...τη στιγμή που ένας κυνηγός γίνεται δεκτός στο Ταμανγκούρ, χάνει αυτόματα είκοσι ένα γραμμάρια σωματικού βάρους, καθώς η ψυχή αποχωρίζεται το σώμα προκειμένου να επιστρέψει εκεί όπου κατοικούσε προηγουμένως. (σελ. 10)
Ταμανγκούρ είναι ο Παράδεισος των κυνηγών.
Ταμανγκούρ είναι ο τόπος που οι παλιές ψυχές συναντούν τις νέες. Είναι ο τόπος - ουρανός και τόπος διαμονής εκείνων που έφυγαν από τον τόπο - γη.
Ταμανγκούρ είναι ο τόπος που οι παλιές ψυχές συναντούν τις νέες. Είναι ο τόπος - ουρανός και τόπος διαμονής εκείνων που έφυγαν από τον τόπο - γη.
Ταμανγκούρ είναι η καινούργια πατρίδα του παππού στα σύννεφα και είναι πολλές φορές που η γιαγιά και το παιδί υψώνουν το βλέμμα προς τις αέρινες κλωστές που αιωρούνται στο περίγραμμα των βαμβακένιων σχημάτων.
Ταμανγκούρ είναι ο τίτλος αυτού του εκπληκτικού μυθιστορήματος της πρωτοεμφανιζόμενης στο εγχώριο εκδοτικό τοπίο, Λέτα Σεμαντένι, την οποία μας συστήνουν (και πολύ καλώς έπραξαν) οι εκδόσεις Loggia στην Πράσινη σειρά τους.
Ταμανγκούρ είναι ο τίτλος αυτού του εκπληκτικού μυθιστορήματος της πρωτοεμφανιζόμενης στο εγχώριο εκδοτικό τοπίο, Λέτα Σεμαντένι, την οποία μας συστήνουν (και πολύ καλώς έπραξαν) οι εκδόσεις Loggia στην Πράσινη σειρά τους.
Πρώτο μυθιστόρημα της Σεμαντένι, το "Ταμανγκούρ", έχει μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες και το 2016 απέσπασε το Ελβετικό Βραβείο Λογοτεχνίας. Η Λέτα Σεμαντένι γράφει ποίηση στα γερμανικά και στα ραιτορομανικά και, πολύ πρόσφατα, τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας 2023 από την Ελβετική Συνομοσπονδία για το σύνολο του έργου της. Και είναι ιδιαίτερη η χαρά που μια τέτοια ιδιαίτερη λογοτεχνική φωνή μπορούμε να την απολαύσουμε "ακούγοντάς" την και διαβάζοντάς την στη γλώσσα μας. Μια φωνή εξόχως ποιητική που διαχέεται και ψιθυρίζει στις σελίδες του σαγηνευτικού "Ταμανγκούρ". Ο τόπος και ο χρόνος εδώ δεν έχουν σημασία.
Σημασία έχουν η ονειρική ατμόσφαιρα και η ελκυστική αφήγηση, το ύφος, η δομή και η πλοκή, που δεν είναι η συνηθισμένες δομή και πλοκή ενός ακόμα πεζογραφικού έργου.
Τα μικρά κεφάλαια με τις αριθμημένες "μινιατούρες" στο "Ταμανγκούρ" αρχικά γράφτηκαν ως πεζοποιήματα που τελικά, κατόπιν εκδοτικής πρότασης, ενώθηκαν το ένα με το άλλο και το αποτέλεσμα είναι θαυμάσιο και πρωτότυπο.
Εδώ λοιπόν δεν έχουμε να κάνουμε με ένα μυθιστόρημα ανατροπών, παθών και έντασης αλλά με ένα "αθόρυβο" μυθιστόρημα ιδεών, καρδιάς και μνήμης. Πρωταγωνιστούν η καθημερινότητα σε ένα ελβετικό χωριό ανάμεσα στα βουνά, τα απλά πράγματα, ένα γεύμα, ένα όνειρο, μια λέξη και μια σκέψη που στην αφήγηση της Σεμαντένι αποκτούν άλλο νόημα, άλλη διάσταση και αξία. Κι εκεί, δίπλα στα απλά και στα καθημερινά, πρωταγωνιστούν η γιαγιά και το παιδί (ένα κορίτσι) χωρίς ονόματα, χωρίς ηλικία, που ζουν μαζί -μαζί τους και ο σκύλος Τσαν- και χτίζουν ένα κάστρο αγάπης και τρυφερότητας η μια για την άλλη χωρίς να λείπει ο αέρας των εντάσεων που ενίοτε κάνει τα μικρά παράθυρά του να τρίζουν.
Η γιαγιά μιλάει πολύ συχνά για τον δειλό παππού που έφυγε για το Ταμανγκούρ, αγαπά να διαβάζει βιβλία και να βλέπει αστυνομικές ταινίες, μαγειρεύει, φροντίζει και συνετίζει μονίμως το παιδί, μιλάει στο παιδί για το χωριό που κατοικούν, για τη ζωή και τους ανθρώπους, στρώνει το τραπέζι με τη ματιά της στραμμένη στην πάντα άδεια καρέκλα. Έχει μια απάντηση έτοιμη για όλα, διαθέτοντας μια φιλοσοφική ματιά στα πράγματα.
Σημασία έχουν η ονειρική ατμόσφαιρα και η ελκυστική αφήγηση, το ύφος, η δομή και η πλοκή, που δεν είναι η συνηθισμένες δομή και πλοκή ενός ακόμα πεζογραφικού έργου.
Τα μικρά κεφάλαια με τις αριθμημένες "μινιατούρες" στο "Ταμανγκούρ" αρχικά γράφτηκαν ως πεζοποιήματα που τελικά, κατόπιν εκδοτικής πρότασης, ενώθηκαν το ένα με το άλλο και το αποτέλεσμα είναι θαυμάσιο και πρωτότυπο.
Εδώ λοιπόν δεν έχουμε να κάνουμε με ένα μυθιστόρημα ανατροπών, παθών και έντασης αλλά με ένα "αθόρυβο" μυθιστόρημα ιδεών, καρδιάς και μνήμης. Πρωταγωνιστούν η καθημερινότητα σε ένα ελβετικό χωριό ανάμεσα στα βουνά, τα απλά πράγματα, ένα γεύμα, ένα όνειρο, μια λέξη και μια σκέψη που στην αφήγηση της Σεμαντένι αποκτούν άλλο νόημα, άλλη διάσταση και αξία. Κι εκεί, δίπλα στα απλά και στα καθημερινά, πρωταγωνιστούν η γιαγιά και το παιδί (ένα κορίτσι) χωρίς ονόματα, χωρίς ηλικία, που ζουν μαζί -μαζί τους και ο σκύλος Τσαν- και χτίζουν ένα κάστρο αγάπης και τρυφερότητας η μια για την άλλη χωρίς να λείπει ο αέρας των εντάσεων που ενίοτε κάνει τα μικρά παράθυρά του να τρίζουν.
Η γιαγιά μιλάει πολύ συχνά για τον δειλό παππού που έφυγε για το Ταμανγκούρ, αγαπά να διαβάζει βιβλία και να βλέπει αστυνομικές ταινίες, μαγειρεύει, φροντίζει και συνετίζει μονίμως το παιδί, μιλάει στο παιδί για το χωριό που κατοικούν, για τη ζωή και τους ανθρώπους, στρώνει το τραπέζι με τη ματιά της στραμμένη στην πάντα άδεια καρέκλα. Έχει μια απάντηση έτοιμη για όλα, διαθέτοντας μια φιλοσοφική ματιά στα πράγματα.
Η γιαγιά είναι ένας άγγελος που εκπληρώνει επιθυμίες κι άλλοτε είναι σκοτεινή σαν πυκνό δάσος με άγρια πυκνά φυλλώματα.
Ο παππούς, αν και απών, είναι διαρκώς παρών μέσω αφηγήσεων και αναμνήσεων. Καθημερινά εκεί, με ήλιο, με βροχή, με χιόνι, στη μικρή αυλή, στην καρέκλα του, στο βαθούλωμα του κρεβατιού, την ώρα που τραγουδούν τα πουλιά, την ώρα που τα όνειρα καλπάζουν, την ώρα που οι ψίθυροι γίνονται δάκρυα στεγνά και ικεσίες φυλακισμένες στα χείλη.
Το παιδί κάποτε ζούσε με τη μαμά και τον μπαμπά και τον μικρό του αδερφό. Τώρα ζεί με τη γιαγιά και ξέρει να διαβάζει τις σιωπές και τους συλλογισμούς της. Κι είναι τα πρώτα Χριστούγεννα χωρίς τον παππού. Το παιδί θυμάται και ονειρεύεται ένα ποτάμι βαθύ, ένα σώμα πέστροφας κι ένα σώμα στο νερό.
Η καθημερινότητα γιαγιάς και παιδιού έχει ερωτήσεις και απαντήσεις -κοφτές, ολοκληρωμένες, επινοημένες, φιλοσοφημένες-, αναμνήσεις, όνειρα, ανέκφραστους φόβους, παύσεις και επιθυμίες. Οι δυο τους βιώνουν την απώλεια με διαφορετικό τρόπο που άλλοτε εκφράζεται κι άλλοτε αποσιωπείται. Με κοινό και διαφορετικό βλέμμα ερευνούν τις θέσεις του ήλιου, τις αλλαγές των εποχών, τον ερχομό της νύχτας, τον θόρυβο των ονείρων, τα ουρλιαχτά του φεγγαριού, τις απουσίες, τη μοναξιά, τις μνήμες, το φως και τις σκιές των αντικειμένων, τα μηνύματα που κρύβονται σε μια λευκή σελίδα, τα ταξίδια του νου, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, τα δέντρα, το παγκάκι των ψεμάτων, τις φωτογραφίες, την κραυγή των άστρων, τον κόσμο όπως ψηλώνει στο φως της μέρας κι όπως μικραίνει τυλιγμένος στον μαύρο χιτώνα της νύχτας. Ερευνούν το εσωτερικό και εξωτερικό τους περιβάλλον, την αγάπη που δίνει φτερά στην καρδιά, το μίσος που έχει θερμοκρασία φωτιάς, τη λαχτάρα που βγάζει νύχια και γδέρνει, την ευτυχία που έρχεται σαν κεραυνός εν αιθρία και διαρκεί στιγμές, λεπτά, δευτερόλεπτα.
Κοντά στη γιαγιά και στο παιδί, συμπρωταγωνιστές είναι η Έλζα, μια εκκεντρική γυναικεία φιγούρα που φλυαρεί, φιλοσοφεί, μετακινείται από την ενήλικη ζωή της πίσω στην παιδική της ηλικία, ταξιδεύει στον χρόνο και στις σκέψεις. Πλάι στην Έλζα, ο αγαπημένος της Έλβις που μοιάζει και τραγουδάει σαν τον αληθινό Έλβις. Η μοδίστρα της περιοχής που κλέβει αναμνήσεις και ζωές και τα κάνει δικά της. Η δασκάλα του πιάνου, η Λουτσία, ο καπνοδοχοκαθαριστής, ο Καζιμίρ - φίλος του παππού. Ένας μικρός θίασος ανθρώπων μιας μικρής κοινωνίας με παράξενη συμπεριφορά επειδή κι ο βίος τους είναι παράξενος.
Η φαντασία και η πραγματικότητα σε απόλυτη ισορροπία σε μια υπέροχη, απόκοσμη, αριστοτεχνική πρόζα με εφευρετική αφήγηση, αλληγορίες και μεταφορές.
Η απώλεια στο "Ταμανγκούρ" δεν είναι το κυρίαρχο θέμα, υπάρχει όμως έντονα στο φόντο και προκαλεί μια γλυκιά θλίψη και μια βαθιά συγκίνηση. Ό,τι συνέβη πριν, περιγράφεται με τόνο συγκρατημένο, απλά, ποιητικά, χωρίς τη χρήση τεχνητών δραματικών εξάρσεων αλλά αληθινά κι ονειρικά μαζί, όπως τα φέρνει στη μνήμη του ένα / το παιδί που έχει συγκρατήσει εικόνες και ήχους που του προκαλούν αμηχανία, εσωστρέφεια και φέρνουν ένα σμήνος από γκρίζα σύννεφα και μια υγρασία στην ψυχή του. Κυρίαρχο θέμα είναι η ζωή που συνεχίζεται. Με τις ομορφιές της, το μέλι και το μαχαίρι της, τις θάλασσες και τα βουνά της, το ζεστό ψωμί της, το εδώ και το εκεί της, το πάντα και το ποτέ της, την αγάπη που χαμογελάει πίσω από νοτισμένο νυχτερινό τζάμι, την αυθάδεια των ονείρων της.
Σπάνιας ομορφιάς και αισθητικής ευαισθησίας μυθιστόρημα, μια ποιητική γιορτή σε πεζό λόγο, λεπτομερώς κεντημένο και έξοχα μεταφρασμένο στα ελληνικά -λέξη τη λέξη, σιωπή τη σιωπή- από τον Τέο Βότσο.
Εκδόσεις Loggia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου