Γεννημένος στη Λυών της Γαλλίας, ο Camille de Toledo θεωρείται και είναι από τους σημαντικότερους σύγχρονους Γάλλους συγγραφείς. Ιδρυτής της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Συγγραφέων, διδάκτορας συγκριτικής λογοτεχνίας, φωτογράφος, εικαστικός, δοκιμιογράφος και πεζογράφος που τολμά επιτυχώς και πειραματίζεται με τα είδη του λόγου, αναμειγνύοντας τον μύθο, την Ιστορία, τη φιλοσοφία, την ποιητική πρόζα, την αυτομυθοπλασία, το τραύμα και το θραύσμα και, αποτυπώνοντας στα γραπτά του τα αντικρουόμενα συναισθήματα και πάθη και τις παρορμήσεις του σύγχρονου ανθρώπου, η πένα του μετατρέπεται σε κινηματογραφικό φακό που κινείται μέσα στο χρόνο, καταγράφει γεγονότα και αιχμαλωτίζει τη μνήμη σε ένα γκρο πλαν προς το παρελθόν κοιτώντας πάντα στο παρόν και στο μέλλον.
Το "Θησέας, μια δεύτερη ζωή" είναι ένα συνταρακτικό μυθιστόρημα, ένα υβριδικό κείμενο, ένα μεταμοντέρνο μείγμα αυτοβιογραφίας, φιλοσοφικού στοχασμού, ποίησης και απομνημονευμάτων που ταλαντεύεται και ισορροπεί επιδέξια μεταξύ διαφορετικών ειδών αφήγησης. Είναι μια μαγευτική, θλιβερή ποιητική αυτομυθοπλασία για την αναζήτηση νοήματος μέσα και μετά από κάθε (οικογενειακή) τραγωδία και για τον επαναπροσδιορισμό εαυτού μετά από μια αναπάντεχη απώλεια. Όταν κυκλοφόρησε στη Γαλλία, έτυχε ολόθερμης υποδοχής από κοινό και κριτικούς, υπήρξε υποψήφιο για το Βραβείο Goncourt 2019 και απέσπασε το Βραβείο Δημιουργίας της Γαλλικής Ακαδημίας και το Βραβείο Frank Hessel. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 2022 από τις εκλεκτές εκδόσεις Ποταμός στη σειρά Ποταμόπλοια. Η ανάγνωσή του, αναμφισβήτητα, αποτελεί μια αξέχαστη και συγκλονιστική εμπειρία.
Ο Camille de Toledo ξεπερνά τα όρια της αυτοβιογραφίας. Συνομιλεί με το alter ego του, τον Θησέα, αναπλάθοντας τον αρχέγονο αττικό ήρωα, κι ο Θησέας, ο σύγχρονος Θησέας εδώ είναι ο πρωταγωνιστής και ο αφηγητής αυτού του άρτια κατασκευασμένου λογοτεχνικού έργου το οποίο διανθίζεται με φωτογραφίες και ντοκουμέντα και είναι χτισμένο με το στοιχείο της επανάληψης, με την τεχνική του εγκιβωτισμού, με αναδρομές. Η εναλλασσόμενη αφήγηση κινείται σε φρενήρη ρυθμό από το πρώτο στο τρίτο και στο δεύτερο ενικό πρόσωπο δημιουργώντας μια ολοζώντανη εξιστόρηση αναζητώντας απαντήσεις, παίζοντας τρυφερά και αμείλικτα με τη μνήμη, γυρεύοντας τρόπο να επουλωθεί η μολυσμένη ατομική και συλλογική πληγή και με τους ήρωες του βιβλίου να διαμορφώνονται από την καταγωγή τους, τη φυλή τους, το οικογενειακό τους υπόβαθρο, την εποχή τους, τα κοινωνικοπολιτικά τεκταινόμενα τα οποία, παντού και πάντα, προκαλούν την κατάρρευση και την ανοικοδόμηση του εαυτού, του ατόμου, της κοινωνίας, του κράτους, του κόσμου.
Το μυθιστόρημα ξεκινά με ένα παράλογο και ανατριχιαστικό ερώτημα: "ποιος φονεύει τον άνθρωπο που αυτοκτονεί;" και ψηλαφίζει με τ' ακροδάχτυλα ένα αίνιγμα και μια εικόνα : ο Θησέας βρίσκει τον μεγαλύτερο αδερφό του, Ζερόμ, απαγχονισμένο, νεκρό. Κι ό,τι μένει πίσω από την αυτοχειρία του Ζερόμ, αυτό είναι ανείπωτη οδύνη, ένα ανεπούλωτο τραύμα για τα χρόνια που θα 'ρθουν, μια εκκωφαντική σιωπή κι ένα συνονθύλευμα τύψεων. Για να ακολουθήσουν αργότερα οι διαδοχικοί θάνατοι της μητέρας και του πατέρα της οικογένειας.
Ο Θησέας είναι ο αδερφός και ο γιος που απόμεινε. Παίρνει τα παιδιά του και φεύγει από το Παρίσι (την πόλη στα δυτικά) και κατευθύνεται στη Γερμανία, μετακομίζει στο Βερολίνο (την πόλη στ' ανατολικά). Για να ζήσει σε μια άλλη χώρα, για να μιλήσει σε μια άλλη γλώσσα, για να ξεκινήσει μια δεύτερη ζωή μακριά από τη χώρα, τη γλώσσα, την προηγούμενη ζωή που πέφτουν σαν αλάτι σε ανοιχτή πληγή. Για να διαγράψει το παρελθόν, για να διαρρήξει δεσμούς, για να ξεχάσει, για να προστατέψει τα παιδιά του από μια βαριά κληρονομιά, για να γιατρέψει την ψυχή του και το υπό κατάρρευση σώμα του από τα ουρλιαχτά και τα διαρκή χτυπήματα της μνήμης, για να ξαναβρεί τα πειστήρια της ύπαρξής του.
Ο Θησέας είναι εκείνος που επιβίωσε του θανάτου. Κρατάει στα χέρια του έναν μίτο και ψάχνει την άκρη του λαβυρίνθου, μακριά και έξω από στιγμιότυπα, συμπτώσεις, σχέσεις αίματος, παραλείψεις, σχοινιά και κλωστές. Είναι ο αδερφός που έχει απομείνει. Είναι αυτός που διασχίζει απέραντες εκτάσεις συλλογισμών, που βαδίζει πάνω στα ταραγμένα σκοτεινά νερά μιας τριπλής γενεαλογίας κρατώντας τρία χαρτόκουτα που περιέχουν αναμνήσεις από τον Ζερόμ και τους γονείς τους, κατάλοιπα και "διαθήκες" προγόνων, φωτογραφίες, εξομολογήσεις, μηνύματα, επιστολές, χειρόγραφα, μυστικά, πάθη, πένθη, ζωής και θανάτου σωματίδια αιωρούμενα μέσα στον χρόνο, μέσα στην Ιστορία, με το τραύμα να μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και να ασκεί την ολέθρια επιρροή του. Κι όσο περισσότερο προσπαθεί να βρει απαντήσεις που θα γιατρέψουν το τραύμα, τόσο το κενό μεγαλώνει και το τραύμα πολλαπλασιάζεται. Με πρώτη ύλη του κουρέλια παραμυθιών, θρύλων, μύθων και ψεμάτων, με τη μοναξιά να προστίθεται στο ατέλειωτο πένθος του, με τον ήχο ενός παλιού απόμακρου πυροβολισμού, με κλυδωνισμούς του παρελθόντος που χαράχτηκαν στο σώμα, ο Θησέας αφουγκράζεται τις πληγές του, τους φόβους ενός αιώνα, το σώμα - μνήμη και ακολουθεί τη γραμμή που ενώνει γη και ουρανό, παρελθόν και παρόν: η ιστορία της οικογένειας, η εβραϊκή περιπλάνηση, η μοίρα που κρατά το κλειδί του ξεκλειδώματος γρίφων και αινιγμάτων, ο εικοστός αιώνας και οι τρεις γενιές που "πίστεψαν στο μέλλον έως ότου η πίστη στην υπόσχεση υποχωρήσει", τα κομμάτια που έσπασαν κι εκείνα που έμειναν ακέραια και τραυματικά κληροδοτήθηκαν, οι διαψεύσεις, τα ερωτήματα "ποιος σκοτώνει εκείνον που αποφασίζει να πεθάνει;" και "ποια ιστορία καλείται να αφηγηθεί εκείνος που επιβιώνει;", το ανελέητο σφυροκόπημα των ημερομηνιών, ο πόνος της ψυχής που κάνει μεταστάσεις στο σώμα.
Για λύτρωση, ο ήρωας Θησέας καταδύεται στην προσωπική και στη συλλογική μνήμη, αναμετριέται με τον εαυτό του και τους νεκρούς του. Ψιθυρίζει ύμνους, προσευχές, κραυγές, ερωτήσεις, με φόντο μια Ευρώπη κι έναν κόσμο του χθες και του σήμερα που σπαράσσονται -κανείς δεν ξέρει για ποσά χρόνια και πόσους αιώνες ακόμα θα σπαράσσονται- από πολέμους, από ανισότητες, από τα τέρατα του φασισμού και του καπιταλισμού, από ζωή που ντύνεται θάνατος, από ζωή που ψάχνει απεγνωσμένα να ντυθεί με το ζεστό ρούχο μιας δεύτερης ζωής. Ο Θησέας, υπό κατάρρευση και υπό ανά(σ)ταση σώματος και ψυχής, εξερευνά τον οικογενειακό του λαβύρινθο και ακολουθεί τον μίτο που του αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι είναι μια συνέχεια καταστροφών που φέρνει καταστροφές.
Ο Σπύρος Γιανναράς μεταφράζει αξιοθαύμαστα, λεπτομερώς, με απόλυτη πιστότητα την αδυσώπητη, επιβλητική και ποιητική γραφή του Camille de Toledo που βυθίζει και βυθίζεται σε πικρές παραδοχές, σκαλίζει χώματα, σώματα, χρόνια και δημιουργεί ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα - ηφαίστειο.
Ο Θησέας είναι εκείνος που επιβίωσε του θανάτου. Κρατάει στα χέρια του έναν μίτο και ψάχνει την άκρη του λαβυρίνθου, μακριά και έξω από στιγμιότυπα, συμπτώσεις, σχέσεις αίματος, παραλείψεις, σχοινιά και κλωστές. Είναι ο αδερφός που έχει απομείνει. Είναι αυτός που διασχίζει απέραντες εκτάσεις συλλογισμών, που βαδίζει πάνω στα ταραγμένα σκοτεινά νερά μιας τριπλής γενεαλογίας κρατώντας τρία χαρτόκουτα που περιέχουν αναμνήσεις από τον Ζερόμ και τους γονείς τους, κατάλοιπα και "διαθήκες" προγόνων, φωτογραφίες, εξομολογήσεις, μηνύματα, επιστολές, χειρόγραφα, μυστικά, πάθη, πένθη, ζωής και θανάτου σωματίδια αιωρούμενα μέσα στον χρόνο, μέσα στην Ιστορία, με το τραύμα να μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και να ασκεί την ολέθρια επιρροή του. Κι όσο περισσότερο προσπαθεί να βρει απαντήσεις που θα γιατρέψουν το τραύμα, τόσο το κενό μεγαλώνει και το τραύμα πολλαπλασιάζεται. Με πρώτη ύλη του κουρέλια παραμυθιών, θρύλων, μύθων και ψεμάτων, με τη μοναξιά να προστίθεται στο ατέλειωτο πένθος του, με τον ήχο ενός παλιού απόμακρου πυροβολισμού, με κλυδωνισμούς του παρελθόντος που χαράχτηκαν στο σώμα, ο Θησέας αφουγκράζεται τις πληγές του, τους φόβους ενός αιώνα, το σώμα - μνήμη και ακολουθεί τη γραμμή που ενώνει γη και ουρανό, παρελθόν και παρόν: η ιστορία της οικογένειας, η εβραϊκή περιπλάνηση, η μοίρα που κρατά το κλειδί του ξεκλειδώματος γρίφων και αινιγμάτων, ο εικοστός αιώνας και οι τρεις γενιές που "πίστεψαν στο μέλλον έως ότου η πίστη στην υπόσχεση υποχωρήσει", τα κομμάτια που έσπασαν κι εκείνα που έμειναν ακέραια και τραυματικά κληροδοτήθηκαν, οι διαψεύσεις, τα ερωτήματα "ποιος σκοτώνει εκείνον που αποφασίζει να πεθάνει;" και "ποια ιστορία καλείται να αφηγηθεί εκείνος που επιβιώνει;", το ανελέητο σφυροκόπημα των ημερομηνιών, ο πόνος της ψυχής που κάνει μεταστάσεις στο σώμα.
Για λύτρωση, ο ήρωας Θησέας καταδύεται στην προσωπική και στη συλλογική μνήμη, αναμετριέται με τον εαυτό του και τους νεκρούς του. Ψιθυρίζει ύμνους, προσευχές, κραυγές, ερωτήσεις, με φόντο μια Ευρώπη κι έναν κόσμο του χθες και του σήμερα που σπαράσσονται -κανείς δεν ξέρει για ποσά χρόνια και πόσους αιώνες ακόμα θα σπαράσσονται- από πολέμους, από ανισότητες, από τα τέρατα του φασισμού και του καπιταλισμού, από ζωή που ντύνεται θάνατος, από ζωή που ψάχνει απεγνωσμένα να ντυθεί με το ζεστό ρούχο μιας δεύτερης ζωής. Ο Θησέας, υπό κατάρρευση και υπό ανά(σ)ταση σώματος και ψυχής, εξερευνά τον οικογενειακό του λαβύρινθο και ακολουθεί τον μίτο που του αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι είναι μια συνέχεια καταστροφών που φέρνει καταστροφές.
Ο Σπύρος Γιανναράς μεταφράζει αξιοθαύμαστα, λεπτομερώς, με απόλυτη πιστότητα την αδυσώπητη, επιβλητική και ποιητική γραφή του Camille de Toledo που βυθίζει και βυθίζεται σε πικρές παραδοχές, σκαλίζει χώματα, σώματα, χρόνια και δημιουργεί ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα - ηφαίστειο.
Εκδόσεις Ποταμός
