Με τη χρήση και τον συνδυασμό λογοτεχνικών τεχνασμάτων, ειδών, ρευμάτων και κινημάτων και με την τεχνική του εγκιβωτισμού, "Η ρουφήχτρα" κυκλοφόρησε το 1924 και με καθυστέρηση σχεδόν ενός αιώνα, το σπουδαίο αυτό κείμενο κυκλοφόρησε και στα ελληνικά, λίγους μήνες πριν, χάρη στην οξυδέρκεια, την επιμονή και τις - πάντα υψηλής ποιότητας - επιλογές της Μαρίας Γυπαράκη και των εκδόσεων Στιγμός, καθώς και στην έξοχη μεταφραστική δουλειά, το επίμετρο και τις σημειώσεις της Δήμητρας Παπαβασιλείου.
Το κείμενο χωρίζεται σε τρία μέρη, με πρωτοπρόσωπη αφήγηση του ποιητή Αρτούρο Κόβα (που βυθίζεται στην ψυχή και στο σώμα του Rivera και ο Rivera βυθίζεται αντίστοιχα στον ήρωά του) και η ιστορία ξεκινά και γοητεύει και μαγεύει από την πρώτη κιόλας αράδα.
Στο πρώτο μέρος, ο φέρελπις ποιητής Αρτούρο Κόβα απάγει την αγαπημένη του Αλίσια -μια νεαρή αστή χαμηλών τόνων - προκειμένου να τη σώσει από έναν ανεπιθύμητο γάμο - συμβόλαιο με έναν ηλικιωμένο γαιοκτήμονα. Φεύγουν από την Μπογκοτά και κινούνται προς τις απομακρυσμένες πεδιάδες στα σύνορα της ζούγκλας του Αμαζονίου. (Διακαής πόθος του Αρτούρο η απόδραση από τον ανθρώπινο πολιτισμό.) Γίνονται μάρτυρες εξαπάτησης και περιστατικών βίας από ανθρώπους σε ζώα και από ανθρώπους σε ανθρώπους. Συναντούν στο δρόμο τους μικροαπατεώνες, πλανόδιους, ιδιοκτήτες ράντσων και διεφθαρμένα μέλη των τοπικών αρχών. Φιλοξενούνται σε μια αγροικία από τον Φράνκο και την σύζυγό του, Γκρισέλδα, η οποία γοητεύει τον Αρτούρο από την πρώτη στιγμή και, κάπως έτσι, ο Αρτούρο διαπιστώνει πως δεν έχει συναισθήματα για την Αλίσια, εκείνη αποτελεί μονάχα ένα τρόπαιο, μια κατάκτηση. Αν και τα συναισθήματά του είναι μονίμως αντικρουόμενα. Στην περιοχή της αγροικίας εμφανίζεται ο Μπαρρέρα, ένας επικίνδυνος άνδρας που αναζητά εργάτες για τις εταιρείες εξόρυξης καουτσούκ στον Αμαζόνιο. Πολιορκεί ερωτικά την Αλίσια και την Γκρισέλδα και τις απάγει και τις δυο. Ο Αρτούρο και ο Φράνκο φτιάχνουν μια πρόχειρη ομάδα και ακολουθούν τα ίχνη τους στα βάθη της ζούγκλας χωρίς να έχουν ιδέα για τον "βυθό" που τους περιμένει. Στη διαδρομή συναντούν τον Κλεμέντε Σίλβα, έναν γέρο αγρότη, που ψάχνει το πτώμα του γιού του.
Κι αν στο πρώτο μέρος υπάρχουν ίχνη φωτός, απέραντες πεδιάδες και πιθανότητες, στο δεύτερο μέρος η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική, δυσοίωνη. Η αφήγηση γίνεται σκοτεινή, η ζούγκλα είναι μια ρουφήχτρα που καταπίνει, ξεβράζει, αποπροσανατολίζει, προκαλεί παραισθήσεις, τρελαίνει.
Ο εφιάλτης αποκτά πρόσωπο, τα ανέγγιχτα δέντρα μιλούν με φωνές ακατάληπτες, τα ποτάμια θρηνούν, οι εργάτες οδηγούνται στην παράνοια και στο θάνατο, οι εργάτριες αιχμαλωτίζονται και κακοποιούνται. Μέσα στη σκοτεινιά και στη σιωπή, η ανθρώπινη απληστία είναι θανατηφόρος πυρετός, οι νύχτες και τ' άστρα τους δεν παρηγορούν. Τρομάζουν και αποκαλύπτουν αλήθειες εκεί: στη χώρα εξόρυξης καουτσούκ.
Το τρίτο μέρος ξεκινά με τον θρήνο του εργάτη. Οι αφηγηματικές φωνές συγχωνεύονται, τα δέντρα θεριεύουν τους ίσκιους τους, τα φυλλώματα πυκνώνουν. Ο Αρτούρο είναι θύμα και αυτόπτης μάρτυρας της σάπιας μεγαλομανίας των ανθρώπων, των βασανισμών και των εξευτελισμών εκείνων που ονειρεύονται και "πληγώνουν το ανυπεράσπιστο δέντρο για να γίνουν πλουσιότεροι εκείνοι που δεν ονειρεύονται". Η ζούγκλα είναι μια δαιμονισμένη ρουφήχτρα που καταπίνει τις αποφάσεις και την τύχη των ηρώων.
Ένα κορυφαίο πολυεπίπεδο μυθιστόρημα -της γης, της ζούγκλας, της κόλασης -, ένα πρώιμο οικολογικό μανιφέστο για τη μανία εκδίκησης της φύσης, ένα δριμύ κατηγορώ για την κοινωνική αδικία του τότε, του τώρα, του πάντα.
'Ενα συγκλονιστικό χρονικό του Αρτούρο Κόβα, ενός ήρωα αντιφατικού, πολύπλευρου, ρομαντικού, εγωιστή, συναισθηματικά ασταθή που βουλιάζει στη δίνη των παραισθήσεων και στροβιλίζεται στη ρουφήχτρα του μυαλού του, της καρδιάς του, των παθών του, της ζούγκλας που οργιάζει μέσα του.
Ρεύματα σουρρεαλισμού, νατουραλισμού, μαγικού ρεαλισμού, υπερρεαλισμού και υπαρξισμού εναλλάσσονται και ενώνονται στα νερά των χειμάρρων, σε μια κάθοδο προς τον πιο φρικτό βυθό της ανθρώπινης συνθήκης.
Μετάφραση: Δήμητρα Παπαβασιλείου
Εκδόσεις Στιγμός / σειρά Opus 1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου