Εκείνη τον σκεπάζει με τόνους χώμα, ρίζες και οστά.
 

Η ιδέα της εισαγωγής του μεγάλου του έργου για τη χιτλερική Γερμανία εξανεμίζεται καθώς αποτελεί μια μελέτη σαν αχανές τούνελ και ο αφηγητής - alter ego του συγγραφέα - με όπλο την παραληρηματική ακατάπαυστη ροή του λόγου, γυρεύει μια έξοδο , οπότε, αντ' αυτού, αρχίζει να σκάβει τη ζωή του και όλα εκείνα που συνέβαλλαν στο να γίνει αυτό που Είναι: τα παιδικά του χρόνια, οι σπουδές στη Γερμανία, οι αποτυχημένες ερωτικές του σχέσεις, ο ακόμα πιο αποτυχημένος του γάμος, οι άνευρες σεξουαλικές του συνευρέσεις, τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα που γίνονται ένα μαζί του.  Κάθε φτυάρισμα και μια μνήμη που ξεθάβεται.  Βαθύ σκάψιμο στην Ιστορία, στη φιλοσοφία, στη γλώσσα, στη γραφή, στον τρόπο σκέψης, στα όνειρα που χάνουν την πορεία τους, στην ψυχή που δηλητηριάζεται, λυγίζει, πέφτει και ορθώνεται. Σκάψιμο στους σύγχρονους κακούς που έγιναν κακοί αφού προηγουμένως υπήρξαν ήρωες. Σκάψιμο στην αδεξιότητα στιγμών και συναισθημάτων, στο Κακό που κυριαρχεί, στην απαίτηση και τη μανία των μαζών για τυραννία , στην ανθρώπινη φύση και στο τέρας που κατοικοεδρεύει, κρυφά και ολοφάνερα, στην καρδιά της.
 

Ο Γουίλιαμ Κόλερ ξεκινά έναν αδιάκοπο εσωτερικό χειμαρρώδη μονόλογο θυμού, μίσους, σάτιρας, πικρής παραδοχής και άρνησης, ωμότητας και λυρισμού. Οι λέξεις του εκτοξεύονται συλλήβδην, προκαλούν πόνο και ακατάσχετη αιμορραγία γιατί περιέχουν αλήθειες για την μαζική κουλτούρα, για την παιδική ηλικία, την ανατροφή, τα καταπιεσμένα συναισθήματα, τα "πρέπει" και τα "μη", για την αποτυχία των ερώτων και των σχέσεων, για την ακόρεστη δίψα για εξουσία, για το μίσος που οργιάζει, για το Θεό και τον άνθρωπο σαν πεταμένα ταμπόν στα σκουπίδια, για την ευτυχία που δεν έχει φίλους στο Χρόνο και στην Ιστορία, για τη βία που είναι η έκρηξη της απογοήτευσης, για την επιθυμία για εκδίκηση, για το κάθε είδους κοινωνικό συμβόλαιο που αδικεί, προσθέτει, αφαιρεί και στερεί το δικαίωμα του ευ ζην στους ανθρώπους και τους μετατρέπει σε θύματα, θύτες και φασιστικές υπάρξεις, με τον φασισμό παρόντα ακόμα και κατά τη διάρκεια προετοιμασίας ενός οικογενειακού γεύματος. ακόμα και την ώρα σμιξίματος σωμάτων και αισθήσεων, ακόμα κι όταν ένας άνθρωπος γίνεται ο καθρέφτης ενός άλλου.
 

Το σκάψιμο δεν έχει μονάχα αλληγορικό χαρακτήρα αλλά και πραγματικό, από τη στιγμή που ο Κόλερ κατεβαίνει στο υπόγειο του σπιτιού του, και στα βάθη του εαυτού του, και σκάβει το δικό του Τούνελ, τη δική του διαφυγή από το στρατόπεδο συγκέντρωσης της καρδιάς του, της ύπαρξής του και του γάμου του. Γεύεται το χώμα, γίνεται ένα σκουλήκι κάτω απ' τη γη που σέρνεται, θυμάται, αφοδεύει, ξερνά, ανακαλύπτει! Ο Κόλερ σιχαίνεται τη ζωή του και ψάχνει, ανάμεσα στη ζάχαρη και στα σκατά της ανθρωπότητας, σημάδια φωτός της ζωής που δεν έζησε και που τον έριξε στην παγίδα του μίσους, του τέρατος που πληγώνει και πληγώνεται, εξουσιάζει και εξουσιάζεται.
 

Η αλκοολική μητέρα, ο μεγαλομανής μισαλλόδοξος πατέρας, η πρώτη αγάπη, ο καθηγητής μέντορας στα χρόνια των σπουδών στη Γερμανία, η σύζυγος, τα παιδιά, η ερωμένη, οι φοιτητές, οι συνάδελφοι ακαδημαϊκοί, η κατανόηση και η άρνηση των εγκλημάτων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η μοναξιά, η παχυσαρκία, η βουλιμική χώρα του, το μικρό πέος, οι ανύπαρκτοι φίλοι και οι υπαρκτοί αμέτρητοι εχθροί, τα στιγμιότυπα των παιδικών χρόνων, τα τετράγωνα κουτάκια της καθημερινότητας, όλα στο στόχαστρο του Κόλερ. Τα κενά του, ο ναρκισσισμός του, το πολύ και το τίποτα, τα γραπτά του, τα συρτάρια, τα μεγάλα λάθη και πάθη, γεμίζουν με το χώμα του τούνελ και γίνονται σωρός στο σαλόνι -τάφο.
 

Ο Γουίλιαμ Γκας ξεκίνησε τη συγγραφή του "Τούνελ" στα τέλη της δεκαετίας του '60 και την ολοκλήρωσε τη δεκαετία του '90 οπότε και κυκλοφόρησε (1995) προκαλώντας αμηχανία και μεγάλη έκπληξη σε αναγνωστικό κοινό και κριτικούς λόγω της σκληρής του γλώσσας, του θέματος, της μορφής με τη χρήση τυπογραφικών τρίκ, καρτούν και λίμερικ (πρόστυχων χιουμοριστικών ποιημάτων), του έντονα πειραματικού ύφους, της ευφάνταστης αρχιτεκτονικής του και του καυστικού βλάσφημου χιούμορ του.
 

Πρόκειται για ένα μεγαλειώδες, άκρως ρεαλιστικό, αποκαλυπτικό, συγκλονιστικό, χυδαίο και ερωτεύσιμο, πολυεπίπεδο και διαχρονικό έργο (κεντρικά του θέματα, η ηγεσία και ο καθημερινός φασισμός), με διακειμενικές αναφορές και συνεχείς ανασκαφές στο υποσυνείδητο. Κράμα λογοτεχνίας, ποίησης, φιλοσοφίας, στοχασμού και δοκιμίου, όπου η φρίκη συναντά την ομορφιά και οδηγούνται σε μεθυστική γιορτή ανάγνωσης.
 

Μια δαιμονισμένη ιλιγγιώδης μουσική συμφωνία, ένα lamento για την απώλεια της ζωής όταν ο φασισμός εγκαθίσταται στην καρδιά.
 

Ο σπουδαίος πεζογράφος. δοκιμιογράφος και μάγος του λόγου Γουίλιαμ Γκας έγραψε ένα αριστούργημα των σύγχρονων αμερικανικών γραμμάτων που έτυχε αριστοτεχνικής μετάφρασης στα ελληνικά από τον Γιώργο Κυριαζή, έναν από τους σημαντικότερους μεταφραστές της χώρας μας που καταπιάνεται πάντα με απαιτητικά κείμενα - ποταμούς και που πάντα βγαίνει νικητής στην αναμέτρηση μαζί τους.

 

Εκδόσεις Καστανιώτη

Θανάσης Τριαρίδης, Αν είσαι, είμαι. Νουβέλα αγάπης αιμορραγικής και ανεπανάληπτης

Πολυσχιδής μορφή ο Θανάσης Τριαρίδης είχε προκαλέσει τεράστια αίσθηση με το παρθενικό του βήμα στην πεζογραφία το 2000 με το εξαιρετικό μυθιστόρημα "Ο άνεμος σφυρίζει στην Κουπέλα", από τις εκδόσεις Πατάκη. Έκτοτε ελίσσεται με επιτυχία σε διάφορα είδη του λόγου: μυθιστόρημα, ποίηση, θέατρο, δοκίμιο, αφηγήσεις, παραμύθια ενώ η πύρινη σκέψη του αποτυπώνεται και σε κείμενα πολιτικού περιεχομένου κόντρα στη βία, στον ρατσισμό και σε κάθε καθεστώς ολοκληρωτισμού. Από την πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα, ήταν φανερό πως πρόκειται για έναν πρωτοποριακό εργάτη των λέξεων με αιρετικό και ανατρεπτικό ύφος.  Το μυθοπλαστικό σύμπαν του Τριαρίδη είναι επικίνδυνα ελκυστικό, είναι μια δίνη που καταπίνει όλες τις αισθήσεις και οι ήρωές του είναι τέρατα, θεοί, άγγελοι, δαίμονες που αψηφούν τους κανόνες και τους νόμους της λογικής, που ανήκουν σε κολασμένες πλευρές της ανθρώπινης φύσης.
 

Η θαυμάσια και απρόβλεπτη νουβέλα "Αν είσαι, είμαι" κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Gutenberg και ενώνει το μακρινό παρελθόν με το εγγύς μέλλον, από το Παρίσι και τη Βενετία του 16ου αιώνα με τον κυβερνοχώρο του 22ου. Δυο πρόσωπα και δυο ιστορίες ενώνονται στο όνομα μιας αγάπης αιμορραγικής και ανεπανάληπτης, ενάντια στις χωροχρονικές διαφορές και ασυμφωνίες.
 

Ο Πρόδρομος Ετρ είναι γιατρός, μάγος, αλχημιστής, θεραπευτής της λέπρας και της πανούκλας, ένας άγιος δαιμονισμένος επαναστάτης που για πολλά χρόνια πρόσφερε δωρεάν τις ιατρικές του υπηρεσίες στους άπορους του Παρισιού, ανεξαρτήτως δογμάτων και θρησκειών. Όσο λατρεύτηκε άλλο τόσο συκοφαντήθηκε καθώς θεωρήθηκε επικίνδυνος και ύποπτος από την Καθολική Εκκλησία. Τα βλάσφημα θαύματά του ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων: ξάπλωνε γυμνός πάνω στους ξύλινους σταυρούς των εκκλησιών δίνοντας σάρκα και οστά στους ξύλινους Εσταυρωμένους. Ως τη στιγμή του δημόσιου αυτοαποκεφαλισμού του, με την έναρξη του θερινού ηλιοστασίου, το 1586. Από το Παρίσι, ο Ζωοδότης Ετρ, με το κεφάλι του στα χέρια του, με τα μάτια του να στάζουν δάκρυα απο μαύρο αίμα και με κόκκινα κρίνα ανθισμένα στον λαιμό του, βρίσκεται στη Βενετία, στο Παλάτσο Φλέμπο, και μπροστά στον Καθρέφτη της Ιοκάστης αντικρίζει μια εικόνα του μέλλοντος. Αντικρίζει την Gloria In Terra, ένα σαγηνευτικό θηλυκό avatar που κατασκευάζει ζωντανά ψηφιακά λουλούδια τα οποία θεριεύουν, μαγεύουν, σκοτώνουν.
 

Δυο πλάσματα σε μια αγάπη που καταργεί τα σύνορα του Χρόνου, σε έναν έρωτα παράφορο που αγνοεί τον Θάνατο, σε μια ένωση αιώνια θυσία στο τελευταίο ωραιότερο λουλούδι σαν το ωραιότερο ανθρώπινο δειλινό. Ανταλλάσσουν μηνύματα χαράσσοντας το ξύλο. σμιλεύοντας την πέτρα, κεντώντας το δέρμα, αγγίζοντας καθρέφτες και οθόνες..."Wenn du bist, dann bin ich..", "Αν είσαι, είμαι...", "Πάντοτε θα είμαι εκεί που είσαι".
 

Ένα ερωτικό, αλληγορικό, υπαινικτικό, αιμορραγικό, σκοτεινό παραμύθι για τον έρωτα ενός παραβάτη με μια άυλη οντότητα, για την λανθασμένη πορεία της ανθρωπότητας, για το αναπόφευκτο του κάθε τέλους.
 

Χαρισματικός και ευφάνταστος δημιουργός ο Τριαρίδης, με ρηξικέλευθο οξύτατο πνεύμα, εύρος φαντασίας και μια γραφή ακατάτακτη που παίζει με σύμβολα, περιγραφές και αισθήσεις.
 

Μια ολιγοσέλιδη νουβέλα - εορταστικό όργιο λέξεων και νοημάτων - που διαβάζεται απνευστί και ριζώνει βαθύτατα στα σωθικά.
 

Στα συν της έκδοσης, το εξώφυλλο και οι υποβλητικές εικόνες που εμβολίζονται στην αφήγηση, δημιουργίες του Νικόδημου Τριαρίδη. 

Εκδόσεις Gutenberg

Θανάσης Δ. Σταμούλης, η ηχώ των πουλιών

Από τις εξέχουσες περιπτώσεις πεζογράφων της νέας γενιάς ο Θανάσης Σταμούλης, με προσωπική ταυτότητα, ψυχή και μόχθο πίσω από την τέχνη της γραφής του, συνδυάζει εξαιρετικά τον πεζό λόγο με την ποίηση, τον στοχασμό, το εξομολογητικό ύφος, τις εναλλαγές μαγικού και ωμού ρεαλισμού και την αλήθεια για τον κόσμο που μας περιβάλλει και τον άλλο κόσμο, τον μέσα μας, που μας απορροφά, μας ταλανίζει, γίνεται ορμητικό ποτάμι και μας παρασύρει και ξεβράζει τις σκέψεις μας και τις πράξεις μας σε θάλασσες οικείες και ανοίκειες,
 

Σε μια θάλασσα μνήμης μάς μεταφέρει ο ξεχωριστός συγγραφέας, μια θάλασσα που έχει ηχώ, στροβιλίζεται και θυμίζει όσα δεν μπορούν να λησμονηθούν γιατί μέσα τους κυλά αίμα και αποτελούν κομμάτια αυτοπροσωπογραφίας.
 

Η νουβέλα "η ηχώ των πουλιών" αφορά τον θάνατο του πατέρα του συγγραφέα - αφηγητή και την αναμέτρησή του με το πριν και το μετά της απώλειας, την μεταξύ τους σχέση, τις ομοιότητες, τις διαφορές και τις σιωπές που συχνά αποκάλυπταν περισσότερα απ' όσα τα λόγια. Ο αφηγητής, με γλώσσα βαθιά ποιητική που σιγοκαίει σαν κάρβουνο, μέσα από μια μη γραμμική - θαυμάσιας σύλληψης - εξιστόρηση κάνει βήματα στον χρόνο και στον δεσμό αίματος, πότε σταθερά πάνω σε ομιχλώδη άσφαλτο και πότε ασταθή, τρεκλίζοντας πάνω σε κινούμενη άμμο. Τα πρόσωπα είναι διάφανα ενώ ξεκινά η εσωτερική συναρμολόγηση των θραυσμάτων ζωής, απ' την αρχή.
 

Η μνήμη, η οδύνη και η συγχώρεση δηλώνουν την παρουσία τους σ' αυτό το χτίσιμο του κόσμου, του εαυτού, της εικόνας άλλοτε σε έναν έρημο δρόμο κι άλλοτε στο μπαλκόνι του πατρικού σπιτιού με τα κλουβιά των καναρινιών, με τα σημειωματάρια και τα σπινθηρίζοντα γραφόμενά τους. Η ηχώ των πουλιών είναι μνήμη και φανερώνει όσα δεν φανέρωσε ποτέ ο πατέρας, μονάχα σχεδιασμένα στους κρυφούς του χάρτες.
 

Σώμα κι ατμός με περιφραγμένη σκέψη, η πατρική φιγούρα τριγυρίζει μέσα στην πόλη με τον φόβο να την ακολουθεί κατά πόδας. Παρουσία ντυμένη την απουσία, και οι θολές εικόνες ξεθάβουν συναισθήματα, σαν γυμνά καλώδια κάτω από χώμα βρεγμένο.
 

Τα πουλιά σωπαίνουν και φτάνει μόνο μια ανάγνωση αποσπασμάτων από τα σημειωματάρια για να γεννήσει ξέσπασμα μελωδιών. Οι στοχασμοί του αφηγητή δένουν αρμονικά με στοχασμούς των Maurice Blanchot, Herta Muller, T. S. Eliot, ανάβουν φώτα στις ερεβώδεις νύχτες αγρύπνιας και φέγγουν στους αρμούς της αλήθειας. Η ύπαρξη υποσημειώσεων ενώνεται με τις φωνές, τους ήχους, τις ξεχασμένες επιθυμίες και τα απομεινάρια θησαυρών μιας ζωής ασχημάτιστης.

Μια ολιγοσέλιδη νουβέλα τρυφερά σπαρακτική για όσα βγήκαν απ΄ τον ύπνο, ξύπνησαν ξαφνικά μπροστά στον θάνατο και μπήκαν σε μάχη με τις σουγιαδιές των λέξεων, τις σιωπές και τις συλλογές ονείρων. Απόλυτα επιτυχημένη ισορροπία πεζού λόγου, βιώματος, στοχασμού και ποίησης πάνω στο τεντωμένο σχοινί της ανθρώπινης συνθήκης.
 

Λογοτεχνία αξιώσεων, λογοτεχνία σαν φως στο σύμπαν. Με την υπογραφή του Θανάση Σταμούλη, που με τα σύνεργα της γραφής του σκάβει, σκαλίζει, λειαίνει κοφτερά σημεία και μετατρέπει τον θρήνο σε δημιουργία, αξιοπρέπεια, σε ηχώ ησυχίας που ακτινοβολεί.

 

 

Εκδόσεις Ποταμός