Εδώ, στα τέλη μιας άνευρης, αδιάφορης άνοιξης, ήρθε ο Σπύρος Κιοσσές φέρνοντας τα Πρωτοβρόχια του, με το ρίγος της μνήμης και της βροχής (εσωτερικής και εξωτερικής), με τις εικόνες της ζωής στην επαρχία και του κόσμου έτσι όπως ξεδιπλώνεται και αναδιπλώνεται μπροστά και γύρω από τα μάτια ενός μικρού παιδιού.
Πρώτη και απόλυτα επιτυχημένη πεζογραφική απόπειρα του Κιοσσέ, ενώ είχε προηγηθεί η εξαίρετη ποιητική συλλογή "Το κάτω κάτω της γραφής", από τις εκδόσεις Μελάνι το 2018. Διδάκτωρ νεοελληνικής λογοτεχνίας και μεταδιδακτορικός ερευνητής της δημιουργικής γραφής, διδάσκων στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, διδάκτωρ Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ποιητής που υπερασπίζεται και αγαπά τις λέξεις, συγγραφέας επιστημονικών εγχειριδίων και πλέον ξεχωριστός πεζογράφος, ο Σπύρος Κιοσσές, με τα σύνεργα της ψυχής του και της γραφής του, με θαυμαστή οικονομία λόγου και λιτά υποδειγματικά εκφραστικά μέσα, έγραψε ένα μυθιστόρημα από εκείνα που ριζώνουν και γεννούν καρπό στην καρδιά του αναγνώστη.
Επέλεξε για τόπο εξέλιξης του έργου μια μικρή επαρχιακή πόλη κάπου στη Θράκη, για χρόνο τις αρχές της δεκαετίας του '80 και έπειτα, και για βασικό πρωταγωνιστή ένα παιδί που αφηγείται την ιστορία απλά, αθώα, συγκινητικά, με αφοπλιστική ειλικρίνεια, χιούμορ και αφέλεια. Ο μικρός Τάσος είναι μαθητής του δημοτικού, ζει με τους γονείς του, τη μικρότερη αδερφή του και τη γιαγιά του. Και γύρω του ο καθοριστικός μικρόκοσμος των συμμαθητών, των συγγενών και των γειτόνων με τα καθημερινά, τα συνηθισμένα, τα καινούργια, τα παράξενα, τα τόσο στέρεα και τόσο μεταβλητά σε μια εποχή πολιτικών και κοινωνικών μεταβολών.
Μια μικρή ιστορία ενηλικίωσης χωρισμένη σε μικρά κεφάλαια, καθένα εκ των οποίων φέρει διαφορετικό τίτλο σαν να πρόκειται για αυτοτελή διηγήματα ενώ ουσιαστικά συνδέονται αρμονικά το ένα με το άλλο και παρουσιάζουν φέτες βίου αρμονικές, δυσαρμονικές, τρυφερές, πικρές, σκοτεινές, φωτεινές που συνδυάζουν το παιχνίδι εναλλαγών φαντασίας και πραγματικότητας, με όνειρα, επιθυμίες, μυρωδιές και γεύσεις.
Η ιστορία ξεκινά με το θάνατο του κόκορα του μικρού Τάσου άρα και με την αίσθηση αμηχανίας μπροστά στην πρώτη απώλεια, την αίσθηση της μεταλλικής γεύσης στο στόμα και την ανάγκη προσωρινής απομόνωσης για να αφομοιωθεί στην παιδική ψυχή το συναίσθημα της ανέκφραστης θλίψης. Η ιστορία τελειώνει με τα πρωτοβρόχια που έρχονται και τερματίζουν αυτό που θα ήταν ωραία -"Αν γινότανε"- να κρατήσει περισσότερο: το καλοκαίρι, η ανεμελιά, η αθωότητα, τα φωτεινά πλάνα του παιδικού βλέμματος.
Στο ενδιάμεσο της ιστορίας, η ίδια η ζωή που προσθέτει και αφαιρεί, διαφωτίζει και θολώνει, δίνει λύσεις σε αινίγματα, μετατρέπει την καθημερινότητα σε γιορτή και τη γιορτή σε φόβο.
Ο μικρός πρωταγωνιστής παρακολουθεί τις συμπεριφορές των μεγάλων και προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει τι κρύβεται πίσω από λέξεις και ματιές που στο μυαλό του παίρνουν ένα άλλο νόημα, μια άλλη διάσταση. Η μαμά παρούσα, ο μπαμπάς απών, η νέα άφιξη στη γειτονιά, ο καινούργιος συμμαθητής στο σχολείο (ξαφνικές αφίξεις - ξαφνικές αποχωρήσεις), η γιαγιά με τον βαρύ καημό, με τα χέρια που μυρίζουν κρεμμύδι αλλά κυρίως μυρίζουν γιαγιά, με τα σκληρά βιωματικά της παραμύθια -σε τοπική διάλεκτο- για το χωριό των λύκων. Το "παιχνίδι" διάσωσης του φίλου απ΄τους κακούς. Τα δέματα του θείου Ανέστη από τη Γερμανία. Το σύννεφο από τη Ρωσία που στάζει δηλητήριο και τρόμο. Οι γονείς που κάποτε υπήρξαν κι εκείνοι παιδιά και το ερώτημα "πότε ένα παιδί παύει να είναι παιδί". Το αλάτι στην πληγή της Πρωτομαγιάς, οι υπαινιγμοί και οι κακές λέξεις, τα πρώτα σκιρτήματα, το πρώτο βήμα έξω από την αλάνα της παιδικότητας. Οι άνθρωποι σώματα στερεά, υγρά και αέρια που αλλάζουν σχήμα. Το ραδιόφωνο Emud και η ζεστή βραχνή φωνή της Χαρούλας. Τα χρώματα και τα τραγούδια κι ύστερα το κλάμα, τα κόκκινα μάτια και τα μαύρα ρούχα. Και το καλοκαίρι που άλλαξαν όλα κι έφερε αποχωρήσεις, φωτογραφίες, σύντομες συναντήσεις και ο μικρός Τάσος κάτω από μια βροχή στιγμών.
Γλυκόπικρο όπως ακριβώς η ζωή, νοσταλγικό, με στοιχεία αυτομυθοπλασίας, τρυφερά θλιβερό μυθιστόρημα πορείας προς την ενηλικίωση, με αναφορές στην κρίση και στις ρωγμές των οικογενειακών δεσμών και στους κύκλους που ανοίγουν και κλείνουν. Η παιδική φωνή του αφηγητή δίνει φωνή στις σκέψεις των άλλων: των μεγάλων, των μικρών, των φοβισμένων, των εσαεί ραγισμένων και ηττημένων, των ξένων, των πιο οικείων.
Σημαντικό δείγμα της πολύ πρόσφατης εκδοτικής παραγωγής, "Τα πρωτοβρόχια" του Σπύρου Κιοσσέ από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι ένα απολαυστικό, πλήρως ισορροπημένο ανάγνωσμα που συγκινεί, αιχμαλωτίζει, ξυπνάει μνήμες και με τον πιο ανώδυνο τρόπο αγγίζει προσωπικά και συλλογικά τραύματα.
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου