Σάββατο 2 Δεκεμβρίου 2023

Δημήτρης Στατήρης, Ο πυρήνας μέσα μου

'Ολα εδώ συμβαίνουν κατά τη διάρκεια μιας μέρας και μιας νύχτας που προηγήθηκε. Πρόσωπα, γεγονότα, σύμβολα, βλέμματα, όρια πέρα από τα όρια, αναζητήσεις, ανατροπές, φώτα που χαμηλώνουν και σβήνουν, ένας υδάτινος κόσμος κάτω απ΄το έδαφος, ξαφνικοί αποχωρισμοί, ένα χαμένο χειρόγραφο, μια τρελή ανεξέλεγκτη πορεία από το γκρίζο της μεγαλούπολης στον εσωτερικό πυρήνα ενός ανθρώπου, όλα διαδρομές και σκιές σε μια ιλιγγιώδη πρωτοπρόσωπη αφήγηση.

Ο Δημήτρης Στατήρης, ο συγγραφέας της παρούσας εκπληκτικής νουβέλας, -που κινείται σε μια νουάρ, απόκοσμη ατμόσφαιρα με στοιχεία νατουραλισμού- γεννήθηκε στη Λάρισα όπου και διαμένει και σπούδασε μηχανολογία.  Διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά και εφημερίδες  κι έχουν μεταφραστεί στην ιταλική γλώσσα.  Έχει εκδώσει τις συλλογές διηγημάτων "Ο σολίστ και άλλα πεζά", ( εκδόσεις Θράκα, 2016), "Ξένοι στην κόψη" (εκδόσεις Σμίλη, 2018) και "Προτομές" (εκδόσεις Σμίλη, 2020). Ακολούθησε η νουβέλα "Εκεί που η όραση περισσεύει" (εκδόσεις Θράκα, 2022) και, αρχές του φετινού φθινοπώρου, ο ταλαντούχος συγγραφέας επανήλθε με το πέμπτο έργο του "Ο πυρήνας μέσα μου" από τις εκδόσεις Γκοβόστη, μια νουβέλα συναρπαστική, κινηματογραφικής πλοκής, δομής και αφήγησης, με ταχύτατο ρυθμό, με άρτια τεχνική και μια ιστορία που κυριολεκτικά κόβει την ανάσα. Μια ιστορία από αυτές που ο αναγνώστης δεν μπορεί να αφήσει από τα χέρια του, που τον παρασύρουν  στον στρόβιλο των γεγονότων, τον σπρώχνουν σε βυθό ωμού ρεαλισμού, ως το τέλος που απομένει μονάχα ένα κομμάτι νυχτερινού ουρανού -πάνω απ΄την ησυχία του κόσμου- να αχνοφέγγει δυο χέρια αδειανά, μια ψυχή κενή, ένα μυαλό θολωμένο κι ένα μονοπάτι που οδηγεί σ' ό,τι έχει απομείνει στέρεο σ' αυτό που λέγεται ζωή.

Ο κεντρικός ήρωας και ανώνυμος αφηγητής μπαίνει, από τη μια στιγμή στην άλλη, σε ένα κυκεώνα καταστάσεων που του τινάζουν τον βίο του στον αέρα. Καθηγητής σε σχολείο. παντρεμένος και πατέρας ενός κοριτσιού, έχει γράψει το πρώτο του μυθιστόρημα το οποίο εδώ και μερικά χρόνια τού αποσπούσε χρόνο από τη δουλειά του, την οικογένεια και τους φίλους του. Η ιστορία του αρχίζει ένα συνηθισμένο πρωί όταν ξυπνάει και συνειδητοποιεί ότι από τον χαρτοφύλακά του λείπει το μοναδικό αντίγραφο του μυθιστορήματός του που προόριζε να παραδώσει στον εκδότη του. 

Το προηγούμενο βράδυ, ο πρωταγωνιστής είχε ξενυχτήσει σε ένα μπαρ -έχοντας μαζί του τον χαρτοφύλακα με το αντίγραφο- πίνοντας πολύ για να γιορτάσει την ολοκλήρωση του πρώτου του λογοτεχνικού πονήματος. Το επόμενο πρωί λοιπόν, μην βρίσκοντας το προς παράδοση έργο του, μπαίνει στη διαδικασία να θυμηθεί τί ακριβώς συνέβη την προηγούμενη νύχτα κι αυτή θα είναι η εκκίνηση μιας πυρετώδους αναζήτησης και περιπλάνησης. Επιστρέφει στο μπαρ κι εκεί, τα γρανάζια της μνήμης του μπαίνουν σε λειτουργία. Θυμάται μια νεαρή σαγηνευτική γυναίκα που γνώρισε κι έπεσε στα δίχτυα της λαγνείας της. Την επισκέπτεται στο σπίτι της όντας σίγουρος πως εκείνη γνωρίζει τι έγινε με το κείμενό του.

Στο πλάνο μπαίνουν δυο ηλικιωμένοι ζωγράφοι κι έπειτα ένας άστεγος που οδηγεί τον αφηγητή πάνω από το στρογγυλό καπάκι ενός υπονόμου και του δείχνει το δρόμο προς έναν υπόγειο κόσμο που τα μέλη του ψαρεύουν κούφιες χαρές, ξένα δώρα, νεκρά κειμήλια, χαμένα και πεταμένα αντικείμενα το οποία στη συνέχεια μεταπωλούνται. Κι απ' τον "κάτω κόσμο", επιστροφή στον σκληρό "επάνω κόσμο" για μια συνάντηση με ένα πλούσιο άνδρα που φαίνεται ότι έχει το αντίγραφο στην κατοχή του και που προσφέρει στον αφηγητή - συγγραφέα ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για να εκδώσει ο ίδιος το μυθιστόρημα ως δικό του κι έτσι να του δοθεί η ευκαιρία να ζήσει το όνειρό του -κι ας είναι δανεικό, να γνωρίσει την επιτυχία -κι ας μην είναι αποτέλεσμα δικού του μόχθου. Ο αφηγητής χάνει τον έλεγχο.

Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η σύζυγος του αφηγητή μεταφέρεται στο νοσοκομείο μετά από ένα τροχαίο. Και είναι αυτή που, από το κρεβάτι του πόνου, τον προτρέπει να συνεχίσει την αναζήτηση του βιβλίου του. Εκείνος, σε απόλυτη απόγνωση, έρχεται αντιμέτωπος με υπαρξιακά διλήμματα που αφορούν τον ίδιο του τον εαυτό και την οικογένειά του. Καλείται να βάλει προτεραιότητες  και η αναζήτηση θα συνεχιστεί μέσα σε ένα λαβύρινθο ενοχών, με πάθος και με εσωτερικό πυρετό που χτυπάει κόκκινο. Για να έρθει μια τηλεφωνική κλήση, ένα τοπίο ολόγυρα που θολώνει όλο και περισσότερο: όλα τριγύρω -άνθρωποι, δέντρα, αυτοκίνητα, δρόμοι, ουρανός- μοιάζουν ψεύτικα. Μια λευκή κουκουβάγια που ακολουθεί τον αφηγητή κι ένα αγόρι, δημιούργημα και προέκταση του αλλοτινού του εαυτού, εμφανίζονται ως αλληγορικά στοιχεία.

Τα γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο ή συνυφαίνονται σε αυτή την ξέφρενη αφηγηματική κούρσα όπου το ρεαλιστικό στοιχείο συναντά το φανταστικό και το υπερφυσικό και πραγματοποιούν παράλληλη πορεία ανάμεσα σε πρόσωπα και σε πράγματα, στη λογική και στον παραλογισμό μιας μέρας που ξεκινά με ελπίδα και προσμονή και καταλήγει σε σκοτάδι με μια χούφτα σκόρπια άστρα να απομένουν μόνα στο στερέωμα για παρηγοριά και συντροφιά στου κόσμου την παραζάλη, για να φωτίσουν αμυδρά μια τρελαμένη εσωτερική πυξίδα κι ένα πυρήνα διαλυμένο από πάθη, λάθη, κοινωνικές επιταγές, επιλογές κι επιθυμίες.

Ένα πολύ δυνατό δείγμα φρέσκιας εγχώριας πεζογραφίας με γραφή γρήγορη, στακάτη και με στέρεα δομημένους χαρακτήρες που προκαλούν στον αναγνώστη οίκτο, συμπάθεια και απέχθεια ταυτόχρονα. Πέρα από την τεχνική και την ίδια την ιστορία που συναρπάζει από την πρώτη ως την τελευταία αράδα, ο Δημήτρης Στατήρης, τεχνηέντως θέτει υπαρξιακά και ηθικά ζητήματα για τη διαρκή μάχη με τον εαυτό μας, για τις λανθασμένες μας επιλογές, τις εμμονές μας, την ματαιοδοξία, την επιθυμία για κατάκτηση της ευτυχίας που γεννά παραλήρημα και πόλεμο με τη στοργή, για τον χρόνο που τρέχει και δεν γυρίζει πίσω, για όλα εκείνα τα "αν", για τον αποπροσανατολισμό της ψυχής μας, για τη φωτιά στον πυρήνα μέσα μας, για τις πράξεις μας και τις σκέψεις μας με βάση τα εσωτερικά μας ένστικτα.

Μυθιστόρημα που δημιουργεί πολλαπλούς κραδασμούς σε σώμα, καρδιά και νού, δια δημιουργικού χειρός και δυνατής λογοτεχνικής φωνής του Δημήτρη Στατήρη, υπό τη σφραγίδα ενός ιστορικού εκδοτικού οίκου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου