Νάνσυ Αγγελή, προσμονή ή τα βουνά

 

Εκδόσεων Περικείμενο πρόσφατη κυκλοφορία η παρούσα συλλογή 30 μικρών κειμένων που αποτελούν μείγμα λογοτεχνικών δοκιμίων, φιλοσοφικών στοχασμών, διηγημάτων, εξομολογήσεων, σταχυολόγησης σκέψεων για τον καθημερινό βίο και τις λεπτομέρειές του εκείνες που περνούν απαρατήρητες, -λόγω της έλξης μας στην επιφάνεια των πραγμάτων- ασκήσεων ύφους άρα ανολοκλήρωτων ιστοριών ή ιστοριών που ολοκληρώνονται με ένα ανοιχτό τέλος και, τεχνηέντως, προσκαλούν / προκαλούν τον αναγνώστη να δώσει τη δική του συνέχεια. Όπως και να 'χει, πρόκειται για μια συλλογή σαγηνευτικών ιστοριών, "σκαλισμένων" με τέχνη και φροντίδα που αναδεικνύουν του ανθρώπου το μεγαλείο και τη μικρότητα, το ύψος και το βάθος του, το φως και το σκοτάδι του, τη γιορτή και τα πένθη του, τα "έλα" και τα "φύγε" του, την αρχή και την λήξη των παθών του.

 
Γραμμένα υποδειγματικά, τα 30 αυτά μικρής έκτασης λογοτεχνικά διαμάντια τραβούν σαν μαγνήτης με τον ρεαλισμό και τον μαγικό ρεαλισμό τους, τις αποχρώσεις τους, την αλήθεια τους και την παραδοχή τους. Μας καλούν να έρθουμε σε διάλογο με τον εαυτό μας και με τους άλλους, να κάνουμε δυο βήματα πιο βαθιά στη γυναικεία ψυχοσύνθεση και την ανθρώπινη διάσταση γενικότερα, να δούμε το πώς η πραγματική ζωή συμπορεύεται με την άλλη, την εσωτερική, την ανομολόγητη και να παρατηρήσουμε τις ρωγμές τους.

 
Η δημιουργός των κειμένων, Νάνσυ Αγγελή, είναι μια συγγραφέας - τεχνίτης "αθόρυβη" που διαθέτει εκρηκτικό τρόπο έκφρασης και γραφής και εντελώς προσωπικό ύφος.  Το 2015, από τις εκδόσεις Παράξενες Μέρες κυκλοφόρησε η πρώτη της συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Μια μέρα απόλυτης ησυχίας". Το 2018, η επόμενη ανθολογία ιστοριών της "Η νοητή ευθεία που ενώνει ένα σώμα μ΄ ένα άλλο" κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σμίλη ενώ διηγήματα και μεταφράσεις της δημοσιεύτηκαν σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά. (Αξίζει να ανακαλύψετε κάποια από αυτά στο περιοδικό Χάρτης). Μεταφράζοντας συνέβαλλε σε δυο σημαντικές εκδόσεις: από τις εκδόσεις Παράξενες μέρες, το 2020, κυκλοφόρησε η ποιητική ανθολογία "Φως - Έρωτας - Θάνατος" με επιλογές ποιημάτων του νομπελίστα Ισπανού ποιητή Vicente Aleixandre και από τις εκδόσεις Βακχικόν, το 2021, μας σύστησε την σπουδαία ποιήτρια Leire Bilbao μέσω της ποιητικής συλλογής "Νερά Μάνες". Η Αγγελή συμμετείχε στα συλλογικά έργα "Ιστορίες μπονζάι" των εκδόσεων Γαβριηλίδη την διετία 2014 - 2016, και κάνει μια εξαιρετική, υποδειγματική δουλειά στο blog της όπου παρουσιάζει μεταφραστικά δείγματα ισπανόφωνης πεζογραφίας στα ελληνικά. Σπούδασε μετάφραση και δημοσιογραφία, ζεί στην Ισπανία από το 2008 και, πριν λίγο καιρό, επέστρεψε με την τρίτη της συλλογή μικρών πεζών "προσμονή ή τα βουνά" για να αποδείξει για μια ακόμα φορά το χάρισμά της να δημιουργεί ατμόσφαιρα, να κάνει το μικρό και το ασήμαντο σημαντικό, να παρατηρεί με προσήλωση τις ανεπαίσθητες κινήσεις ανθρώπων και πραγμάτων, να παίρνει αυτά που -φαινομενικά- δεν αναπνέουν και να τους δίνει ζωή, να τα καλλιεργεί και να τα ποτίζει μέχρι τη μόνιμη άνθησή τους, να "παντρεύει" το κανονικό με το απόκοσμο και να δημιουργεί ιστορίες ευαίσθητες για τ' ανθρώπινα, για το κενό, τη ματαιότητα, τις ψευδαισθήσεις, τη μοναξιά, για τις επιθυμίες που πνίγονται στον ποταμό της γλώσσας και δεν καταφέρνουν ποτέ να φτάσουν στη στεριά των χειλιών.

 
Η αφήγηση εναλλάσσεται από πρωτοπρόσωπη, δευτεροπρόσωπη και τριτοπρόσωπη ενικού αριθμού σε πρωτοπρόσωπη πληθυντικού. Τα συναισθήματα και οι αφηρημένες έννοιες αποκτούν υπόσταση, σώμα και ψυχή: Η ύπαρξη μπαίνει ανάμεσα στην αφηγήτρια και στον εραστή της σαν παιδί που αποζητά χάδι και προσοχή. Ο Φόβος εγκαθίσταται στον εγκέφαλο μιας γυναίκας και τον κάνει ζεστή κατοικία του.

 
Η προσμονή, τρυφερή κι επικίνδυνη μαζί, μια κουκίδα που στέκεται με σθένος απέναντι στα βουνά, τα αγκαλιάζει με το βλέμμα της και συνομιλεί με τη σιωπή τους. Η ευτυχία και το ωράριό της, οι αντιφάσεις της, η στέγη και η εξορία της. Η αγάπη που χαρίζει φτερά και εξαπατά. Το νόημα της ζωής πάνω σε θραύσματα μετά από μια μάχη με θέα την ήττα. Η μοναξιά που πέφτει πάνω σε σώματα και αντικείμενα σαν σκόνη. Η ακλόνητη πίστη που πάει κόντρα στο ρεύμα και είναι πάντα αθάνατη όταν τριγύρω όλα κι όλοι πεθαίνουν.

 
Οι χαρακτήρες -κυρίως γυναικείοι χαρακτήρες- των κειμένων της Αγγελή περιμένουν κάτι το οποίο ποτέ δεν ομολογούν. Ταλαντεύονται στην άκρη των υπαρξιακών τους φαραγγιών. Συλλέγουν σημάδια. Ταξιδεύουν μένοντας στάσιμοι σε ένα καινούργιο τοπίο μακριά απ΄ το οικείο τους. Είναι ευτυχισμένοι με τα λίγα κι ανήμποροι να συγκρατήσουν τον χρόνο που κυλάει σαν άμμος απ' τα τρύπια χέρια τους. Χρησιμοποιούν -γράφοντας- λέξεις για να περιγράψουν πράγματα και καταστάσεις που δεν περιγράφονται με λέξεις. Συγκατοικούν με το φόβο και την ερημιά. Τολμούν και βγάζουν την καρδιά τους απ΄τη θέση της. Είναι τακτικοί και συνεπείς μέσα σε έναν ασυνεπή κι ακατάστατο κόσμο. Μιλούν με τον ήλιο. Χτίζουν ένα σπίτι, κοινωνικοποιούνται, γίνονται μέρη / μέλη του συστήματος από κεκτημένη ταχύτητα και γιατί έτσι πάει ο κόσμος κι όχι αλλιώς και στο τέλος τα χάνουν όλα. Είναι φιγούρες κάτω από έναστρο ουρανό. Είναι γυναίκες που ξαναγεννιούνται στην ωριμότητά τους μετά από ένα διαζύγιο, μια συνταξιοδότηση, ένα θάνατο. Στέκονται αμήχανοι μπροστά σε μια καινούργια πόλη που πάλλεται με φόντο το φως της ελπίδας.

 
'Ολες τους, ιστορίες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν αυτοαναφορικές και θορυβώδεις μέσα στη γαλήνη τους,  μπαίνουν οργανικά η μια μέσα στην άλλη, στέκονται σαν αντικριστοί καθρέφτες και κάνουν ανταλλαγή φωτός, λάμψης, λέξεων, ψιθύρων, οικουμενικής ομορφιάς κι ενός χεριού, μιας καρδιάς κι ενός ταλέντου σαν αυτά της Αγγελή που από μακριά είναι τόσο κοντά μας, γράφοντας και ανάβοντας φωτιά σε γιορτή ξενιτιάς και γης αγαπημένης για ανθρώπους - μονοπάτια που τα βαδίζουμε και ανθρώπους - θάλασσες που μέσα στα νερά τους (ξανα)βαπτιζόμαστε αθώοι και καθάριοι.

 
Μια θαυμάσια συλλογή πεζών, μια θαυμάσια πρόζα σε 30 κομμάτια που αξίζει να ανακαλυφθεί, να διαδοθεί και να διαβαστεί ξανά και ξανά για να βιωθεί η ίδια συγκίνηση που προκαλούν οι εικόνες, η τρυφερή θλίψη που ρίχνει το σεπτό της φως στις λέξεις, των λέξεων η σοφία, η μουσικότητα, η πυκνότητα, το νόημα, το παιχνίδισμα κι ο ιριδισμός, η δεξιοτεχνία.  Η Νάνσυ Αγγελή ακούει όσα δεν προφέρονται κι όλα εκείνα τα συναισθήματα που -σιωπηλά, συμβιβασμένα, ακίνητα, αμίλητα- βλέπουν τη ζωή να περνάει από το παράθυρο και τα αποτυπώνει στο χαρτί τόσο περίτεχνα, τόσο κρυστάλλινα και τόσο διεισδυτικά.

 

Περικείμενο Βιβλία