Σ' αυτό το έξοχο και πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα - που υπήρξε υποψήφιο στη λίστα των βραβείων Booker το 2019 και που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg στη σειρά θησαυρών Aldina - τον πρωταγωνιστικό ρόλο κρατά η πρόσφατη ευρωπαϊκή Ιστορία που καλύπτει την περίοδο λίγο πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου εως το 2016 στο δεύτερο δημοψήφισμα του Brexit. Η Ιστορία κατοικεί εντός των ηρώων του μυθιστορήματος, τους διαμορφώνει, τους γεννά και τους πεθαίνει, βρίσκεται μπροστά, πίσω τους και δίπλα τους και τους στοιχειώνει, όπως "το φάντασμα στοιχειώνει την Ευρώπη", ακολουθεί και ακολουθείται, παρακολουθεί και παρακολουθείται. Κι αυτό το φάντασμα περιφέρεται και στοιχειώνει το μυθιστόρημα από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα, αλλάζει σχήματα, μορφές, εκδοχές και φωνές. Εμφανίζεται ξαφνικά και θολώνει σκέψεις, φωτογραφικά στιγμιότυπα, αφηγήσεις και πράξεις που παραμένουν ανομολόγητες και που τελικά καθορίζουν το παρόν που βιώνουν οι χαρακτήρες του έργου.
Συμπρωταγωνιστής και αφηγητής, ο άνθρωπος που τα είδε όλα, είναι ο Σαούλ Άντλερ, ένας από τους πιο εκκεντρικούς, γοητευτικούς και ιδιόρρυθμους χάρτινους ήρωες της σύγχρονης λογοτεχνίας. Ο Σαούλ είναι ιστορικός, είναι η ίδια η Ιστορία, είναι εκτοξευμένος σε διαφορετικές κατευθύνσεις και χρονικές περιόδους. Άντρας θεσπέσιας ομορφιάς και τόσο διαλυμένος συναισθηματικά, σκορπισμένος σε χώρο και χρόνο. Τώρα. Πριν. Εδώ. Εκεί. Αριστερά. Δεξιά. Σήμερα. Χθες. Αύριο. Ποτέ. Πάντα. Μπροστά. Πίσω. Απέναντι. Τον συναντάμε το 1988, είναι 28 ετών, κάνει μια έρευνα με θέμα την πολιτιστική αντίσταση στην άνοδο του φασισμού τη δεκαετία του '30 ενώ γράφει μια διάλεξη για την ψυχολογία των αρσενικών τυρράνων, όντας ο ίδιος θύμα ψυχολογικής βίας και εκφοβισμού από τον πατέρα του και τον αδερφό του. Πηγαίνοντας να συναντήσει την ερωμένη του Τζένιφερ, φωτογράφο, στη διάβαση πεζών της Abbey Road στο Λονδίνο, ο Σαούλ χτυπιέται από αυτοκίνητο και τραυματίζεται ελαφρά. Έπειτα συναντά τη Τζένιφερ προκειμένου να πραγματοποιήσουν τη φωτογράφηση - αναπαράσταση του εξωφύλλου του θρυλικού άλμπουμ των Beatles. Αργότερα ο Σαούλ θα μεταβεί στην Ανατολική Γερμανία για να κάνει την έρευνά του, υπό το άγρυπνο βλέμμα των κρατικών υπηρεσιών. Εκεί, ερωτεύεται τον μεταφραστή του, Βάλτερ και παράλληλα την αδερφή του Βάλτερ, Λούνα. Όλα δείχνουν να κυλούν σχετικά ομαλά κι όλα είναι ένα μπερδεμένο κουβάρι που μετακινείται αδέξια σε ένα κόσμο εξίσου μπερδεμένο.
Ιούνιος του 2016, ακριβώς στην ίδια διάβαση πεζών της Abbey Road, ο Σαούλ παθαίνει το ίδιο ατύχημα, τραυματίζεται σοβαρά και μεταφέρεται στο νοσοκομείο, με τη μνήμη του να χάνεται και να επανέρχεται, με οικεία πρόσωπα να στροβιλίζονται γύρω του θραυσματικά και να μπαινοβγαίνουν στις διαταραγμένες του αναμνήσεις. Η αφήγηση του Σαούλ είναι συχνά άναρχη όπως ακριβώς και τα γεγονότα που θυμάται ή επινοεί. Κι ενώ προσπαθεί να τα βάλει σε μια τάξη, οι εικόνες και οι λεπτομέρειες επαναλαμβάνονται, μεταλλάσονται, αποκτούν άλλο νόημα και καινούργια σημασία. Τα μικρά και καθημερινά, τα μεγάλα και σημαντικά συνυφαίνονται και αντικατοπτρίζουν ένα ξύλινο παιδικό τρενάκι, ένα έντονο ερωτικό βλέμμα στον καθρέφτη, μια επιθυμία για φυγή, ένα σπιρτόκουτο με λίγες στάχτες, ένα μαργαριταρένιο κολιέ, μια φωνή να τραγουδά το "Penny Lane" κάτω από μια ρόδινη βροχή, το όνομα Ισαάκ, μια αγκαλιά χωρίς την αίσθηση της επιθυμίας.
Ένα πολυεπίπεδο σπουδαίο μυθιστόρημα της σύγχρονης βρετανικής πεζογραφίας για την αγάπη, την προδοσία, την φθορά του χρόνου και των σχέσεων, την απειλητική εξουσία μας απέναντι στους άλλους, την κατασκευή και ανακατασκευή της αλήθειας και της Ιστορίας, το πλάσιμο του χρόνου και του χώρου σύμφωνα με τις επιθυμίες μας σε πολιτικό, συλλογικό και προσωπικό επίπεδο.
Η Deborah Levy, αναμφισβήτητα, είναι μια χαρισματική συγγραφέας που ξέρει να παίζει καλά με τα λογοτεχνικά είδη, να εφαρμόζει καινοτόμες τεχνικές και να εντυπωσιάζει με το ύφος της, κάτι που η Αργυρώ Μαντόγλου με τη μετάφρασή της επιτυχώς αναδεικνύει.
Πολιτική αλληγορία, συγκλονιστικό κείμενο γεμάτο συναίσθημα και αιχμηρούς υπαινιγμούς. Ένα μυθιστόρημα που κατατάσσεται σε αυτά της πρώτης γραμμής.
Εκδόσεις Gutenberg / σειρά Aldina
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου