Αλέξανδρος Κάσσης, . (Τελεία)

 

Από τις πιο ξεχωριστές νέες φωνές της σύγχρονης εγχώριας πεζογραφίας, ο Αλέξανδρος Κάσσης πρωτοσυστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό το 2015 με την εκπληκτική νουβέλα του "Φύγαμε!", από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Έξι χρόνια μετά, το 2021, επανήλθε με το αισθαντικό "Οσα απέμειναν από τους εραστές", από τις εκδόσεις Πνοή. Ιούνιος του 2023 και ο Κάσσης επιστρέφει στα λογοτεχνικά πράγματα με το τρίτο του έργο με τον πρωτότυπο τίτλο "." (Τελεία) και εντυπωσιάζει πριν καν την έναρξη της ανάγνωσης.

Τι είναι η ζωή μας μπροστά στην εικόνα που θέλησε κανείς για εμάς; Χρόνια με ταλαιπωρεί αυτή η σκέψη. Δικαιούμαι, σε μια μόνο ψυχή, σ' ένα σώμα, να είμαι κάτοχος της αλήθειας. Να μάθω όλα αυτά που δεν τολμά κανείς να πει. Έχουμε ζήσει μόνο όσα θυμόμαστε αλλά είμαστε μόνο όσα θέλουμε να θυμόμαστε.

Αυτές είναι οι πρώτες γραμμές από την "Τελεία" και, ομολογουμένως, αιχμαλωτίζουν, δημιουργούν ένα ποταμό σκέψεων για τη ζωή μας που είναι αυτή που είναι, όπως είναι ή όπως φαίνεται να είναι.

Διαφορετικό υφολογικά και θεματολογικά σε σχέση με τα δυο προηγούμενα βιβλία του αλλά με την ίδια τόλμη, αλήθεια, αισθαντικότητα και την ίδια καλοδουλεμένη αφήγηση -σαφώς ωριμότερη εδώ- ο Κάσσης με την "Τελεία" του έρχεται να αφήσει έντονο αποτύπωμα στα σύγχρονα ελληνικά γράμματα, με μια ηλεκτρισμένη ιστορία και έναν αλησμόνητο ήρωα που θυμίζει ένα φίλο, διπλανό μας ή τον κρυμμένο εαυτό μας και αποτελεί μικρό ή μεγάλο κομμάτι του καθενός μας γιατί ονειρεύεται, ελπίζει, απελπίζεται, διεκδικεί, θυμάται, πονάει όπως ονειρευόμαστε, ελπίζουμε, απελπιζόμαστε, διεκδικούμε, θυμόμαστε και πονάμε. Γιατί πάσχει από χαρμολύπη εκρηκτικής ζωής και δίψα για ελευθερία, ανθρωπιά, ειλικρινές συναίσθημα, δικαιοσύνη. Είναι επιρρεπής στα λάθη του και μπορεί να τα αγαπάει. Ομολογεί και πράττει όσα αποφεύγουμε να ομολογήσουμε και να πράξουμε κι εκεί ίσως είναι η μόνη διαφορά μας.

Πρωτοπρόσωπη αφήγηση με ήρωα - αφηγητή έναν ανώνυμο άντρα ο οποίος ένα πρωί ξυπνά και κάνει την ανατροπή: αποφασίζει να παραμείνει στο σπίτι μην ακολουθώντας τις καθημερινές, επαναλαμβανόμενες, ασφυκτικές επιταγές. Και απο εκεί ξεκινά ο εμπρηστικός μονόλογός του με ένα φρενήρη ρυθμό συλλογισμών για ζητήματα που τον βασανίζουν. Αυτό που, αριστοτεχνικά, καταφέρνει ο Κάσσης είναι να μιλήσει δια στόματος του ρομαντικού, αντισυμβατικού και αντικομφορμιστή ήρωά του για όλα εκείνα που με / σε / μας βασανίζουν, μας κρατούν σε ομηρεία, όλα όσα αποφεύγουμε να ζυγίσουμε, να δούμε κατάματα, να επιλύσουμε, να σπάσουμε τα δεσμά τους: σχέσεις, καριέρα, εργασία, καταναλωτισμός, απληστία, σύστημα. ήττες, απάτες, αυταπάτες, ψευδαισθήσεις, ματαιώσεις, χρόνος που περνά και χάνεται, εσωτερικά πένθη και την ολόπικρη αλήθεια που μας τρέφει με δηλητήριο.

Ο αφηγητής βρίσκεται στην κόψη. Μόνος στο σπίτι, μόνος με τον χαμένο εαυτό του ξεκινάει μαζί του ένα παιχνίδι χωρίς κανόνες με διάθεση να ανακαλύψουν και να αποκαλυφθούν ο ένας στον άλλο.  Οι πρώτες σταγόνες σκέψεων, οι πρώτοι ήχοι, το βλέμμα καρφωμένο στο ταβάνι, ο πρώτος καφές της ημέρας, το ψιλόβροχο και η καταρρακτώδης βροχή ζητημάτων: ο τρόπος ζωής των ανθρώπων, η μοναξιά, ο φόβος της ήττας, η απουσία ανεμελιάς, το φαινομενικά "πολύ" που ουσιαστικά είναι "τίποτα", η ιερότητα της φιλίας, η αξία των αποχωρισμών και της σιωπής, το παρασκήνιο στην εργασία και στον εκδοτικό χώρο, ο εσωτερικός αποπροσανατολισμός, ο βυθός της υποτέλειας, η μάχη ανάμεσα σε εξουσιαστή και εξουσιαζόμενο, ο ρατσισμός, η ανθρώπινη αδηφαγία, η μεγαλοπρέπεια των ονείρων. Και τα ταξίδια, τα καλύτερα ταξίδια που "γίνονται από το παράθυρο του δωματίου μας".

Ο ήρωας του Κάσση πίνει καφέ, πίνει ουίσκι, καπνίζει, νοσταλγεί, αναλύει, σκαλίζει, βάζει μουσικές, χορεύει ξέφρενα, γιορτάζει την ερημιά της ελευθερίας του και μιας αρχής που θα φέρει ένα τέλος. Γιορτάζει την άβυσσο των σκέψεών του, της μνήμης και της ελπίδας που αχνοφέγγει μετά τον σπαραγμό. Κλείνει τα μάτια, θυμάται, αντικρίζει τη μοναξιά να του χαμογελά με νόημα. Συνομιλεί με τραγούδια που επιλέγει από την δισκοθήκη του, με τους στίχους, τις μελωδίες, τις ερμηνείες. Χάνεται και επιστρέφει, πετάει και πατάει επί γης, γεννιέται και πεθαίνει, χορεύει και καταγγέλει, βιώνει ένα συναισθηματικό ολοκαύτωμα. Ταλαντεύεται στην άκρη του γκρεμού, κλυδωνίζεται, ισορροπεί, παρεκκλίνει, ομολογεί, τολμά, αποκαλύπτεται, επαναπροσδιορίζεται, βυθίζεται και ξαναβγαίνει στην επιφάνεια. Τραγουδά για 'κείνους που δεν έχουν ελπίδα, για 'κείνους που λερώνουν την αλήθεια. Γυρεύει τη θέα μιας απέραντης θάλασσας σε έναν ατέλειωτο δρόμο με κλειστές επικίνδυνες στροφές. ΄Ωσπου ένα μικρό φως φάρου περιστρέφεται γύρω και μέσα στα ανταριασμένα νερά της ύπαρξής του, σαν μια "αρχή που πάντα θα οδηγεί σε ένα τέλος κι ένα τέλος που πάντα θα οδηγεί σε μια αρχή, μέχρι το τέλος". Κι ένα αιώνιο, προσωπικό και οικουμενικό ερώτημα. Κι ένα υστερόγραφο.

Μυθιστόρημα πολλαπλών αναγνώσεων και αμέτρητων αρετών, με εναλλαγές φωτός και σκοταδιού, με μουσικές, κινηματογραφικές και διακειμενικές αναφορές, οργιαστικά επίκαιρο -ο Κάσσης πιάνει επακριβώς τον ταραγμένο σφυγμό της εποχής μας- και καθησυχαστικά, γλυκόπικρα οικείο. Μυσταγωγικό και φιλοσοφικό, σκληρά - τρυφερά - οδυνηρά ρεαλιστικό, βαθιά πολιτικό και καταγγελτικό.

Κείμενο με αμείωτη ένταση, ρυθμό και μουσικότητα σαν τα τραγούδια που μπαίνουν εμβόλιμα στην αφήγηση και η δύναμή τους δίνει αρχή και τέλος σε κάθε παύση, ανάσα, κραυγή.

Εραστής των μουσικών, του κινηματογράφου και της ανάγνωσης και άξιος συγγραφέας, ο Αλέξανδρος Κάσσης καταθέτει το πιο ώριμο εως τώρα έργο του και μας εμπνέει, μας ανοίγει δρόμους, μας ταρακουνά, μας ταξιδεύει σε τρικυμισμένη θάλασσα, μας δίνει τη ζωή μας στα χέρια μας να τη φτιάξουμε. Απ' την αρχή!

 

Εκδόσεις  Ενύπνιο