Ο 'Αντολφ Μουσγκ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους συγγραφείς της γερμανόφωνης ελβετικής πεζογραφίας. Έχει τιμηθεί με πλήθος σημαντικών βραβείων - μεταξύ των οποίων το "Γκέοργκ Μπύχνερ", το "Γκότφριντ Κέλερ" και το Γκραν Πρι της Λογοτεχνίας της Ελβετίας -για τα μυθιστορήματα, τις συλλογές διηγημάτων του και τα δοκίμιά του και θεωρείται συνεχιστής του Μαξ Φρις και του Φρίντριχ Ντύρενματ. Πριν από μια δεκαετία είχαμε την ευκαιρία για πρώτη φορά να έρθουμε σε επαφή με ένα δείγμα από το πολυδιάστατο έργο του, το μυθιστόρημα "Το τίμημα του 'Αλμπισερ", εκδόσεις Δρεπανιά, τιμημένο με το βραβείο Έρμαν Έσσε το 1974.
Μόλις πρόσφατα, οι εκδόσεις Σκαρίφημα ενέταξαν στην εξαιρετική τους σειρά ξένης λογοτεχνίας το ανά χείρας πιο πρόσφατο έργο του Μουσγκ "Νόστος Φουκουσίμα" (δημοσιεύτηκε το 2018), ένα μυστηριώδες, σαγηνευτικό μυθιστόρημα ιδεών με φιλοσοφικές προεκτάσεις, διάχυτο ερωτισμό και αναφορές στον άνθρωπο, την τεχνολογία, το περιβάλλον και τη λογοτεχνία. Με στοιχεία ταξιδιωτικής πεζογραφίας, δοκιμίου και ντοκουμέντου, ο Μουσγκ με περίτεχνο τρόπο κατασκεύασε μια ιστορία που υπαινίσσεται περισσότερα απ' όσα εκφράζει ενώ προσφέρει τροφή για σκέψη και προβληματισμό για το πώς ο άνθρωπος προκαλεί την πτώση του καταστρέφοντας τον ζωτικό του χώρο, για τη ζωή που συνεχίζεται πάνω στα συντρίμμια του πυρηνικού τρόμου, για την προσαρμογή στις νέες συνθήκες αλλά και στην επιθυμία για αναγέννηση, ελπίδα και προετοιμασία του επόμενου τραγικού λάθους που θα φέρει την επόμενη καταστροφή.
Από τον τρομερό σεισμό και το τσουνάμι που προκάλεσε το επακόλουθο ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα το 2011, ο κήπος της Εδέμ έγινε μια απέραντη πόλη - φάντασμα με υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας. Και αυτήν καλείται να επισκεφθεί ο κεντρικός ήρωας, Πάουλ Νόιχαους, αρχιτέκτονας και συγγραφέας ενός βιβλίου, όταν λαμβάνει μια επιστολή από τους παλιούς του γνώριμους Κεν και τη σύζυγό του Μίτσουκο, οι οποίοι τον προσκαλούν μέσω του δημάρχου ενός χωριού κοντά στη Φουκουσίμα να συμβάλει στην ίδρυση μιας καλλιτεχνικής κοινότητας εντός της μολυσμένης περιοχής που θα δώσει χρώμα στη νεκρή ζώνη, θα γεννήσει την ελπίδα και θα παρακινήσει τους εσωτερικούς μετανάστες / πρώην κατοίκους να επιστρέψουν στα σπίτια τους και στην πατρίδα τους.
Ο Πάουλ αποδέχεται την πρόταση, πραγματοποιεί το ταξίδι και περιηγείται μαζί με την Μίτσουκο στις εκκενωμένες περιοχές, ανάμεσα σε τσουβάλια χώμα στοιβαγμένης μιασμένης γης που παραπέμπουν στην υποδειγματική γεωργία της ζώνης. Βαδίζουν με επισφαλή ισορροπία σε ασταθές έδαφος, γνωρίζουν πιο βαθιά ο ένας τον άλλον, συναντούν ντόπιες οικογένειες που φοβούνται να επιστρέψουν, έρχονται αντιμέτωποι με το παρελθόν και το παρόν - το δικό τους και των άλλων - και με γεγονότα που συνδέουν ως ένα βαθμό τη Χιροσίμα του '45 με τη Φουκουσίμα του 2011. Οι δυο τους έρχονται πολύ κοντά, ερωτεύονται μέσα σε ένα τοπίο πυκνής σιωπής και απόγνωσης και με κοινή αγάπη για το έργο του Adalbert Stifter. Τα αποσπάσματα έργων του Stifter που μπαίνουν εμβόλιμα και συνομιλούν με την κύρια αφήγηση αποτελούν το δεύτερο αφηγηματικό επίπεδο αυτού του έξοχου μυθιστορήματος. Οι ειδυλλιακές περιγραφές της φύσης του Stifter - φυλαχτό, θησαυρός, αποσκευή και προσευχητάριο για τον Πάουλ - έρχονται σε κόντρα με την ειδυλλιακή κολασμένη φύση της Φουκουσίμα με τα λαμπερά και δηλητηριασμένα λιβάδια και δάση. Ο Πάουλ και η Μίτσουκο, πρωταγωνιστές μιας παλιάς ιστορίας προηγούμενης ζωής, ανοίγουν τα φτερά τους για μια καινούργια που φωτίζει σαν πρωινός ήλιος πάνω από ένα σύμπαν αιφνίδιων ιδεών. Όταν ο Πάουλ προετοιμάζεται για το ταξίδι επιστροφής στη Γερμανία, στο σπίτι του και στη σύζυγό του, νιώθει μια απέραντη ερημιά που σύντομα θα αντικατασταθεί από μια αίσθηση ελευθερίας και ένα μεγαλείο στην καρδιά του για ό,τι νέο χτίζεται.
Ο Άντολφ Μουσγκ, ένας θαυμάσιος παρατηρητής, περιγράφει με τρυφερές αποχρώσεις τη μοίρα των δυο πρωταγωνιστών και με εντυπωσιακή λεπτομέρεια τα έρημα ιαπωνικά χωριά, ενώ δεν παραλείπει να αναφερθεί στην ανικανότητα της κυβέρνησης που, με τη χρήση οικονομικού δέλεαρ, προσπαθούσε να επαναπατρίσει τους εκπατρισμένους προκειμένου να μπει ένα τέλος στην καταστροφή της περιοχής. Όχι της πυρηνικής αλλά της ανθρώπινης, της κοινωνικής.
Ο Τέο Βότσος έκανε μια άψογη μετάφραση από τα γερμανικά σε αυτό το τολμηρό περίτεχνο μυθιστόρημα με τον εικονοπλαστικό λόγο του Μουσγκ που συνομιλεί ποιητικά με τα έργα τέχνης του Stifter.
Εκδόσεις Σκαρίφημα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου