Προτελευταία συλλογή διαμαντιών - διηγημάτων του κορυφαίου μοντερνιστή του 20ου αιώνα, κυκλοφόρησε το 2018 από τις εκδόσεις opera, αλλά όπως πάντα συμβαίνει με τα έργα του Χούλιο Κορτάσαρ ποτέ δεν μπαίνουν σε ακινησία στο ράφι ανάμεσα σε άλλα σημαντικά βιβλία παρά κατέχουν μια μόνιμη θέση δίπλα μας, στο κομοδίνο ή στη στοίβα με τα "προς ανάγνωση", γιατί οι λογαριασμοί με τα κείμενά του παραμένουν ανοιχτοί, γιατί είναι άσβεστη η επιθυμία επανάληψης εκείνης της μαγικής βουτιάς στον κορτασαρικό βυθό που, κάθε μα κάθε φορά, αναδεικνύει οπτικές και σύμβολα που οπωσδήποτε μας είχαν ξεφύγει στην προηγούμενη κατάδυση.
Μείζων Αργεντινός συγγραφέας, ένας από τους πιο σημαντικούς ανανεωτές της νοτιοαμερικανικής πεζογραφίας, μαθητής του Μπόρχες, ο Κορτάσαρ έγραψε μυθιστορήματα -το "Κουτσό" θεωρείται και είναι ένα από τα πιο εμβληματικά και πιο πρωτοποριακά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας-, διηγήματα, θέατρο, ποίηση και δοκίμια. Η μυθοπλασία του κινείται στο μεταίχμιο μεταξύ του φανταστικού και του απόλυτα ρεαλιστικού στοιχείου, είναι ένα παιχνίδι, ένας γρίφος που ζητά λύση. Κι εκεί που ο αναγνώστης θεωρεί ότι έχει τη λύση στο τσεπάκι, ο ευφυής συγγραφέας με μια ανεπαίσθητη τροποποίηση των σημείων στίξης, των ήχων, των λέξεων και των εννοιών, ταρακουνά το νήμα της αφήγησης κι όλα ανατρέπονται.
Αινιγματικός, πολυσχιδής, ανατρεπτικός, τεχνίτης και κατασκευαστής ατμόσφαιρας, μάγος της γραφής με κρυμμένους άσσους στο μανίκι, με παιγνιώδη διάθεση, με τη χρήση συμβολισμών και ποιητικότητας, ανατέμνει την ανθρώπινη συνθήκη και παραδίδει ιστορίες διαρκούς αναζήτησης στον λαβύρινθο του μικρού και του μεγάλου κόσμου.
Στην παρούσα συλλογή, τα έντεκα διηγήματα -υποδειγματικά και άψογα ενορχηστρωμένα- διαπνέονται από μια αίσθηση θεατρικότητας. Ο Κορτάσαρ τα συνέλαβε, τα έγραψε, τα σκηνοθέτησε ουσιαστικά, ρίχνοντας επίμονες ενδελεχείς ματιές στη ζωή μέσα από καλειδοσκόπιο. Οι πρωταγωνιστές του -καλλιτέχνες, συγγραφείς, απλοί άνθρωποι- μπαινοβγαίνουν από τη μια ιστορία στην άλλη, αλληλοκατοπτρίζονται σε ένα καθρέφτη που αντικατοπτρίζει τον ίδιο τον δημιουργό τους.
Χωρισμένα σε τρεις ενότητες, τα έντεκα διηγήματα έχουν πλήθος αναφορών στο χώρο των τεχνών και των γραμμάτων, είναι γεμάτα φιλοσοφικές και ψυχολογικές προεκτάσεις, οι ιστορίες τους κάποια στιγμή φαινομενικά τελειώνουν όμως το τέλος τους απαιτεί μια νέα ζωή. Ο Χούλιο Κορτάσαρ εισχωρεί σε ατομικά και συλλογικά ζητήματα, ρίχνει το φως του προβολέα σε θέματα όπως η ελευθερία, η παραποίηση και η σταύρωση της τέχνης ή στον τρόπο που επινοούνται και γράφονται οι ιστορίες. Αφουγκράζεται τους σφυγμούς των ηρώων του, διαβάζει και μοιράζεται τις πιο μύχιες σκέψεις τους, διακρίνει τον πρώτο σχηματισμό των κραδασμών τους, γίνεται μάρτυρας και συμπρωταγωνιστής των ερώτων τους, των χωρισμών τους, των αμήχανων παύσεών τους, μουσικών, αποσπασμάτων καθημερινότητας, φτερών που σπάνε και ξαναφυτρώνουν στις πλάτες τους. Ψυχογραφεί τους ήρωές του, τα πάθη τους, το κενό τους και τις αλήθειες τους, τους ακολουθεί και αντικρίζει τον υπόγειο βίο τους, τις αλλαγές τους εν μέσω κοινωνικοπολιτικών αλλαγών, ανάμεσα σε cafe, εστιατόρια, θέατρα, μικρά διαμερίσματα και συνοικίες στο πολύβουο Παρίσι, όπου το ορθολογικό και το παράλογο και ο εαυτός με τον διπλό εαυτό πορεύονται χέρι χέρι.
Οι ιστορίες της συλλογής άλλοτε σαν θεατρικά μονόπρακτα και άλλοτε σαν ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους με μια άχνα από Γκοντάρ, έχουν μοιραίες γυναίκες που αγαπούν και περιφρονούν, έχουν θύτες και θύματα, έχουν σχέσεις που χτίζονται και γκρεμίζονται εν ριπή οφθαλμού, αφορούν την αιώνια πάλη του ορειβάτη με την κορυφή ενός βουνού, εκτοξεύουν σφαίρες ερώτων, διαφορών, αποχαιρετισμών, υποσχέσεων, κοντινών και πανοραμικών πλάνων σε μια εποχή που όλα μοιάζουν αβέβαια και αισθησιακά, στην πόλη του φωτός, με φόντο τον χάρτη της Αργεντινής, πρώτης και αγαπημένης πατρίδας.
Τα σημαντικά συναντούν τ' ασήμαντα, οι ιστορίες και οι διάλογοι λαμβάνουν χώρα σε φανερά και κρυμμένα πεδία, τα ερωτήματα συχνά παραμένουν αναπάντητα, οι επιθυμίες γίνονται ενοχές / εμμονές, οι σκέψεις καταγράφονται σε "Κείμενο σ' ένα μπλοκάκι" και στροβιλίζονται σε ένα "Τάνγκο της επιστροφής".
Στον συγκεκριμένο τόμο, ο Κορτάσαρ αφήνει κατά μέρους τα τερτίπια και τα πειράματα με τον λόγο, η γραφή του είναι πιο σκοτεινή, πιο πολιτική, διαθέτει μια πιο αινιγματική αύρα. Πλέκει ψιλοβελονιά "Ιστορίες με αράχνες" ψιθυρίζοντας, μεταφυσικός και παράλληλα γήινος, δείχνοντας δρόμους που οδηγούν σε πολύπλοκα μονοπάτια, μετατρέπει τους ήρωές του σε νότες και μουσικά όργανα. (Η μουσική υπήρξε η δεύτερη "ερωμένη" του Κορτάσαρ μετά τη γραφή.)
Η προσωπική ζωή, οι μυστικές συμφωνίες, οι απογοητεύσεις, η μοναξιά, οι αναζητήσεις, οι κανόνες του παιχνιδιού και των συμπεριφορών παίρνουν τη μορφή ενός μουσικού θέματος με πρόκληση / πρόσκληση ακουστικής, οπτικής και συναισθηματικής αποκρυπτογράφησης.
Και εδώ, όπως και σε άλλα έργα αυτού του μεγάλου συγγραφέα, ο Αχιλλέας Κυριακίδης παραδίδει σεμινάριο πλήρους αφοσίωσης, παντοτινής μελέτης και αριστοτεχνικής μετάφρασης.
Εκδόσεις opera
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου