Κυριακή 7 Απριλίου 2024

Νίκος Γαλάνης, Αγαπημένε μου Μιχαήλ

Νίκος Γαλάνης, Αγαπημένε μου Μιχαήλ


Οι εκδόσεις ΕΝάΝΤΙΑ είναι ένα φωτεινό παράδειγμα νεοσύστατου εκδοτικού οίκου που παράγει προσεγμένο έργο, όντας εκτός Αθηνών, έχοντας έδρα τους το Ηράκλειο Κρήτης. Η λειτουργία τους ξεκίνησε δυναμικά το 2022 με το βιβλίο του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι "στα παιδιά", μια συλλογή ποιημάτων και παραμυθιών έτσι όπως την συνέλαβε και την δημιούργησε ο κορυφαίος Ρώσος ποιητής - επαναστάτης, μεταφέροντας στον λόγο του την τρυφερότητα και τη δύναμη της σκέψης του και την εσωτερική του ασίγαστη φλόγα. Η συγκεκριμένη δίγλωσση έκδοση φέρει την μεταφραστική υπογραφή της Κωνσταντίνας Λύγκουρη και του Νίκου Γαλάνη.

Και ο Νίκος Γαλάνης, κάτοικος Ηρακλείου, καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και, κυρίως, δεινός ποιητής και συγγραφέας του μυθιστορήματος "Αγαπημένε μου Μιχαήλ", είναι το πρόσωπο με το οποίο εγκαινιάζεται η πρώτη προσωπική ανάρτηση -για το into my books- για τον μήνα Απρίλιο. Έχοντας στο ενεργητικό του μια συλλογή διηγημάτων και πέντε ποιητικές ανθολογίες -η πιο πρόσφατη, με τίτλο "Τα μυστικά της Βερόνικας", 2023, εκδόσεις Ενάντια- ο δημιουργός ποιητικών ιστοριών εσωτερικής καύσης Νίκος Γαλάνης, περίπου ένα μήνα πριν, σταθερά από τις εκδόσεις Ενάντια, μας χάρισε το πρώτο του μυθιστόρημα, ένα αξιέπαινο, ευρηματικό, σφιχτοδεμένο, παιγνιώδους διάθεσης λογοτεχνικό έργο. Διαθέτοντας το ταλέντο και την εμπειρία στην λεπτοκεντημένη γραφή της ποίησης, ο Γαλάνης, με ευφάνταστο τρόπο, μαστοριά, έμφαση στη λεπτομέρεια και στο "σκάλισμα" της πλοκής, πραγματοποίησε μια επιτυχή μετάβαση από την ποίηση και την ποιητική πρόζα στον πεζό λόγο και, εδώ , χτίζει ένα στέρεο λογοτεχνικό οικοδόμημα που ισορροπεί μεταξύ φαντασίας -της φαντασίας που δημιουργεί ένα γοητευτικά σατανικό σύμπαν - και πραγματικότητας όπου "χάρτινοι" ήρωες και υπαρκτά πρόσωπα συναντιούνται και πρωταγωνιστούν ως δημιουργοί, θύτες, θύματα, μετέωροι, νικητές και ηττημένοι, αποδέκτες της συλλογικής Ιστορίας.

Πιο συγκεκριμένα, οι "χάρτινοι" ήρωες Κοροβιόφ, ο υπερμεγέθης μαύρος γάτος Μπεγκεμότ, ο μυστηριώδης δαιμόνιος Βολάντ και ο "κόκκινος" Αζαζέλο ξεπηδούν από τις σελίδες του κλασικού αριστουργήματος "Ο μαιτρ και η Μαργαρίτα" του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ και οι δρόμοι τους τούς οδηγούν απέναντι και μπροστά σε Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στην Τασκένδη, στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και στον Γενικό Γραμματέα της ΕΣΣΔ Νικίτα Χρουστσόφ και συνομιλούν, συνάπτουν συμμαχία ή ανοίγουν οδό έχθρας μαζί τους εν μέσω ραγδαίων κοινωνικοπολιτικών αλλαγών και γεγονότων.

Χωρισμένο σε τρία μέρη, αυτό το γεμάτο ρυθμό, μουσικότητα, σαρκασμό και ένταση μυθιστόρημα είναι ένα κείμενο που ψυχαγωγεί, συγκινεί, ξύνει τραύματα και προσφέρει τροφή για σκέψη, θεώρηση και αναθεώρηση έτσι όπως μόνο η αξιόλογη λογοτεχνία δύναται να κάνει.

Το πρώτο μέρος διαδραματίζεται μεταξύ Μόσχας, Ουάσιγκτον και Νέας Υόρκης και ξεκινά με μια επιστολή προς τον Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Στάλιν, Φλεβάρης του 1956, στο Μεγάλο Παλάτι του Κρεμλίνου, λαμβάνει χώρα το 20ο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, εκεί που ο νέος Γενικός Γραμματέας Νικίτα Χρουστσόφ θα εκφωνήσει τον μνημειώδη λόγο "Περί της προσωπολατρείας και των συνεπειών της", μια ομιλία κόλαφο ενάντια στον Στάλιν και στο καθεστώς του, έναν κομμουνισμό της προσωπολατρείας και των στρατοπέδων. Μια μυστηριώδης συνοδεία πρακτόρων εισβάλλουν στο συνέδριο και, υπογείως, βρίσκουν τρόπο και έδαφος να συνεργαστούν με τη νέα σοβιετική ηγεσία.

Το δεύτερο μέρος μάς γυρίζει πίσω και μας οδηγεί στο Λένινγκραντ, όπου ο ποιητής Βλαντιμίρ λαμβάνει μια επιστολή από τα κεντρικά γραφεία του Κόμματος στη Μόσχα και, από χειρωνάκτης εργάτης του εργοστασίου Λένιν, προάγεται σε διευθυντής. Κι ακόμα πιο πίσω, 1949, μια ομάδα Ελλήνων ανταρτών καταφθάνει στην Τασκένδη και η άφιξή τους συμπίπτει χρονικά με τα τριανταδυάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Κι όλα μοιάζουν γιορτή, νίκη, πληγή ανοιχτή και ξενιτιά.

Ο χρόνος στροβιλίζεται, ο πόλεμος έχει λήξει, οι νεκροί είναι αμέτρητοι, οι λαοί συμφιλιώνονται, μια γιορτή κι ένας κρυφός σπαραγμός κάτω απ' την ανάσα του κόσμου, η ποίηση συμπορεύεται με το καινούργιο παρόν, την αμηχανία, την επιθυμία για διεύρυνση του Κόμματος, ο Ζαχαριάδης επισκέπτεται την Τασκένδη, Σεπτέμβρης του '55. Οι αφηγήσεις εναλλάσσονται. Οι εικόνες τρέχουν σαν κινηματογραφικά πλάνα.

Τρίτο μέρος: Επιστροφή σε Μόσχα και Ουάσιγκτον. Ο Πρόεδρος Αϊζενχάουερ είναι αποφασισμένος να ξεμπερδεύει μια και καλή με τους σοβιετικούς και να εξοντώσει κάθε εσωτερικό και εξωτερικό εχθρό. Ένας νεαρός λευκός μουσικός που κινεί προκλητικά τη λεκάνη του, θεωρείται επικίνδυνος. Οι μυστικοί πράκτορες διευρύνουν τα δίχτυα τους μέχρι που ένα αντίτυπο της έκθεσης για την προσωπολατρεία πέφτει στα χέρια της CIA. Ο γάτος Μπεγκεμότ ελευθερώνει δύο φυλακισμένους ενώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Χρουστσόφ ανεβαίνει στο βήμα και διαβάζει την Μυστική Έκθεση προκαλώντας μια αμήχανη σιωπή. Η κεντρική αίθουσα του Μεγάλου Παλατιού γίνεται ένας πελώριος παγωμένος τάφος που σύντομα γίνεται κάμπος χειροκροτημάτων. Κι αργότερα έρχεται ένας βαθύς ύπνος, κι ένα ημερολόγιο για έναν εφιάλτη με τον Άη Γιώργη κι ένα μουστάκι που κυνηγά κι εκτελεί μια κόκκινη καρδιά. Ο Λευκός Οίκος γίνεται παρανάλωμα του πυρός. Κι ένα κόκκινο βιβλιαράκι ταξιδεύει από χέρι σε χέρι, πετάει κάτω από σύννεφα, χλωμές ηλιαχτίδες κι αστραπές, πετάει μέσα σε μια εποχή ολόκληρη, σε έναν αιώνα που φανερώθηκε πιο νωρίς, πετάει σαν μοναχική νότα που ξέφυγε από το πεντάγραμμο πριν τη συντριβή του.

Ο έρωτας, οι ανθρώπινες αδυναμίες, τα πάθη, οι χωρισμοί, τα "γιατί", το άδικο, μια Μαργαρίτα ελεύθερη στους αιθέρες πάνω απ' τις στέγες, βρίσκουν μια θέση μέσα στον μανιασμένο άνεμο των γεγονότων.

Ο Νίκος Γαλάνης έγραψε ένα εμπνευσμένο αξιομνημόνευτο μυθιστόρημα όπου η ποίηση, η Ιστορία, πρόσωπα, σελίδες, γεγονότα, η αλήθεια και η φαντασία, το παράδοξο, αναφορές, ερωτήματα, καυστικό χιούμορ, και ένα ευφυές "παιχνίδι" με τον χρόνο/την Ιστορία/την αφηγηματική δομή διασταυρώνονται και συνδέονται με αριστοτεχνικό τρόπο.

Ένα δυνατό πρώτο πεζογραφικό αποτύπωμα από έναν φλεγόμενο ποιητή, ένα γράμμα - φόρος τιμής - συνομιλία με / στον Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, με την κοιμωμένη μανούλα που λέγεται Ιστορία, με το κόκκινο των λέξεων, των αφηγήσεων, της αλλαγής, του παρελθόντος, του παρόντος, του μέλλοντος. 

Εκδόσεις ΕΝάΝΤΙΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου