Με ένα αλησμόνητο, βαθιά συγκινητικό μυθιστόρημα - και με τον υπέροχα ποιητικό του τίτλο -, οι εκδόσεις Κριτική μόλις πριν λίγες ημέρες μας σύστησαν τον - για πρώτη φορά μεταφρασμένο στα ελληνικά - E. C. Osondu, έναν εξαίρετο συγγραφέα με καταγωγή από τη Νιγηρία που έχει τιμηθεί με αρκετά σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία ενώ εργάζεται ως καθηγητής δημιουργικής γραφής στο Providence College των ΗΠΑ. Με επιτυχή ισορροπία μεταξύ χιούμορ και συγκίνησης, ο Osondu δημιουργεί σε αυτό το πιο πρόσφατο έργο του μια ιστορία μετανάστευσης, την ιστορία ενός παιδιού, ενός μικρού σύγχρονου Οδυσσέα που γυρεύει μια Ιθάκη όπου θα χτίσει όνειρα σε γερά θεμέλια, ακολουθώντας μια πορεία με Σειρήνες, Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες για να φτάσει στον επιθυμητό προορισμό προς το άγνωστο του Κόσμου που έχει φώτα και ανοιχτούς δρόμους και μονοπάτια για την πύλη της Όμορφης Ζωής.
Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ένα παιδί χωρίς όνομα και χωρίς ηλικία που ζεί στο Γκούλου Στέισιον της Νιγηρίας και ονειρεύεται μια μέρα να πάει στη Ρώμη. Ο μικρός ανώνυμος αφηγητής έχει χάσει και τους δυο γονείς του και μένει με τη "μαμά" Νένε, μια τυφλή γυναίκα με πρόσωπο λαμπερό και αρυτίδωτο που έχει την ικανότητα να βλέπει την καρδιά του ήλιου και κουβαλάει τον ήλιο μέσα της. Κουβαλάει όμως και μύθους, όμορφες ιστορίες και σοφά λόγια που τα απευθύνει στον "γιο" της και τα μοιράζεται μαζί του. Ένας αινιγματικός άντρας, ο Μπρος, επιστρέφει στο Γκούλου Στέισιον από τη Ρώμη όπου πλέον διαμένει, φορτωμένος με δώρα και χρήματα για όλους τους κατοίκους αλλά και φορτωμένος με μια εντυπωσιακή λαμπερή αύρα άλλων τόπων. Η επιστροφή του στα πάτρια εδάφη φωτίζει μεμιάς το τοπίο του χωριού.
Ο νεαρός αφηγητής καταγοητεύεται από τον "ξένο" - ντόπιο, την γενναιοδωρία του, την εξωτερική του δύναμη και την ακτινοβολία της ψυχής και της μορφής του. Ο Μπρος του ζητάει να μεταφέρει ένα γράμμα κι ένα δώρο στη δασκάλα της περιοχής και το παιδί γίνεται μεταφορέας και παραλήπτης μηνυμάτων έρωτα και αγάπης του Μπρος προς τη δασκάλα και της δασκάλας προς τον Μπρος. Λίγο πριν ο γοητευτικός "ξένος" φύγει μαζί με την αγαπημένη του, δίνει στο αγόρι έναν χάρτη - πρόσκληση να επισκεφθεί τη Ρώμη όποτε το επιθυμεί.
Η "μαμά" Νένε φεύγει από τη ζωή λίγο καιρό αργότερα. Στο χωριό εμφανίζονται εκπρόσωποι του Στρατού των Επτά Ανδρών και ζητούν νεοσύλλεκτους για την επάνδρωση ενός στρατού που θα σώσει τον κόσμο απ΄το κακό και το άδικο. Οι Γέροντες του χωριού ζητούν χρόνο να το σκεφτούν και τότε είναι που το αγόρι αισθάνεται πως "ο ουρανός είναι έτοιμος" με κάποια πρώτα δείγματα αστεριών άρα ήρθε η στιγμή να πραγματοποιηθεί το ταξίδι που θα του αλλάξει τη ζωή προς το καλύτερο και θα του δώσει τη ζηλευτή λάμψη του "ξένου" - ντόπιου Μπρος.
Και το ταξίδι ξεκινάει, όχι μοναχικό αλλά παρέα με άλλους νεαρούς μετανάστες που γυρεύουν μια θέση στον πλούσιο φωτισμένο κόσμο. Τα τοπία εναλλάσονται: δρόμοι χωρίς λάσπη, σπίτια κανονικά, άνθρωποι διαφορετικοί, χρώματα, αυτοκίνητα, η έρημος που εκτείνεται σαν απέραντος ωκεανός, βλέμματα ζεστά μα και παγωμένα σαν μάσκες. Τα όνειρα των παιδιών - μεταναστών συνδέονται με τα όνειρα του νεαρού αφηγητή και είναι όνειρα μεγάλα, χωρίς σύνορα. Ο Άνι, ο Ζαΐντ, ο Αμπντούλ, ο Ταφίκ, η Αΐρα, με τα μαύρα τους σακίδια, οι θλιβερές ιστορίες τους και ο πόθος τους για ελευθερία γίνονται αφηγηματικοί μονόλογοι και αποτελούν ίσως τα πιο σπαρακτικά κεφάλαια του μυθιστορήματος. Για να έρθει στη συνέχεια η παρουσία του διακινητή Καουντίρ που θα δείξει στα παιδιά τα φώτα που λαμπυρίζουν στο βάθος του ορίζοντα. Και ακολουθούν οι Συμπληγάδες στη χώρα των φημών: οι φήμες, ο φόβος, τα άγρια κύματα, οι Κύκλωπες που προβάλλουν αντιρρήσεις και τα σχέδια που παίρνουν διαφορετική τροπή.
Η φωνή της Νένε, οι σοφές συμβουλές της και τα λόγια της καρδιάς της ηχούν διαρκώς στα αυτιά του νεαρού αφηγητή και παίρνουν μορφή αγγέλων που τον αγκαλιάζουν τις στιγμές που ο κίνδυνος υψώνεται σαν κύμα - τέρας. Και η θάλασσα! Η θάλασσα η φουρτουνιασμένη που προκαλεί ζάλη και τρόμο από τη μια και από την άλλη είναι ο μόνος δρόμος προς τα μαγικά ζεστά φώτα, τα οποία εν τέλει αποδεικνύονται θαμπά και έχουν σχήμα άρνησης. Κι ένα τραγούδι ύμνος στην πατρίδα, στον πολύτιμο θησαυρό του πατρικού σπιτιού που κουβαλάει κανείς στην ψυχή του σαν αποσκευή, όπου κι αν ταξιδέψει.
Με καλή αίσθηση του χιούμορ, με απαράμιλλη τρυφερότητα και λεπτή ντελικάτη πρόζα, με τη χρήση της προφορικής τεχνικής αφρικανικών μύθων και με ολοζώντανες περιγραφές, ο E. C. Osondu έγραψε ένα σκληρό παραμύθι - σχόλιο για την εισβολή του δυτικού πολιτισμού ακόμα και στις μικρότερες περιοχές της Μαύρης Ηπείρου και για το φαινόμενο της αποικιοκρατίας και των καταστροφικών συνεπειών της. Μια ιστορία άρρηκτων οικογενειακών δεσμών, ελπίδας, πίστης, μετανάστευσης και απότομης ενηλικίωσης, χωρίς στοιχεία μελοδραματισμού ή διδακτισμού, χωρίς ωμές περιγραφές πνιγμού ή θανάτου (εδώ, ο θάνατος υπάρχει μονάχα ως αναφορά και ως υπαινιγμός).
Μια παραβολή για τα όνειρα που έρχονται αντιμέτωπα με τη ματαίωση, για την επιθυμία που ξεπερνά και υπερνικά φόβους και εμπόδια, για τις επικίνδυνες μεταναστευτικές διαδρομές από την Αφρική προς την Ευρώπη.
Θαυμάσια η μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά σ' αυτό το θαυμάσιο μυθιστόρημα που συγκινεί και προβληματίζει.
Εκδόσεις Κριτική
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου