Ινδοαμερικανικής καταγωγής, γεννημένη στο Λονδίνο και μεγαλωμένη στις ΗΠΑ, η πολυβραβευμένη συγγραφέας Τζούμπα Λαχίρι είχε προκαλέσει ιδιαίτερη αίσθηση με το πρώτο της βιβλίο, τη συλλογή διηγημάτων "Διερμηνέας ασθενειών", (κυκλοφόρησε το 2001 από τα Ελληνικά Γράμματα) για την οποία τιμήθηκε με το Βραβείο Pulitzer καθώς και με τα Βραβεία Pen / Hemingway και The New Yorker Debut of the Year 2000. Επόμενο βήμα της, το μυθιστόρημα "Η συνωνυμία" (Ελληνικά Γράμματα, 2004) και το 2014, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφόρησε το περίφημο μυθιστόρημά της "Εκεί που ανθίζουν οι υάκινθοι", υποψήφιο για το Man Booker 2013.
Έργα που απέσπασαν -εκτός πολλών σημαντικών βραβείων- επαινετικές κριτικές, με κυρίαρχα θέματα την αναζήτηση ταυτότητας, την μετανάστευση, την εξορία που βιώνεται εντός της ίδιας της πατρίδας, την ανίχνευση ρίζας και πρόσφορου στέρεου εδάφους για το χτίσιμο μέλλοντος και δημιουργίας μιας θέσης στον κόσμο. Γραμμένα από την ιδιαίτερη πένα της Λαχίρι με χιούμορ και σπαραγμό.
Διαμένοντας στη Ρώμη περίπου την τελευταία δεκαετία, η Τζούμπα Λαχίρι έκανε μια μικρή στροφή στη συγγραφική της πορεία, γράφοντας κατευθείαν στα ιταλικά.
Έτσι, το "Στις δικές μου διαδρομές" είναι το πρώτο της πεζογραφικό έργο γραμμένο στην ιταλική γλώσσα, (προηγείται μια συλλογή αυτοβιογραφικών κειμένων με τίτλο "In altre parole") εξαιρετικά μεταφρασμένο στα ελληνικά από την Άννα Παπασταύρου και πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg στη σειρά λογοτεχνικών διαμαντιών Aldina.
Είναι ένα ιδιότυπο και πρωτοποριακό μορφολογικά μυθιστόρημα καθώς ξεφυλλίζοντάς το, η πρώτη εντύπωση του αναγνώστη είναι ότι πρόκειται για ανθολογία διηγημάτων. Είναι όμως ένα μυθιστόρημα που αποτελείται από 46 κεφάλαια καθένα εκ των οποίων φέρει διαφορετικό τίτλο και σημείο δράσης, και θυμίζουν διηγήματα ημερολογιακής γραφής που το ένα δίνει συνέχεια στο επόμενο και, οργανικά δεμένα, δημιουργούν την περιπλάνηση της κεντρικής ηρωίδας, εντός της και εκτός της.
Κάθε κεφάλαιο και μια διαδρομή, ένα διαφορετικό σκηνικό: Στο γραφείο - Στο δρόμο - Στην πλατεία - Στο μουσείο - Στην ψυχαναλύτρια - Στον ήλιο - Στο ταμείο - Στη θάλασσα - Στο μπαρ Στην εξοχή.
Κάθε κεφάλαιο και μια αναμόχλευση της μνήμης, μια συγκρατημένη επαφή με ανθρώπους, μια βουβή μεταξύ τους συνομιλία. Οι πληγές του κόσμου πρόχειρα δεμένες με γάζα σε ελπίδα και προσμονή επούλωσής τους. Τυχαίες συναντήσεις. Το παρελθόν που διαρκώς εμβολίζεται στην καρδιά του παρόντος. Η παραδοχή της μοναξιάς. Το σκοτάδι που γεννά φόβο και θλίψη αλλά και το φως των μικρών απρόσμενων θαυμάτων της καθημερινότητας. Όλα εδώ συνυπάρχουν και συμπορεύονται αρμονικά και ήσυχα σε αυτό το γλυκόπικρο έργο της Λαχίρι.
Η αφηγήτρια του μυθιστορήματος είναι ανώνυμη όπως ανώνυμη είναι και η ευρωπαϊκή πόλη στην οποία διαμένει, όπως ανώνυμοι επίσης είναι και οι λιγοστοί φίλοι της. Περιπλανιέται στους δρόμους της πόλης, δεμένη και αποξενωμένη με / από κάθε γωνιά της, κάθε στενό της, κάθε μυρωδιά της. Μια μοναχική γυναίκα γύρω στα 40, καθηγήτρια λογοτεχνίας σε πανεπιστήμιο, διάγει βίο συμβατικό και σχεδόν αδιάφορο. Από το σπίτι στη δουλειά, πίσω ξανά στο σπίτι και από εκεί, γίνεται μια flâneuse της πόλης και του εαυτού της που παρατηρεί τους πάντες και τα πάντα γύρω της, καταγράφει με το βλέμμα της πρόσωπα, χαρακτηριστικά, ματιές, κινήσεις, φωνές και σιωπές και συχνά τα παραλληλίζει με τα δικά της βιώματα.
Βαδίζει και παρατηρεί, βαδίζει και συνομιλεί με τον εαυτό της, βαδίζει εξορισμένη από την απουσία αληθινής αγάπης, ανεμελιάς και ευεργετικής σκιάς ενός ανθρώπου πλάι της. Βαδίζει σέρνοντας στους αστραγάλους της βαριές αλυσίδες καταδίκης των παιδικών της χρόνων. Η μοναξιά της, την βασανίζει και την παρηγορεί ταυτόχρονα, την λυγίζει και την γεμίζει δύναμη. Η σχέση της με την πόλη έχει ήλιο και βροχή, σκιά και φως, κίνηση και ακινησία, χαρά και δυσαρέσκεια, οικειότητα και αποξένωση.
Η πρωταγωνίστρια της Λαχίρι βγαίνει συχνά για περπάτημα και κολύμπι, επισκέπτεται από καθήκον την ηλικιωμένη μητέρα της, ψωνίζει συγκρατημένα, πηγαίνει στο μουσείο ή σε θεατρικές παραστάσεις. Παρίσταται σε γάμους, βαπτίσεις και τραπέζια φίλων όμως πάντα νιώθει έξω απ' τα νερά της. Προτιμά να είναι μόνη όσο κι αν αυτή η κατάσταση της προκαλεί αμηχανία και κάτι σαν φόβο. Τρομάζει τρώγοντας έξω, μόνη, ανάμεσα και δίπλα σε άλλους που τρώνε επίσης μόνοι όσο την τρομάζει το να έχει παρέα. Προσπαθεί να βρεί μια θέση σε ένα κόσμο βαθιά μοναχικό, βουβά θυμωμένο, θλιμμένο, σαστισμένο κι αλλόκοτο και, παράλληλα, προσπαθεί να βρεί τρόπο να επουλώσει τα παιδικά της τραύματα και να συμφιλιωθεί με την αντιφατική "αρχιτεκτονική" του εαυτού της και της πόλης.
Τα καθημερινά γίνονται σημαντικά: μια βόλτα στον ήλιο, μια επίσκεψη στην αισθητικό, στο βιβλιοπωλείο, ένα γεύμα στην ταβέρνα, τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ, η νύχτα, οι νύχτες, το ξημέρωμα, το τηλεφώνημα ενός παλιού εραστή, ένας καφές στο μπαρ, η συνεδρία με την ψυχαναλύτρια, ο καθρέφτης, ο μέσα εαυτός, ο έξω εαυτός, μια βόλτα στο χαρτοπωλείο όπου η ηρωίδα αγοράζει σημειωματάρια για να οργανώσει τις σκέψεις της χτίζοντας απ' την αρχή γκρεμισμένες γέφυρες και οδούς.
Στις διαδρομές της δεν υπάρχουν σασπένς, ανατροπές και καθηλωτική μυθιστορηματική πλοκή παρά καταγραφές συλλογισμών, συναντήσεων, συναισθημάτων, αιχμηρών, επίπονων και τρυφερών αναμνήσεων, θανάτου στιγμών και πραγμάτων. Εδώ, σε αυτό το εξαιρετικό λογοτεχνικό χρονολόγιο τοπίων, σκέψεων, γεγονότων, αισθήσεων, μνήμης και διαλογισμού, υπάρχει η αναζήτηση ταυτότητας και ισορροπίας της ίδιας της πρωταγωνίστριας και των ανθρώπινων σκιών που την περιβάλλουν στο επίκεντρο της ζωής της.
Η Τζούμπα Λαχίρι γράφει με οξεία διεισδυτικότητα για τη μοναξιά, το λύγισμα και την ανύψωση και εξερευνά ενδελεχώς την ανέκφραστη ανθρώπινη απόγνωση, διαθέτοντας μια εκτυφλωτική, τολμηρή, ντελικάτη, λεπτομερή, "ύπουλη" και πυκνή πρόζα.
Υπάρχει τόπος όπου δεν είμαστε περαστικοί; Αποπροσανατολισμένη, χαμένη, σαστισμένη, απορρυθμισμένη, εκτοπισμένη, διωγμένη, εξορισμένη, ξεριζωμένη, αποξενωμένη: ξαναβρίσκω τον εαυτό μου μέσα σ'αυτή την οικογένεια όρων. Αυτός είναι ο τόπος, οι λέξεις που με βάζουν στον κόσμο. (σελ. 147)
Εκδόσεις Gutenberg / σειρά Aldina
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου